Ομιλίες Προέδρου Βουλής
Αθήνα, 13 Δεκεμβρίου 2024
Ομιλία του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων, κ. Κωνσταντίνου Τασούλα, στο διεθνές συνέδριο «Global Crisis and Democratic Transition in Southern Europe: a Political History»
«Κυρίες και κύριοι, ξεκινάει σήμερα, στην αίθουσα της Γερουσίας της Ελληνικής Βουλής, ένα μεγάλο διεθνές συνέδριο, στο οποίο κορυφαίοι επιστήμονες θα εξετάσουν μια πολιτική εξέλιξη, μείζονος σημασίας, τη μετάβαση στη δημοκρατία στις τρεις χώρες της Νότιας Ευρώπης.
Τις αναφέρω με τη χρονική σειρά πτώσης των δικτατοριών τους, Πορτογαλία, Ελλάδα και Ισπανία.
Για το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων είναι μια μέρα χαράς, καθώς υποδεχόμαστε όλους εσάς, διακεκριμένους επιστήμονες στην Ελλάδα και στη Βουλή των Ελλήνων, την ώρα που στην αίθουσα, την κύρια αίθουσα της Βουλής των Ελλήνων, στην Ολομέλεια, αυτή τη στιγμή, συζητείται ο προϋπολογισμός του κράτους του 2025.
Ο προϋπολογισμός του κράτους συζητείται για πέντε μέρες στη Βουλή των Ελλήνων βάσει του Συντάγματος και την Κυριακή το βράδυ οι 300 της Βουλής θα κληθούν να ψηφίσουν τον προϋπολογισμό του κράτους για το 2025.
Είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξει μια δημιουργική συζήτηση, η οποία θα αποτιμήσει μια μεγάλη μόρα της ευρωπαϊκής ιστορίας.
Χαιρετίζω την παρουσία μαζί μας επιστημόνων από τις τρεις εμπλεκόμενες χώρες. Επαναλαμβάνω Πορτογαλία, Ελλάδα και Ισπανία.
Καθώς και από την Ιταλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Δανία για να συζητήσουμε τη δημοκρατική μετάβαση της Νότιας Ευρώπης ως ένα διεθνές αλλά και παγκόσμιο φαινόμενο.
Όχι μόνο ένα φαινόμενο που έλαβε η χώρα στη Μεσόγειο, όχι μόνο ένα φαινόμενο που έλαβε η χώρα στην ιβηρική και στη νοτιοανατολική άκρη της Ευρώπης, αλλά ακόμη και ως ένα παγκόσμιο φαινόμενο.
Ας δούμε όμως τη συνάντησή μας αυτή και ως κάτι περισσότερο από μια επιστημονική αναζήτηση, από ένα επιστημονικό γεγονός.
Ας τη δούμε ως μια ευκαιρία για να γιορτάσουμε τη δημοκρατία στην Ευρώπη, σε μια στιγμή, όπως η σημερινή, μεγάλης αβεβαιότητας, για πολλούς λόγους, σε πολλά σημεία της υφηλίου, σε μια εποχή κατά την οποία οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και η άνοδος λαϊκιστικών και παροξυστικών αντιλήψεων απειλούν τη σταθερότητα των κοινωνιών μας, ακόμη και του σκληρού πυρήνα του δημοκρατικού κόσμου.
Νομίζω πως αξίζει να μνημονεύουμε και να μελετήσουμε εκείνη την εποχή.
Ας την ορίσουμε ως τα έτη 1974 έως το 1977.
Τότε οι τρεις προαναφερθείσες ευρωπαϊκές χώρες, ασφαλώς με τη συμπαράσταση και αρωγή των μεγάλων δυτικών, ιδιαίτερα των ευρωπαϊκών, δημοκρατιών, έδειξαν ότι είχαν τη δύναμη να ξεπεράσουν τα τραύματα της αυταρχικής διακυβερνήσεως, πολύ πιο πολυετή στην ιβηρική χερσόνησο.
Στην Ελλάδα η δικτατορία ήταν μόνο 7 χρόνια.
Αλλά το κόστος αποκατάστασης στην Ελλάδα ήταν η στρατιωτική κατοχή μέχρι σήμερα του 40% της Κύπρου από την Τουρκία.
Απίστευτο τίμημα της δημοκρατικής μας επιστροφής.
Είχαν τη δύναμη, λοιπόν, να ξεπεράσουν τα τραύματα της αυταρχικής διακυβέρνησης και να ανοίξουν έναν νέο δρόμο.
Ένα μέλλον δημοκρατίας, πολιτικού φιλελευθερισμού και ευημερίας, που αναζητήθηκε και εσωτερικά στην κάθε μια, αλλά και στην πορεία της κάθε μιας προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση, προς το ευρωπαϊκό της πεπρωμένο.
Γιατί η ένταξή τους στις ευρωπαϊκές κοινότητες, η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρξε, σε τελική ανάλυση, μια θεμελιώδης διάσταση, ένα οργανικό τμήμα, αναφαίρετο, του εκδημοκρατισμού τους.
Σε εκείνη την ώρα της δημιουργίας και στις τρεις νοτιοευρωπαϊκές χώρες την Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ισπανία, εκπληρώθηκε μια βασική προϋπόθεση της επιτυχούς πολιτικής δράσης.
Δηλαδή, η δημιουργική επικοινωνία και σύμπλευση ηγεσίας και κοινωνίας. Ηγεσίας και κοινωνίας.
Και εμφανίστηκαν αξιόπιστες, αποτελεσματικές, θαρραλέες, πρωτοπόρες πολιτικές ηγεσίες, που ανέλαβαν την πρωτοβουλία και τον έλεγχο των εξελίξεων.
Εξοχοτάτη κυρία Πρέσβη της Γαλλίας, η ηγεσία που αποκατέστησε τη δημοκρατία στην Ελλάδα ήρθε ως ελπίδα.
Και η ελπίδα της δημοκρατίας στην Ελλάδα πέταξε με γαλλικά φτερά.
Ο Γάλλος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, την ελπίδα αποκατάστασης της δημοκρατίας, που ενσάρκωνε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, τη φιλοξένησε στο προεδρικό του αεροπλάνο ξημερώματα της 24ης Ιουλίου του 1974.
Μια πτήση ελπίδας με γαλλικά φτερά, που έπιασε τόπο και στέριωσε τη δημοκρατία στην Ελλάδα.
Και αυτό δεν το ξεχνάμε.
Εμφανίστηκαν, επαναλαμβάνω, αξιόπιστες αποτελεσματικές, θαρραλέες, πρωτοπόρες πολιτικές ηγεσίες, που ανέλαβαν την πρωτοβουλία και τον έλεγχο των εξελίξεων.
Και παράλληλα η κοινή γνώμη και των τριών χωρών, επιδεικνύοντας μετριοπάθεια, περίσκεψη, σύνεση και συνείδηση, υπερασπίστηκε το κεφαλαιώδες πολιτικό και πολιτιστικό αγαθό της δημοκρατίας.
Και πολιτικό και πολιτιστικό αγαθό της δημοκρατίας.
Στήριξε ενεργά την προσπάθεια του εκδημοκρατισμού, ενίσχυσε τις ηγεσίες στο μεγάλο εγχείρημα και κατά τούτο έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο ο ίδιος ο λαός στην επιτυχία.
Ίσως στη σημερινή εποχή, κατά την οποία σε όλο τον δυτικό κόσμο κινδυνεύουμε να χάσουμε την ισορροπία μας και να εμπλακούμε σε αχρείαστες περιπέτειες, εκείνη η Νότια Ευρώπη του 1974-1977 να αποτελεί και ένα υπόδειγμα, ένα πρότυπο, που αξίζει να θυμηθούμε κι από πλευράς σύνεσης και αυτοσυγκράτησης λαού και ηγεσίας, όχι μόνο να θυμηθούμε αλλά και να επαναλάβουμε, ένα πρότυπο που εδράζεται στην ύπαρξη ορθών επιλογών και των ηγεσιών αλλά και των λαών.
Γιατί κάθε χώρα δεν είναι μόνο στα χέρια της ηγεσίας, είναι και στα χέρια του λαού, ο οποίος αναδεικνύει τις ηγεσίες και ευθύνεται και αυτός για τις επιλογές του.
Τέλος, το σημερινό μας συνέδριο ίσως να είναι και ένας τόπος συνάντησης των τριών χωρών μας, της Πορτογαλίας, της Ελλάδας και της Ισπανίας.
Σήμερα βέβαια είμαστε μαζί σε μεγάλες επιλογές στον δυτικό και στον ευρωπαϊκό κόσμο.
Αλλά ας θυμηθούμε ότι τότε, στα μέσα της δεκαετίας του 1970, τα πράγματα δεν ήταν έτσι.
Η ιστορία είχε χωρίσει τους δρόμους μας.
Όταν η Ισπανία και η Πορτογαλία είχαν αναδειχθεί, στην αυγή της νεότερης εποχής, ως οι πρωτοπόροι της τολμηρής εξερεύνησης, οι πρωτοπόροι της οικονομίας και του πολιτισμού, ο ελληνικός κόσμος είχε ξεκινήσει να ζει σε μια εποχή οθωμανικής κυριαρχίας, που κράτησε για τέσσερις και για κάποιες περιοχές της Ελλάδος στον βορρά και για πέντε αιώνες.
Η απόσταση που μας χώριζε ήταν σχετικά μικρή αλλά η κατάστασή μας ήταν τόσο διαφορετική.
Και κατόπιν, το 1974-1977, μοιραστήκαμε μια επιλογή ζωής και για τις τρεις χώρες.
Οι δικτατορίες έπεσαν και βρεθήκαμε συναγωνιστές στο μεγάλο πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό εγχείρημα, που επιδιώξαμε και αναλάβαμε.
Εκεί συναντηθήκαμε: στη δημοκρατία και στην Ευρώπη.
Νομίζω ότι σήμερα είναι ευκαιρία, μέσα από το διήμερο αυτό Επιστημονικό Συνέδριο, να γιορτάσουμε και να ξαναντικρίσουμε και να αναλύσουμε αυτή την υπέροχη κοινή μας πορεία.
Σας ευχαριστώ πολύ».
Επιστροφή