Ομιλίες Προέδρου Βουλής

Αθήνα, 17 Φεβρουάριου 2023

Χαιρετισμός του Προέδρου της Βουλής, κ. Κωνσταντίνου Τασούλα, στο 1ο Ετήσιο Συνέδριο της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών

Κυρίες και κύριοι,

 

Κύριε Πρόεδρε της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, που διοργανώνετε αυτό το πολύ ενδιαφέρον και επίκαιρο για τη Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό Συνέδριο,

 

Κύριε Πρόεδρε των Εκδοτών Εφημερίδων της Ευρώπης, σας καλωσορίζουμε στην Ελλάδα με τους συνεργάτες σας,

 

Η Βουλή των Ελλήνων ευχαρίστως έθεσε υπό την αιγίδα της, υπό τη σκέπη της, το Συνέδριο της Ένωσης των Εφημερίδων πανελληνίου, τελικά, κυκλοφορίας, διότι περί αυτού πρόκειται, το οποίο φιλοδοξεί,  όχι να παίξει το ρόλο ενός ναυαγοσώστη, δεν είμαστε σε αυτό το σημείο παρά τις δυσκολίες, αλλά περισσότερο να παίξει το ρόλο ενός πλοηγού που θα δώσει την κατεύθυνση ερευνώντας και συζητώντας, εις τον Τύπο ο οποίος δοκιμάζεται λόγω των νεοτέρων εξελίξεων, ώστε να κατασταλάξει η μορφή και το περιεχόμενο του έντυπου Τύπου, ο οποίος πάντα θα παίζει το ρόλο του, είτε ποσοτικά, είτε ποιοτικά εις την εξέλιξη του δημοκρατικού πολιτεύματος.

 

Θυμάμαι τον εαυτό μου ως μαθητή της τρίτης λυκείου, βλέπω πολλά νέα παιδιά εδώ, μία από τις πρώτες αισθήσεις έντονης αυτοεκτίμησης για τον εαυτό μου την απέκτησα όταν είδα μία επιστολή μου με το ονοματεπώνυμό μου να δημοσιεύεται το 1976 σε καθημερινή εφημερίδα των Αθηνών, όπου ως μαθητής της τελευταίας τάξεως του Λυκείου είχα τολμήσει να απευθύνω μία ιδέα προς το Υπουργείο Παιδείας για τον τρόπο διεξαγωγής των πανελληνίων εξετάσεων για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τότε και εγώ ετοιμαζόμουν για τη Νομική Σχολή.

 

Όταν είδα το όνομά μου δημοσιευμένο σε μία καθημερινή εφημερίδα, όπως είπα αισθάνθηκα πολύ ευχάριστα. Μετά από δύο μέρες, ο τότε Υπουργός Παιδείας, ο αείμνηστος Γεώργιος Ράλλης, μετέπειτα πρωθυπουργός, βρήκε το τηλέφωνό μου, όχι προφανώς το κινητό, αλλά το σταθερό στο σπίτι, με πήρε τηλέφωνο και μου είπε ο Υπουργός Παιδείας, παρακαλώ, τη γνώμη του για ένα σχόλιο που ως επιστολογράφος είχα διατυπώσει σε μία καθημερινή εφημερίδα.

 

Αυτή η γοητεία της αναγνώρισης των σκέψεών σου, η γοητεία της συμμετοχής στο δημόσιο διάλογο, είναι κάτι το οποίο έκτοτε με συνοδεύει. Και αυτή τη γοητεία μπορούν να την δώσουν μόνο οι έντυπες εφημερίδες, διότι ενώ ο κατακλυσμός έρχεται από το ηλεκτρονικό σύστημα, από το ψηφιακό σύστημα, από την ψηφιακή σφαίρα, αυτός ο κατακλυσμός συνδυάζεται με κάτι που είναι πολύ κουραστικό, ακόμη και για τους νεότερους, συνδυάζεται με την ανάγκη να ανταποκρινόμαστε ακαριαία. Ενώ όταν διαβάζεις ή συμβάλλεις στην διατύπωση ενός εντύπου, μιας καθημερινής εφημερίδας, το ακαριαίο δεν είναι αυτό το οποίο σε βασανίζει, έχεις σύμμαχο το χρόνο, τη σκέψη, τη διόρθωση, την ανάκληση της σκέψης και τελικά το καταστάλαγμα. Ο ακαριαίος άνθρωπος της εποχής μας, είναι ο άνθρωπος ο οποίος βασανίζει τον εαυτό του προσπαθώντας να ανταποκρίνεται με απίστευτη ταχύτητα στις προκλήσεις των καιρών, δεν τις αγνοώ, δεν τις περιφρονώ, δεν τις υποτιμώ, είμαι και εγώ μέρος αυτής της δοκιμασίας του ακαριαίου.

 

Αλλά να ξέρετε ότι η ανθρώπινη φύση δεν είναι πλασμένη για το ακαριαίο, είναι πλασμένη για να σκέφτεται, να περιορίζεται, να απομονώνεται, να διορθώνει τον εαυτό της και να προχωράει εν συνέχεια με έναν πιο ανθρώπινο ρυθμό στη διατύπωση της γνώμης του. Αυτή τη γοητεία δεν πρόκειται κανείς να την αφαιρέσει από τις εφημερίδες, οι οποίες τυπώνονται και οι οποίες θα αγοράζονται στο περίπτερο ή έρχονται με το ταχυδρομείο στο σπίτι μας. Και βλέπουμε γνώμες, αναλύσεις και μπορούμε αυτές τις γνώμες και τις αναλύσεις να τις ξαναδούμε το βράδυ πριν κοιμηθούμε και να τις σκεφτούμε. Να μην έχουμε την ανάγκη, επαναλαμβάνω, να μην είμαστε υποχείρια του ακαριαίου.

 

Ακούγοντας τον κ. Οικονόμου προηγουμένως να αναφέρεται στην εποχή μας για την Τεχνητή Νοημοσύνη και για όλες αυτές τις εξελίξεις της ταχύτητας, σκέφτηκα ότι είναι τέτοια η πληροφόρηση που το μυαλό του ανθρώπου μοιάζει σαν ποτήρι κάτω από μια ανοιχτή βρύση. Είναι πάντα γεμάτο νερό αυτό το ποτήρι, αλλά πάντα με διαφορετικό νερό, ποτέ το ίδιο. Πόση διαφορετική εισροή νερού μπορεί να χωρέσει το ποτήρι του κεφαλιού μας;

 

Η εφημερίδα είναι αποκούμπι συνεπώς. Και είναι σύμμαχος του ανθρώπινου τρόπου αντίδρασης και σκέψης. Βλέποντας τα τρία θέματα αυτού του ενδιαφέροντος Συνεδρίου, που είμαι βέβαιος κύριε Χατζηνικολάου θα εξελιχθεί σε θεσμό και σύμμαχο τελικά της δημοκρατίας με τη διεξαγωγή του κάθε χρόνο, βλέποντας λοιπόν τα τρία θέματα δηλαδή την επιχειρηματικότητα και τον Τύπο, τις τάσεις και τα δεδομένα του Τύπου στην Ελλάδα, που θα παρουσιαστούν από μία εμπεριστατωμένη έρευνα, αλλά και τις θεσμικές εξελίξεις γύρω από τον Τύπο, βλέποντας λοιπόν αυτό το ενδιαφέρον τρίπτυχο αντιλαμβάνομαι ότι αποσυναρμολογήσατε όλα τα θέματα που αφορούν εις τον Τύπο και θα κάνετε, είμαι βέβαιος, και σωστή διάγνωση, αλλά εφόσον προηγηθεί αυτή η σωστή διάγνωση, θα γίνουν και σωστές και γόνιμες προτάσεις που η Πολιτεία, το Κοινοβούλιο, οι θεσμοί, ο επιχειρηματικός κόσμος, η κοινωνία των πολιτών, θα μπορεί να τις υιοθετήσει.

Το 1958 γράφτηκε στην Ελλάδα ένα από τα πιο γοητευτικά μυθιστορήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Αυτό το μυθιστόρημα -και απευθύνομαι κυρίως στους νεότερους- είχε τον τίτλο «Το μυθιστόρημα των τεσσάρων». Το ξεκίνησε ως ιδέα η εφημερίδα «Ακρόπολις», η οποία κάλεσε τέσσερις διακεκριμένους λογοτέχνες της εποχής, χωρίς να συνεννοηθούν μεταξύ τους, να γράψουν στην εφημερίδα διαδοχικά ο ένας μετά τον άλλον ένα μυθιστόρημα, ως σκυταλοδρομία. Ξεκίνησε ο Μυριβήλης, πήρε τη σκυτάλη ο Καραγάτσης, μετά ο Τερζάκης και έκλεισε ο Βενέζης, ονόματα σπουδαία, ακαδημαϊκοί, μεγάλοι λογοτέχνες της γενιάς κυρίως του ’30, οι οποίοι σε μία εφημερίδα έγραψαν ένα από τα πιο γοητευτικά, πιο ενδιαφέροντα μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει στην Ελλάδα.

Θα μπορούσε αυτό το εγχείρημα να λάβει χώρα μέσα στην ασύλληπτη ταχύτητα και στην ασύλληπτη υπηρεσία του φευγαλέου μέσα στον ψηφιακό χώρο; Δεν νομίζω. Θα μπορούσε κανείς να αποθηκεύσει στο προσκέφαλό του ή στο συρτάρι του, στο γραφείο του τις συνέχειες αυτού του καταπληκτικού μυθιστορήματος πριν εκδοθεί σε βιβλίο για να μπορεί να το προσφέρει βγάζοντάς το φέρ’ ειπείν φωτοτυπία σε κάποιον; Όχι. Φυσικά δεν υποτιμώ τη δύναμη της ταχύτητος και των νέων απίστευτων οριζόντων που έχει ανοίξει η τεχνολογία, αλλά δεν θέλω παρακολουθώντας την τεχνολογία να μετατρέψω σε μουσειακό κατάλοιπο κάτι το οποίο είναι χρήσιμο, ωφέλιμο να υπάρχει.

Και εάν ο έντυπος Τύπος, φίλες και φίλοι, έχασε το μονοπώλιο της είδησης -το έχασε πρέπει να παραδεχτούμε, γιατί εδώ η ταχύτητα είναι ακαταμάχητη- διατηρεί το μονοπώλιο του δημοσίου διαλόγου επιπέδου και το μονοπώλιο της πολιτικής συζήτησης επιπέδου η οποία είναι μέρος του δημοσίου διαλόγου, αλλά έχει τη δική της αυθυπαρξία. Συνεπώς, αν μου επιτρέπετε, κλείνοντας αυτό το χαιρετισμό θέλω να πω ότι η κατεύθυνση για την εξακολούθηση της ύπαρξης εφημερίδων, όχι στις ποσότητες που ήταν άλλοτε -εγώ θυμάμαι στην αρχή της μεταπολιτεύσεως στην Ελλάδα ο τύπος ο καθημερινός αγοράζονταν από το 10% τουλάχιστον του πληθυσμού της Ελλάδος πάνω από ένα εκατομμύριο φύλλα επωλούντο καθημερινά στην Ελλάδα, λίγο πριν, λίγο μετά τη δεκαετία του ’80, είναι η κατεύθυνση του κύρους.

Ο Τύπος, λοιπόν, δεν φιλοδοξεί να φτάσει σε αυτά τα ιλιγγιώδη νούμερα. Φιλοδοξεί όμως να παίξει το ρόλο εκείνου του μέσου, το οποίο στην ανάλυση, στη διατύπωση γνώμης, στην κρίση θα είναι πιο συμβατό με την ανθρώπινη ιδιότητα, η οποία το φευγαλέο και το ταχύτατο δεν το αντέχει συνεχώς. Και θέλει να καταφεύγει στο έγκυρο, στο γνήσιο, στο αυθεντικό, σ’ αυτό το οποίο μπορεί να το επεξεργαστεί με άνεση χρόνου. Συνεπώς, το κύρος και η ποιότητα είναι μάλλον η λέμβος, η οποία θα οδηγήσει τον χειμαζόμενο έντυπο Τύπο σε ένα ήρεμο λιμάνι και ίσως οι συνενώσεις δυνάμεων -και στην επαρχία και εδώ- θα βοηθήσουν στην ενίσχυση του γραπτού Τύπου, ο οποίος επαναλαμβάνω δεν κινδυνεύει να μετατραπεί σε μουσειακό είδος, ψάχνει όμως τη νέα του μορφή.

Είμαι βέβαιος κύριε Χατζηνικολάου ότι αυτό το ενδιαφέρον και υψηλού επιπέδου Συνέδριο θα συμβάλει στο να δώσει αυτές τις κατευθύνσεις, όπου ο έντυπος Τύπος, ο καθημερινός τύπος θα συνεχίσει να υπηρετεί τη Δημοκρατία, καθώς και τον ανήσυχο και σκεπτόμενο Πολίτη θα συνεχίσει να μας δώσει κάποτε ένα νέο «Μυθιστόρημα των τεσσάρων», το οποίο θα το διαβάζουμε στις καθημερινές εφημερίδες, θα το κρατάμε και θα το μοιράζουμε στα παιδιά μας ή στους φίλους μας μέχρι να ξανατυπωθεί σε βιβλίο.

Συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία σας και να ξέρετε ότι η Βουλή των Ελλήνων η οποία φιλοξενεί τον Τύπο της Ελλάδος από τα χρόνια τα προεπαναστατικά έως σήμερα, έχουμε γύρω στις δέκα χιλιάδες τίτλους που φιλοξενούνται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής -θα σας τα πει η γενική διευθύντρια μας, η κυρία Καμηλάκη- η Βουλή των Ελλήνων θα εξακολουθήσει να τείνει ευήκοον ους σε όλες τις ιδέες και τις προτάσεις σας για τη διατήρηση του κύρους και του γοήτρου και της παρουσίας των ημερήσιων εφημερίδων.

Καλή επιτυχία!

 

 

 

 

Επιστροφή