Ομιλίες Προέδρου Βουλής

Αθήνα, 15 Οκτωβρίου 2020

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΠΘ ΓΙΑ ΤΑ 90 ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ

Κυρία Κοσμήτορα, αγαπητοί σύνεδροι,

 

Αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή για την πρόσκλησή σας να απευθύνω χαιρετισμό στο συνέδριο που οργανώνει η Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για τα ενενήντα (90) έτη λειτουργίας της. Η πρόσκληση στον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων ενέχει ένα βαθύτατο συμβολισμό, καθώς αφήνει να φανούν οι στενές σχέσεις που πρέπει να αναπτύσσονται μεταξύ της νομοθετικής εξουσίας και της επιστήμης του δικαίου.

Η ανάπτυξη αυτών των σχέσεων συνεργασίας και αμοιβαίας συνδρομής προσλαμβάνει πλέον επιτακτική μορφή, εάν ιδωθεί μέσα από το πρίσμα του αντικειμένου του συνεδρίου, το οποίο θα εστιασθεί στο Δίκαιο και την Τεχνολογία στην Κοινωνία Διακινδύνευσης.

Αρκεί μια σύντομη ματιά στα θέματα που θα αναπτυχθούν στο συνέδριό σας για να κατανοηθούν οι προκλήσεις που θέτουν στην επιστήμη του δικαίου οι τεχνολογικές εξελίξεις: fake news και λειτουργία των θεσμών, προστασία του ιδιωτικού βίου και διαφάνεια, ψηφιακό κράτος και κράτος δικαίου, περιβαλλοντική ευθύνη, ασφάλεια, ελευθερία, δικαιοσύνη.

Και όχι μόνο στην επιστήμη του δικαίου. Αλλά και στις ευρωπαϊκές και πανανθρώπινες αξίες, δηλαδή στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, στη δημοκρατία, στην ελευθερία, στο κράτος δικαίου, στις θεμελιώδεις ελευθερίες, στην οικουμενικότητα των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Ζούμε όντως σε μια «κοινωνία διακινδύνευσης», η οποία προσλαμβάνει διαρκώς και περισσότερο καθολική μορφή και μάλιστα, εάν επικαλεστώ την πανδημία του κορωνοϊού, αόρατη μορφή.

Επιβάλλεται, επομένως, να εγκύψουμε στα χαρακτηριστικά της κοινωνίας μας, μέσα από γνώριμες έννοιες, όπως αυτές της μεταβιομηχανικής κοινωνίας, της καταναλωτικής κοινωνίας ή της κατά τον Γερμανό κοινωνιολόγο Ulrich Beck (1944-2015) κοινωνίας της διακινδύνευσης (1986, «Risikogesellschaft – Auf dem Weg in eine andere Moderne» και αγγλιστί «Risk Society: Towards a New Modernity» («Κοινωνία της διακινδύνευσης: Προς μια νέα νεωτερικότητα» 1992).

Και εάν η "κοινωνία της διακινδύνευσης", κατά τον Μπεκ, χαρακτηρίζει την εξέλιξη των νεωτερικών σύγχρονων κοινωνιών στην πορεία προς την παγκόσμια κοινωνία, όπου οι άνθρωποι αξιοποιούν συνδυαστικά την ανάπτυξη της ανθρώπινης και της τεχνολογικής παραγωγικότητας, η νέα «αναστοχαστική νεωτερικότητα» (reflexive modernity) επιτάσσει τη συνειδητοποίηση των κινδύνων που αυτή η ανάπτυξη παράγει και την αποτροπή ή την ελαχιστοποίησή τους.

Ανεξάρτητα από την παραδοχή της εν λόγω κοινωνικής θεωρίας, ουδείς νομίζω διαφωνεί ότι ζούμε σε μια εποχή με πολλούς κινδύνους: όπλα μαζικής καταστροφής, τρομοκρατικές επιθέσεις, χειραγώγηση της πληροφόρησης, ανέλεγκτα ρεύματα μεταναστών, καθολική επιτήρηση πολιτών και από ιδιώτες, χωρίς δημοκρατική λογοδοσία, εφιαλτική μόλυνση του περιβάλλοντος, νέα έξαρση της πείνας, συρρίκνωση ελευθεριών και δικαιωμάτων, προσβολή των ευρωπαϊκών αξιών, υπέρβαση των ορίων της αρμονικής λειτουργίας του πλανήτη μας.

Οι κίνδυνοι αυτοί υπάρχουν και γίνονται διαρκώς και περισσότερο απειλητικοί. Η πρωτόγνωρη κατάσταση που βιώνει όλος ο κόσμος, εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19, είναι εδώ για να μας θυμίζει το εύθραυστο του ανθρώπινου πολιτισμού και την ανάγκη να ενισχύσουμε τη λειτουργία των θεσμών μας όπως και το αίσθημα της ατομικής μας ευθύνης και συμβολής.

Βιώνουμε πράγματι μια πρωτόγνωρη κατάσταση, με έντονα τα συναισθήματα του φόβου, της αβεβαιότητας, της ριζικής ανατροπής των κανόνων επικοινωνίας και λειτουργίας μας. Οι επιπτώσεις πολλές και επώδυνες: κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές.

Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν έχουν προσλάβει παγκόσμια διάσταση και φαίνεται να πολιορκούν αμείλικτα το παγκόσμιο χωριό μας, τον πλανήτη Γη.

Αν δε συνδυαστεί ο κίνδυνος της πανδημίας με τους κινδύνους της υπερθέρμανσης του πλανήτη και του ενδεχόμενου πυρηνικού ολοκαυτώματος, τότε, ναι, η αντίστροφη πορεία για τη σωτηρία του πλανήτη άρχισε και όπως διαπιστώνεται από την επιστήμη λήγει σε επτά μόλις χρόνια!

Βρισκόμαστε όλοι πλέον ενώπιον αμείλικτων διλημμάτων και διακυβευμάτων. Επιβάλλεται επιστράτευση όλων μας: κρατών, πολιτών, ατόμων, συλλογικών οντοτήτων, υπερεθνικών και διεθνών οργανισμών.

Απαιτείται στενή συνεργασία των φορέων της δημοκρατικής βούλησης και της επιστημονικής πεφωτισμένης καθοδήγησης, όπως η αντιμετώπιση της πανδημίας αναδεικνύει.

Ως Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων οφείλω να υπογραμμίσω τις πολλές νομοθετικές ρυθμίσεις που ψήφισε το κοινοβούλιο για να αντιμετωπισθούν οι κίνδυνοι μεταξύ άλλων από την πανδημία, την περιβαλλοντική μόλυνση, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, τον κοινωνικό αποκλεισμό και ευρύτερα την οικονομική και κοινωνική αστάθεια.

Τις πολλές συνεργασίες που αναπτύξαμε με τους διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς, μέσω των αρμόδιων επιτροπών της Βουλής.

Τη διαρκή έγνοια μας να αναληφθούν πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως και να βελτιωθούν οι όροι συνδρομής από αυτή, με τη δημιουργία νέων χρηματοοικονομικών εργαλείων στήριξης της οικονομίας και της κοινωνίας.

Αναμφίβολα, στις επιδιώξεις μας αυτές, λαμπρή βοήθεια είχαμε από θεωρητικούς του δικαίου, από καταξιωμένους επιστήμονες και πολιτικούς, με πλαίσιο αναφοράς τη Νομική Σχολή του ΑΠΘ.

Και πάλι μια ματιά στους εισηγητές και σχολιαστές των θεμάτων του συνεδρίου σας, αφήνει να φανεί η πλούσια συμβολή των πνευματικών τέκνων της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ στο νομοθετικό έργο της Βουλής, είτε έμμεσα είτε άμεσα και όχι μόνο.

Η Νομική Σχολή του ΑΠΘ γιορτάζει το µακρινό παρελθόν της, το ζωντανό παρόν της και το πολλά υποσχόµενο μέλλον της.

Πρέπει να αισθάνεστε περήφανοι για όσα η Νομική Σχολή έχει επιτύχει στη διαδρομή των 90 χρόνων της: αριστεία στην έρευνα, παροχή υψηλής στάθμης προπτυχιακών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών, αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης, ιδίως σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της Πολιτείας και της Δικαιοσύνης, ανάπτυξη διεθνών συνεργασιών υψηλού κύρους και διεύρυνση της διεθνούς απήχησης και αναγνωρισιμότητάς της.

Είμαι πεπεισμένος ότι η Νομική Σχολή του ΑΠΘ έχει τη δυνατότητα να σταθεί αρωγός της Πολιτείας για την αποτελεσματική λειτουργία της Δικαιοσύνης, την ανάπτυξη της κοινωνικής και πολιτικής ζωής της χώρας. Οι προαναφερθείσες αξίες, που σας καθοδηγούν, αποτελούν εγγύηση μιας περαιτέρω λαμπρής πορείας προς ελαχιστοποίηση και αποτροπή των κινδύνων της νέας εποχής, με όραμα και ευθύνη, με λογισμό και με όνειρο.

Επιστροφή