Ομιλίες Προέδρου Βουλής

ΟΜΙΛΙΑ

ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΠΡΟΕΔΡΩΝ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Στρασβούργο, 17-19 Μαίου 2004 ««Η Ευρώπη των Πολιτών» Κοινοβούλια και Συμμετοχή των Πολιτών» Παρέμβαση της Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων κυρίας ¶ννας Μπενάκη - Ψαρούδα (19 Μαϊου 2004) Θέμα: Συνεργασία για περισσότερη δημοκρατία Εθνικά Κοινοβούλια και Ευρωπαϊκές Συνελεύσεις

Κύριε Πρόεδρε και αγαπητοί Συνάδελφοι,

1. Θα ήθελα να εκφράσω τις εγκάρδιες ευχαριστίες μου στους διοργανωτές της σημερινής Διάσκεψης, καθώς και τη χαρά μου διότι είναι η πρώτη φορά που απευθύνομαι σε ένα τόσο σημαντικό forum από την πρόσφατη ανάληψη των καθηκόντων μου. Το κυρίως θέμα της Διάσκεψής μας είναι η ενδυνάμωση της δημοκρατίας και η θέση του ευρωπαίου πολίτη. Τα Κοινοβούλια μπορούν να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο σε σχέση και με τα δύο αυτά ζητήματα. Έτσι, δημοκρατία δεν νοείται χωρίς ισχυρό κοινοβουλευτικό σύστημα που δρα στους παραδοσιακούς τομείς, δηλαδή τη νομοπαρασκευή, τον κοινοβουλευτικό έλεγχο και τη συμφιλίωση αυτών των παραγόντων. Επιπροσθέτως, η δημοκρατία εδράζεται, μεταξύ άλλων, στην αναγνώριση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ της Κυβέρνησης και του πολίτη. Τα Κοινοβούλια, ως αυθεντικοί εκπρόσωποι των λαών τους, είναι σε θέση να δέχονται τα μηνύματά τους και να τα προωθούν προς τις κατάλληλες Αρχές.
2. Στο σημείο αυτό πρέπει ωστόσο να αναφέρουμε το δυσάρεστο φαινόμενο, που παρατηρείται διεθνώς, να παρακάμπτονται τα Κοινοβούλια και να λαμβάνονται αποφάσεις νομοθετικού περιεχομένου κατευθείαν από τις Κυβερνήσεις ή και από άλλες αρχές, όπως είναι οι λεγόμενες ανεξάρτητες αρχές ή οι Κεντρικές Τράπεζες κ.ο.κ. Εξαπλώνεται μάλιστα η συνήθεια, οι Κυβερνήσεις να συνομιλούν απευθείας με ενδιαφερόμενους φορείς, να ανατίθεται η σύνταξη νομοθετημάτων σε διάφορες επιτροπές μελέτης εκτός Κοινοβουλίου και στο τέλος να καλείται το Κοινοβούλιο να επικυρώνει κανόνες δικαίου που συζητήθηκαν και αποφασίσθηκαν αλλού. Στις προηγμένες δημοκρατίες βρισκόμαστε συνεπώς μπροστά σε μια διαδικασία βαθμιαίας αποδυνάμωσης του Κοινοβουλίου και μεταφοράς του δημοκρατικού διαλόγου εκτός Κοινοβουλίου κάτω από το πρόσχημα της λεγόμενης «συμμετοχικής Δημοκρατίας». Απέναντι σε αυτή την τάση οφείλουμε να αντιδράσουμε εμείς οι κοινοβουλευτικοί και να αναλάβουμε πρωτοβουλίες ενδυνάμωσης των Κοινοβουλίων. Κυρίως, πρέπει να υιοθετήσουμε κοινοβουλευτικούς θεσμούς που να φέρνουν το Κοινοβούλιο κοντά στον πολίτη, όπως είναι οι δημόσιες ακροάσεις φορέων σε επιτροπές της Βουλής, η ευρεία δημοσιότητα των συνεδριάσεων του Κοινοβουλίου μέσω των Μ.Μ.Ε. κ.λ.π. Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να αναφερθώ σε μια ελληνική κοινοβουλευτική καινοτομία, η οποία, σε ένα ορισμένο βαθμό, ανταποκρίνεται στην ανάγκη δημιουργίας «θεσμών περιφρούρησης», όπως πρότεινε ο καθηγητής Σμίτερ από το Ευρωπαικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο στη Φλωρεντία. Στη Βουλή των Ελλήνων λειτουργούν δύο ειδικές κοινοβουλευτικές επιτροπές με αντικείμενο τον έλεγχο ανεξάρτητων αρχών ή τον έλεγχο οικονομικών οργανισμών ιδιωτικού δικαίου, οι οποίοι διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα. Αυτές οι επιτροπές γνωμοδοτούν επί προσώπων, τα οποία προτείνει η Κυβέρνηση για να αναλάβουν επικεφαλής αυτών των αρχών. Επίσης, ελέγχουν τη λειτουργία αυτών των αρχών και έχουν το δικαίωμα να καλούν σε ακροάσεις ώστε να παρακολουθούν τον τρόπο λειτουργίας τους. Με αυτό τον τρόπο το Κοινοβούλιο μπορεί να ασκεί έμμεσο έλεγχο σε πρωτοβουλίες της εκτελεστικής εξουσίας, η οποία συνήθως τείνει να ξεφεύγει από τον κοινοβουλευτικό έλεγχο.
3. Πιστεύω ότι το πρότυπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να συμβάλλει στην ενότητα και τησυνοχή ολόκληρης της ηπείρου. Για να ανταποκριθεί σε αυτές τις προκλήσεις πρέπει να αναμορφώσει τις δομές της και να απλουστεύσει τις διαδικασίες της. Αναδύεται, κατά συνέπεια, μία νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική. Στη Διακήρυξη του Λάακεν, υπογραμμίστηκε ότι « η ευρωπαϊκή προοπτική έλκει τη νομιμότητά της από δημοκρατικούς, διαφανείς και αποτελεσματικούς θεσμούς» και ότι «τα εθνικά Κοινοβούλια, επίσης, συμβάλλουν προς τη νομιμότητα της ευρωπαϊκής προοπτικής». Ο προβληματισμός για μεγαλύτερη συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων δεν είναι καινούργιος, και κατά την τελευταία δεκαετία έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Στο σχέδιο του Συντάγματος για την Ευρώπη, η συμμετοχή των Κοινοβουλίων ενισχύεται. Τα «Πρωτόκολλα για την Επικουρικότητα και την Αναλογικότητα» εξουσιοδοτούν τα Κοινοβούλια να παρακολουθούν την εφαρμογή των αρχών αυτών και εν γένει να ενημερώνονται καλύτερα επί των ευρωπαϊκών υποθέσεων.
4. Τελικά, ο απώτατος στόχος των νέων αυτών ρυθμίσεων είναι η μείωση του καλούμενου «δημοκρατικού ελλείμματος», η διασφάλιση ότι ο λαβύρινθος των κοινοτικών μηχανισμών θα καταστεί σε μεγαλύτερο βαθμό κατανοητός, η διαβεβαίωση προς τον ευρωπαίο πολίτη ότι οι προσδοκίες του για «μία ανοιχτή, διαφανή, αποτελεσματική και δημοκρατικώς ελεγχόμενη Ένωση» θα πραγματοποιηθούν. Είμαι πεπεισμένη ότι, πέραν της Ενώσεως, όλες οι Κοινοβουλευτικές Συνελεύσεις θα έπρεπε να ενστερνιστούν ανάλογα οράματα: τα εθνικά κοινοβούλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι Κοινοβουλευτικές Συνελεύσεις Διεθνών Οργανισμών ή άλλα κοινοβουλευτικά σώματα της ηπείρου μας. Το κίνητρο υπάρχει. Το σύνθημα ας είναι: Περισσότερη συνεργασία για μεγαλύτερη και καλύτερη Ευρώπη!

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.




Επιστροφή