Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή, που εγκαινιάζω, σήμερα, εδώ στην Πάτρα, την Έκθεση «Οι Αχαιοί Πρωθυπουργοί: Γεώργιος Παπανδρέου και Παναγιώτης Κανελλόπουλος». Όλοι μαζί, πολίτες και πολιτικοί, από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, αποτίουμε φόρο τιμής σ’ αυτούς που αγωνίστηκαν για τη Δημοκρατία και την Ελλάδα. Τιμούμε τους άξιους της Αχαϊκής Γης. Τιμούμε τους αγώνες για τον Κοινοβουλευτισμό. Τιμούμε αυτούς που έφυγαν από κοντά μας αφήνοντάς μας πολλά! Τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Με εφαλτήριο τον αχαϊκό χώρο, ο Γεώργιος Παπανδρέου (γεννημένος στο Καλέντζι, στα τέλη του 19ου αιώνα) και ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος (γεννημένος στην Πάτρα, στις αρχές του 20ού αιώνα) πορεύτηκαν σε δύσκολους και μεταβατικούς καιρούς, διαδραμάτισαν καθοριστικούς ρόλους στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας, πρωταγωνίστησαν στη διαμόρφωση κρίσιμων αποφάσεων για την Πατρίδα μας.
Η Έκθεση, που εγκαινιάζουμε σήμερα, παρακολουθεί την ιστορική διαδρομή τους, αναδεικνύει τα σημεία στα οποία συνέπιπταν οι απόψεις τους, επισημαίνει τις διαφωνίες τους, περιγράφει τις πολιτικές επιλογές τους.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου, δεινός ρήτορας και αγωνιστής, υπήρξε σύμβολο της κοινωνικής μεταρρύθμισης και πρωτεργάτης του εκπαιδευτικού εκσυγχρονισμού. Αγωνιζόταν για την ανανέωση της δημόσιας ζωής, την εθνική ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια, τα δίκαια του απανταχού Ελληνισμού, την κοινωνική δικαιοσύνη και πρόοδο. Αντιστάθηκε στο διδακτορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Συμμετείχε στην αντίσταση ενάντια στα στρατεύματα Κατοχής. Έγινε (ακόμη και με το θάνατό του) σύμβολο αντίστασης ενάντια στη χούντα του 1967. Έμεινε στην ιστορία ως ο «Γέρος της Δημοκρατίας».
Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος (πολιτικός και διανοούμενος με αστείρευτη βούληση προσφοράς) πορευόταν με γνώμονα την εθνική ενότητα και ομοψυχία. Κήρυσσε, έμπρακτα, την ανάγκη για μετριοπάθεια, πολιτική ψυχραιμία, σύνεση. Αγωνιζόταν για την εθνική ανεξαρτησία και υποστήριζε σθεναρά τις αξίες του δημοκρατικού πολιτεύματος. Μαχόταν για την ανάδειξη της αξίας και την επικράτηση της αξιοκρατίας. Αγνοώντας το προσωπικό κόστος, υπερασπιζόταν, με συνέπεια, τις ιδέες του και δεν δίσταζε να εκφράζει δημόσια τις απόψεις του. Ως μαχητής της Δημοκρατίας διώχθηκε επανειλημμένα από ολοκληρωτικά καθεστώτα. Πέρα, όμως, από μεγάλος πολιτικός, υπήρξε διακεκριμένη πνευματική προσωπικότητα, με διεθνή αναγνώριση, για το πλούσιο έργο του στην Ιστορία, την Κοινωνιολογία, τη Λογοτεχνία, την Ποίηση.
Η Αχαΐα έχει πλούσια Ιστορία! Εδώ άναψε η φλόγα της εθνικής παλιγγενεσίας με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό. Εδώ βρίσκονται τα μεγάλα σύμβολα της θυσίας, για την Πατρίδα και την εθνική αξιοπρέπεια, όπως τα Μαρτυρικά Καλάβρυτα. Εδώ έχουν γεννηθεί μεγάλοι πολιτικοί, όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Γεώργιος Παπανδρέου. Αλλά και ο πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος. Τους τιμούμε και τους ευγνωμονούμε για όσα πρόσφεραν στη Δημοκρατία, στην Κοινωνία, στην Πατρίδα μας.
Με την έκθεση αυτή, για τους Αχαιούς Πρωθυπουργούς, η Βουλή των Ελλήνων και ο Δήμος Πατρέων αποτίουμε φόρο τιμής σ’ αυτούς που αγωνίστηκαν για τις ιδέες τους και έφυγαν από κοντά μας. Σ’ αυτούς που πορεύτηκαν με μόνιμη έγνοια την προσφορά στην Πατρίδα μας. Σ’ αυτούς που πάλεψαν, για να απολαμβάνουν οι σημερινές, αλλά και οι μελλοντικές γενιές, τα οφέλη του Κοινοβουλευτικού Πολιτεύματος και των δημοκρατικών θεσμών. Με την έκθεση αυτή, ανταποκρινόμαστε στο χρέος μας για την ίδια τη Δημοκρατία.
Αισθάνομαι ότι βρίσκομαι σ’ ένα οικείο περιβάλλον. Αισθάνομαι ότι με συνδέουν πολλά με αυτό τον τόπο. Σας ευχαριστώ από την καρδιά μου, που μου δώσατε την ευκαιρία να είμαι, για μια ακόμη φορά, κοντά σας.
Πιστεύω ότι ο τόπος αυτός, η Αχαϊκή Γη, έχει μπροστά του μια καλύτερη προοπτική. Πιστεύω ότι η Πατρίδα μας έχει μπροστά της ένα καλύτερο αύριο. Είναι βαθειά πεποίθησή μου! Καταλήγοντας, θέλω να συγχαρώ το Δήμαρχο Πατρέων, και πρώην συνάδελφό μου Ανδρέα Φούρα, για την πρότασή του προς τη Βουλή και τη συνεργασία που είχαμε για τη διοργάνωση της έκθεσης αυτής. Συνεχίζεται, έτσι, μια ισχυρή παράδοση επικοινωνίας της Βουλής με ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Με εκθέσεις σαν και αυτή (που συστηματικά διοργανώνονται από το 1994, σε διάφορα σημεία της Ελλάδας, αλλά και σε χώρες του εξωτερικού) η Βουλή των Ελλήνων ανταποκρίνεται σε οφειλόμενο χρέος. Τιμώνται πρόσωπα, που έγραψαν ξεχωριστές σελίδες στην πολιτική και την ιστορία της Πατρίδας μας. Τιμώνται προσωπικότητες, που σφράγισαν, με το έργο και τη σκέψη τους, την πορεία της σύγχρονης Ελλάδας. Τιμώνται οι μνήμες σπουδαίων προσωπικοτήτων, που μπορούν να λειτουργούν ως δημιουργικά πρότυπα για τις επόμενες γενιές. Ανανεώνεται, ταυτόχρονα, η ιστορική μνήμη, έτσι ώστε να γνωρίζουμε πληρέστερα το παρελθόν, να καταλαβαίνουμε καλύτερα το παρόν και να σχεδιάζουμε ορθότερα το μέλλον.
Οι εκθέσεις αυτές είναι η ματιά που μας προτρέπει να αντικρίζουμε το αύριο με έμφαση στα μεγάλα και τα σπουδαία, που αφορούν στην πορεία της Χώρας μας, με μεγαλύτερη σιγουριά και αισιοδοξία για το αύριο, με πίστη στην Πατρίδα μας.
Κλείνοντας, θέλω να υπογραμμίσω, ότι η Έκθεση αυτή δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί, χωρίς την πρόθυμη συνεργασία φορέων και ιδιωτών, τους οποίους ευχαριστώ ξεχωριστά:
• Το Ίδρυμα Γεωργίου Παπανδρέου,
• Το Ίδρυμα Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή,
• Την Εταιρεία Φίλων Παναγιώτη Κανελλόπουλου,
• Το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο,
• Την Αμαλία Μεγαπάνου, την Εύη Μελά και τον Σπήλιο Λιβανό, για τα αντικείμενα και τις φωτογραφίες, που διέθεσαν από τις συλλογές τους.
Θα ήθελα, ακόμη, να ευχαριστήσω όλους όσοι συνέβαλαν, με οποιοδήποτε τρόπο, στη διοργάνωση της έκθεσης. Είμαι βέβαιος, ότι θα προσελκύσει το μεγάλο ενδιαφέρον των πολιτών και κυρίως των νέων.