Ομιλίες Προέδρου Βουλής

ΟΜΙΛΙΑ

ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ σε Ειδική Συνεδρίαση της Βουλής με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων άσκησης του εκλογικού δικαιώματος από τις Ελληνίδες.

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Ο παγκόσμιος εορτασμός της ημέρας της γυναίκας, που καθιερώθηκε ήδη από το 1910, φέτος αποκτά για τη χώρα μας έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Συμπίπτει με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τις εθνικές εκλογές της 19.2.1956, όπου για πρώτη φορά οι Ελληνίδες άσκησαν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι σε όλη την επικράτεια. Για πρώτη φορά δηλαδή, ετέθη σε ισχύ πανελλαδικά ο νόμος 2159/1952 που προέβλεπε την υποχρεωτική εγγραφή των Ελληνίδων άνω των είκοσι ετών στους εκλογικούς καταλόγους και την παροχή σε αυτές του δικαιώματος ψήφου στις βουλευτικές εκλογές με τους ίδιους όρους όπως και για τους άνδρες. Πρώτη εφαρμογή του νόμου έγινε σε τοπική επαναληπτική εκλογή στη Θεσσαλονίκη το 1953, όπου εξελέγη πρώτη Ελληνίδα βουλευτής η Ελένη Σκούρα, της οποίας τη μνήμη τιμούμε ιδιαιτέρως σήμερα.

Στις εκλογές του 1956, κατά τις οποίες, όπως είπαμε, συμμετείχαν για πρώτη φορά όλες οι Ελληνίδες, οι γυναίκες υποψήφιες ήσαν συνολικά δεκαέξι. Από αυτές κατόρθωσαν να εκλεγούν δύο μόνο στην Αθήνα: η Λίνα Τσαλδάρη, που εξελέγη μάλιστα πρώτη στο ψηφοδέλτιο της ΕΡΕ και έγινε αμέσως μετά και η πρώτη Ελληνίδα Υπουργός, Υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, και η Βάσω Θανασέκου της Δημοκρατικής Ένωσης.

Από τότε έως σήμερα πέρασαν το κατώφλι του Κοινοβουλίου και κατέλαβαν βουλευτικό έδρανο εν συνόλω 97 γυναίκες. Μάλιστα, η Βουλή της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου συγκεντρώνει το πολύ θετικό χαρακτηριστικό, ότι διαθέτει το μεγαλύτερο αριθμό γυναικών βουλευτών, σαράντα γυναίκες στους τριακόσιους, δηλαδή ποσοστό 13,3%, το μεγαλύτερο από όλες τις περιόδους που προηγήθηκαν.

Για να φθάσουμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σε αυτούς τους ιστορικούς σταθμούς στην κοινοβουλευτική μας ιστορία πολλές σημαντικές Ελληνίδες προερχόμενες από όλους τους πολιτικούς χώρους, τις κοινωνικές τάξεις και τα μορφωτικά επίπεδα αγωνίσθηκαν σκληρά για την γυναικεία ψήφο. Μέσα στο πλέγμα των κοινωνικών αγώνων τους για την ισότιμη συμμετοχή και θέση της γυναίκας στην οικογένεια, στη μόρφωση, στην εργασία, ξεχωριστή θέση κατέλαβε ο αγώνας τους για τη συμμετοχή της Ελληνίδας στην πολιτική ζωή. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρώτες αντιδράσεις σημειώθηκαν κιόλας στα τέλη του 19ου αιώνα, λίγα χρόνια δηλ. μετά το 1864, χρονιά κατά την οποία θεσμοθετήθηκε στο Σύνταγμα του 1864 η καθολική ψήφος. Αλλά καθολική τότε ήταν και παρέμεινε αυτονοήτως η ψήφος των ανδρών μόνο, γιατί ψήφος στις γυναίκες ήταν αδιανόητη. Χρειάσθηκε να παρέλθουν σχεδόν εκατό χρόνια για να αποκτήσει η ψήφος των γυναικών τη συνταγματική της κατοχύρωση στο Σύνταγμα του 1975.

Επί ένα και πλέον, λοιπόν, αιώνα εν μέσω πολέμων, εθνικών ταπεινώσεων, πολιτικών συγκρούσεων, δικτατοριών και πολλών άλλων περιπετειών μαχητικές γυναίκες αγωνίσθηκαν συλλογικά και μεμονωμένα με όλους τους τρόπους για την αποκατάσταση της πραγματικής καθολικότητας της ψήφου και εν συνεχεία για την αξιοποίησή της, εισερχόμενες οι ίδιες ή ενισχύοντας την είσοδο γυναικών στην ενεργό πολιτική.

Όλες αυτές τις πρωτοπόρες γυναίκες τιμά σήμερα η Βουλή των Ελλήνων σε ειδική συνεδρίαση με την παρουσία του Πρωθυπουργού, των πολιτικών αρχηγών, των βουλευτών ανδρών και των γυναικών βουλευτών νυν και τέως, φορέων, εκπροσώπων γυναικείων οργανώσεων, που είχαν τότε τη διεκδίκηση της ψήφου και σήμερα έχουν τη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική σκηνή ως κύριο στόχο τους, μερικές από τις οποίες οργανώσεις αριθμούν ζωή και συνεχή δράση άνω των 100 ετών.

Σε ειδική έκδοση μάλιστα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και μικρή ταινία παραγωγής της τηλεόρασης της Βουλής, που θα παρουσιασθούν αμέσως μετά, μπορούμε να παρακολουθήσουμε, κατά το δυνατόν με πληρότητα και αντικειμενικότητα, τα ιστορικά γεγονότα από τη διεκδίκηση της ψήφου των γυναικών ως τη σημερινή παρουσία τους στον κοινοβουλευτικό βίο.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ας επανέλθουμε όμως στο παρόν και ας αποτιμήσουμε πλέον τόσο την υπάρχουσα κατάσταση όσο και τις προοπτικές για το μέλλον. Γεγονός είναι ότι έχει συντελεσθεί πρόοδος, αλλά ευτυχείς δεν μπορεί να είμαστε από την αριθμητική παρουσία των γυναικών στη Βουλή και στην Κυβέρνηση (σε ευρωπαϊκό επίπεδο βρισκόμαστε σχεδόν στη βάση της κλίμακας) ούτε και από τις συνθήκες πρόσβασης των γυναικών στην πολιτική.

Το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται μεμονωμένα, αλλά είναι συνάρτηση του γενικότερου προβλήματος της ίσης μεταχείρισης των γυναικών. Είναι συνάρτηση των δυνατοτήτων που τους προσφέρονται για να μπορέσουν να συμμετάσχουν στα κέντρα που λαμβάνονται οι αποφάσεις. Είναι αλληλένδετο με την ανάγκη εξάλειψης των σοβαρών διακρίσεων που ακόμη υπάρχουν σε πολλούς τομείς: στις αμοιβές, στην πρόσβαση και εξέλιξη στην εργασία, στην κοινωνική πρόνοια και ασφάλιση, στην δια βίου μάθηση και την εξειδίκευση στις νέες τεχνολογίες και σε τόσους άλλους τομείς. Είναι παρήγορο πάντως, ότι η αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων δεν είναι πια ευχολόγιο και ευκαιρία διακήρυξης καλών προθέσεων, αλλά είναι υποχρεωτική ευρωπαϊκή πολιτική.

Τέλος θα ήταν άδικο, αν ειδικά σε σχέση με την ψήφο και την εκλογή γυναικών, δεν σημειώναμε την βαθμιαία αλλά σταθερή και οφθαλμοφανή πρόοδο που έχει σημειωθεί στην προσέγγιση των δύο φύλων από άποψη νοοτροπίας. Οι γυναίκες, τόσο όταν ασκούν το εκλογικό δικαίωμα όσο και όταν εκλέγονται, δεν θεωρούνται πια ότι εκφράζουν ή εκπροσωπούν την «κατηγορία» των γυναικών, αλλά εκφράζουν και εκπροσωπούν όλους τους πολίτες και των δύο φύλων.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

η σημερινή Ημέρα της Γυναίκας, συνδυαζόμενη με τη συμπλήρωση μισού αιώνα γυναικείας ψήφου και παρουσίας γυναικών στη Βουλή, ας είναι μία ισχυρή υπόμνηση προς όλους για την ανάγκη ακόμη πιο δυναμικής υποστήριξης της γυναικείας παρουσίας στον πολιτικό στίβο.







Επιστροφή