Αθήνα, 5 Νοεμβρίου 2025

Χαιρετισμός του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων Νικήτα Κακλαμάνη στην παρουσίαση του έργου του Κώστα Τσόκλη «ΔΕΟΣ 2025»

κυρίες και κύριοι,

φίλες και φίλοι,

απόψε έχω τη χαρά και την περηφάνια να υποδέχομαι εδώ, στο σπίτι της Βουλής των Ελλήνων, ένα από τα πιο επιβλητικά έργα του σπουδαίου καλλιτέχνη μας, Κώστα Τσόκλη. Το «ΔΕΟΣ 2025», μέσα από δυο μόνο λέξεις, προδίδει αφενός την αίσθηση που θα προκαλέσει και αφετέρου το πολυδιάστατο, δημιουργικό συνεχές του εικαστικού, που απλώνεται ως τις μέρες μας.

70 χρόνια στην Τέχνη και 95 χρόνια στη ζωή διαψεύδουν κάθε στερεότυπο, που θα μπορούσε να καταστήσει τον Τσόκλη άλλον έναν “κουρασμένο” αναγνωρισμένο καλλιτέχνη. Ο ίδιος σαν ένα περίεργο, υπερκινητικό παιδί, δε σταματά να ρωτάει, να σκέφτεται και να αμφισβητεί.

Άλλες φορές τα καθιερωμένα και άλλες φορές τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτό ακριβώς πιστεύω πως είναι το φίλτρο της απόλυτα προσωπικής, καλλιτεχνικής του νεότητας.

Απόψε λοιπόν μας αποκαλύπτεται για άλλη μια φορά, και μας εκθέτει σε ένα θεόρατο για τα ελληνικά δεδομένα, φορητό ζωγραφικό έργο, το οποίο βρίσκει το σπίτι του εδώ στο Καπνεργοστάσιο. 90 αυτοτελή τελάρα παρατεταγμένα σε 9 σειρές ζωγραφίζουν ένα εικαστικό σύμπαν 222 τετραγωνικών μέτρων.

Μπροστά σε αυτό το δημιούργημα που προκαλεί όντως «ΔΕΟΣ», ξετυλίγεται η ακάματη προσπάθεια του Τσόκλη, που δούλεψε ο ίδιος την κάθε λεπτομέρεια από το εργαστήριό του, στο Μουσείο της Τήνου.

Αντικρίζοντας για πρώτη φορά αυτή τη σύνθεση, ομολογώ πως κι εγώ, ως ένας από όλους, αισθάνθηκα ένα ξάφνιασμα. Αυτή είναι ίσως η πρώτη εντύπωση πριν αρχίσεις να παρατηρείς, να ψηλαφείς και να προβληματίζεσαι. Είναι αυτό που έχει πει κι ο ίδιος: “ο φόβος μπροστά στο ανοίκειο παράγει είτε αποστροφή είτε δέος και θαυμασμό ”.

 Είναι αυτό το μυστήριο που ψιθυρίζει, πριν αρχίσει να μιλάει δυνατά μέσα σου. Από εκείνο το σημείο και πέρα, ξεκινούν να “πέφτουν βροχή” τα ερωτηματικά:

«Είναι ικανό το μέγεθος να επιβληθεί επί της ουσίας;» -«Μπορεί η  τεχνολογία να γίνει η έμπνευση και όχι απλώς το μέσο;» -«Γιατί ο καλλιτέχνης καταργεί τις συμβατικές διαστάσεις και απογυμνώνει τις εφήμερες εντυπώσεις;» -«Διαισθάνεται ο Τσόκλης κάτι που δεν είναι ορατό σε εμάς;» -«Ο κόσμος, όπως τον ξέραμε, έχει τελειώσει ή έχει επανεφευρεθεί;»

Ο καθένας μπορεί να αγκαλιάσει τις δικές του απορίες μπροστά από το «ΔΕΟΣ 2025». Και αυτό ακριβώς είναι που το κάνει τόσο σημαντικό. Κάτι που μάλλον είναι αναμενόμενο μετά από 7 δεκαετίες δημιουργικής πορείας. Γιατί όταν ο Τσόκλης μας έχει συνηθίσει σε συνεχείς εκπλήξεις όπως το «Καμακωμένο ψάρι», το «Φυλακισμένο πουλί» και η «Ζωντανή Ζωγραφική» των νιάτων του, έχουμε μάθει να περιμένουμε το ξάφνιασμα. Ένα ξάφνιασμα που πηγάζει από τη διορατικότητα του δημιουργού και τη στενή του σχέση με το μέλλον.

Όπως έγραψα πρόσφατα, προλογίζοντας το λεύκωμα που επιμελήθηκε ο Θανάσης Λάλας, «ο Τσόκλης  ήδη στέκεται μπροστά από την εποχή του και μας περιμένει σε μια γωνιά του μέλλοντος».

Έτσι είναι όσο και αν δεν το παραδέχεται, όσο αφοριστικός ή άδικος μπορεί να γίνει με τον εαυτό του ή την Τέχνη του, τόσο ορμητικός και προκλητικός αποδεικνύεται σε κάθε νέο βήμα του.  Γιατί πίσω από όλα αυτά κρύβεται η ακόρεστη δίψα του για ζωή και συνάμα για δημιουργία. Το έχει ομολογήσει εξάλλου και ο ίδιος, λέγοντας πως «ζωή χωρίς Τέχνη δεν υφίσταται»...

Όλα αυτά τα δεδομένα λοιπόν, είναι οι μικρές ψηφίδες που συνθέτουν το μωσαϊκό του ίδιου και του έργου του. Και φιλοτεχνούν αφενός το δικό του, προσωπικό ΔΕΟΣ, αλλά και το ΔΕΟΣ 2025, που έχουμε το προνόμιο να παρουσιάζουμε εδώ απόψε.

Γι’ αυτό κι εγώ αισθάνομαι την ανάγκη να τον ευχαριστήσω. Για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του. Για τις εικόνες που μας χαρίζει απλόχερα και για την άγρυπνη σκοπιά που φυλάει στις αισθήσεις μας.

Μαζί με τον Κώστα Τσόκλη, θέλω να ευχαριστήσω τους ανθρώπους του Μουσείου του στην Τήνο, αλλά και τους πολύ δικούς μας ανθρώπους στο Καπνεργοστάσιο,  που με τη συμβολή τους κατορθώνουν να φτιάχνουν μικρά και μεγάλα θαύματα στον πνευματικό χώρο της Βουλής των Ελλήνων.

Θερμά συγχαρητήρια σε όλους.

Σας ευχαριστώ.

Επιστροφή