Ομιλίες Προέδρου Βουλής
Αθήνα, 15 Ιουλίου 2022
Ομιλία του Προέδρου της Βουλής στη συνεδρίαση της Ολομέλειας της ΚΣΤ΄ Συνόδου της Βουλής των Εφήβων
«Νέες και νέοι Έφηβοι Βουλευτές, αρχίζει η συνεδρίαση της Ολομέλειας της ΚΣΤ΄ Συνόδου της «Βουλής των Εφήβων», της δεύτερης και -εύχομαι και- τελευταίας Συνόδου της «Βουλής των Εφήβων» που πραγματοποιείται διαδικτυακά λόγω των γνωστών προφυλάξεων που οφείλουμε όλοι να λαμβάνουμε από την παρατεινόμενη πανδημία. Σας καλωσορίζουμε με ιδιαίτερη χαρά.
Στη σημερινή συνεδρίαση θα παρευρεθεί εντός ολίγου η Υφυπουργός Παιδείας κ. Ζέττα Μακρή εκ μέρους της Κυβερνήσεως και του Υπουργείου Παιδείας, με το οποίο όλα αυτά τα χρόνια συνεργαζόμαστε για τη διεξαγωγή της «Βουλής των Εφήβων».
Βρίσκεται μαζί μας η Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Κοινοβουλευτικού Έργου κ. Αντιγόνη Περιφάνου - Λελέκη και η Προϊσταμένη του Τμήματος Γραμματείας της Διεύθυνσης του Νομοθετικού Έργου κ. Δήμητρα Στάθη.
Επίσης, παρίστανται εκ μέρους της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ιδρύματος της Βουλής ο Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος, Καθηγητής Ιστορίας, κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου, η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων κ. Μαρία Καμηλάκη, η Διευθύντρια Υπηρεσιών του Ιδρύματος της Βουλής Άννα Ενεπεκίδου, ο Έφορος Συλλογής Έργων Τέχνης της Βουλής κ. Θεόδωρος Κουτσογιάννης.
Παρευρίσκεται η Επιτροπή της «Βουλής των Εφήβων», οι κ.κ. Αθηνά Βορρίση, Αμαλία Αδαμοπούλου, Σωτηρία Γρηγορόπουλου, Ιωάννα Δεκατρή, Αικατερίνη Κατσιάνου, Θεώνη Κουφονικολάκου, Λάμπρος Πόλκας, Αναστασία - Γεωργία Ρετσίνη.
Νέες και νέοι Έφηβοι Βουλευτές, η 26η Σύνοδος, μέλη της οποίας είστε και που ολοκληρώνεται με τη σημερινή μας συνεδρίαση, απασχόλησε γόνιμα το τριήμερο αυτό διακόσιους εβδομήντα Έφηβους Βουλευτές από λύκεια όλης της χώρας και από ορισμένα σχολεία του εξωτερικού, από το Μόναχο, τη Νυρεμβέργη και το Γιοχάνεσμπουργκ.
Ζήσατε αυτό το τριήμερο, ζείτε αυτό το τριήμερο μία προσομοίωση κοινοβουλευτικής διαδικασίας και στον τομέα του κοινοβουλευτικού ελέγχου και στον τομέα των εσωτερικών διαδικασιών ενός Κοινοβουλίου. Είχατε επαφές με την Επιστημονική μας Επιτροπή.
Χωριστήκατε σε πέντε ομάδες και επεξεργαστήκατε θέματα που έχουν να κάνουν με παραμέτρους του βασικού θέματος της φετινής Συνόδου, που είναι ο ψηφιακός κόσμος και η δημοκρατία, ο ψηφιακός κόσμος και ο Κωδικός «Δημοκρατία». Και αυτές οι πέντε ομάδες που επεξεργάστηκαν αυτές τις παραμέτρους ασχολήθηκαν με τη σχέση που έχει ο ψηφιακός κόσμος με την εκπαίδευση, με τον πολιτισμό, με την ιδιωτικότητα, με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και με τη συμμετοχικότητα.
Η έξαρση της χρήσης των ψηφιακών μέσων λόγω της τελευταίας κυρίως διετίας της πανδημίας είναι εντυπωσιακή. Και εδώ καταλάβαμε πόσο σημαντικό είναι να αξιοποιούμε αυτές τις μεθόδους όχι για να αντικαταστήσουμε τη φυσική επαφή, η οποία είναι ομολογουμένως αναντικατάστατη, αλλά για να δώσουμε λύση στην αδυναμία της επαφής η οποία πηγάζει από την ανάγκη προστασίας της υγείας μας.
Είχα την ευκαιρία να πω, όταν ξέσπασε αυτός ο μεγάλος μπελάς, ότι προφανώς όλος ο κόσμος και η Ελλάδα και η Ελληνική Βουλή υπήρξαμε απροετοίμαστοι για μιας τέτοιας έκτασης πανδημική έξαρση, πανδημική επίθεση. Ακόμη και τις πρώτες μέρες που μαθαίναμε τα νέα από την Κίνα μάς φαινόταν, τότε στις αρχές του 2020, τον Φεβρουάριο του 2020, ότι αυτό αφορά όχι απλώς έναν άλλο κόσμο ή μια μακρινή χώρα, ίσως έναν άλλο γαλαξία, αλλά όταν άρχισαν τα επεισόδια να πολλαπλασιάζονται, τα κρούσματα να πολλαπλασιάζονται, καταλάβαμε ότι δεν αφορά έναν άλλο γαλαξία, αφορά εμάς τους ίδιους και πάρα πολλοί από εμάς το βιώσαμε και οι ίδιοι. Έτσι, προσαρμοστήκαμε, απροετοίμαστοι ναι, απροσάρμοστοι όχι.
Και αυτή εδώ η Βουλή, αυτό το ιστορικό κτήριο, αυτό το ιστορικό μνημείο, που στεγάζει την αντιπροσώπευση του λαού, δηλαδή την υψηλότερη έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, αυτό το κτήριο δεν έκλεισε τα φώτα, μειώσαμε όμως τις παρουσίες.
Να σκεφτείτε, παιδιά, ότι φτάσαμε σε σημείο στις αρχές της πανδημίας να λειτουργεί η Ολομέλεια της Βουλής αντί με τη δυνατότητα παρουσίας τριακοσίων Βουλευτών, μόνο με έξι Βουλευτές, έναν από κάθε κόμμα. Είχαμε συμφωνήσει, ομόφωνα, τα κόμματα αυτός ο ένας να αντιπροσωπεύει τις ψήφους του αριθμού των Βουλευτών που το κόμμα του είχε, διότι διαφορετικά θα είχε παραλύσει η λειτουργία του Κοινοβουλίου, αν ψήφιζε ο καθένας για τον εαυτό του και δεν εκπροσωπούσε τον αριθμό των Βουλευτών που το κόμμα του είχε, διότι ένας εκπροσωπεί την Πλειοψηφία και οι άλλοι πέντε είναι της Αντιπολίτευσης. Αντιλαμβάνεστε ότι οι πέντε υπερισχύουν του ενός. Συμφωνήσαμε, όμως, λογικά και υπεύθυνα και ώριμα ότι ο ένας της Πλειοψηφίας δεν θα είναι ένας, θα είναι 158 ψήφοι, ο άλλος της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης δεν θα είναι ένας, θα είναι 86 ψήφοι και ούτω καθεξής κι έτσι, ώριμα και λογικά, με κοινή λογική –που καμιά φορά σπανίζει- λειτουργήσαμε στην αρχή και σιγά-σιγά αυξηθήκαμε, αλλά πολύ σιγά, προσεκτικά, με διαρκείς ελέγχους και τώρα έχουμε φτάσει σ’ ένα σημείο όπου τα πράγματα είναι αρκετά γενικευμένα, αλλά χωρίς πάλι να αφαιρούμε τις προφυλάξεις που πρέπει να παίρνουμε, κάποιες αποστάσεις, τη μάσκα και συχνά τεστ.
Θα σας πω λίγους αριθμούς που είναι χρήσιμοι για τη συζήτηση που θα κάνουμε μετά. Τους ζήτησα από τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Πιερρακάκη, έναν από τους νεότερους σε ηλικία Υπουργούς, ο οποίος αυτό το διάστημα των τελευταίων δυόμισι ετών έκανε μια μεγάλη και σπουδαία δουλειά, αύξησε το ψηφιακό αποτύπωμα στη δημόσια διοίκηση και διευκόλυνε μέσω αυτού του τρόπου την πρόσβαση των πολιτών στη δημόσια διοίκηση.
Ακούστε λίγο τους αριθμούς για να μπορέσετε να συγκρίνετε. Πριν από δυόμισι χρόνια υπήρχαν πεντακόσιες υπηρεσίες που μπορούσε ο πολίτης να διαχειριστεί ψηφιακά με το δημόσιο, δηλαδή μπορούσε πεντακόσια θέματα να τα χειριστεί ψηφιακά αντί να πάει να κάτσει σε μια ουρά και να περιμένει μ’ έναν υπάλληλο ή με περισσότερους υπαλλήλους να λύσει το θέμα του.
Σήμερα η ψηφιακή «βιβλιοθήκη» του δημοσίου προσφέρει στον πολίτη 1.408 υπηρεσίες που δεν υπάρχει λόγος να πάει στην αρμόδια διεύθυνση ο ίδιος για να τις έχει, δηλαδή να βγάλει μια εξουσιοδότηση, να υποβάλει μια υπεύθυνη δήλωση. Όλα αυτά τα κάνει πλέον ηλεκτρονικά από το γραφείο του ή από το σπίτι του.
Έχουν υπολογίσει ότι υπάρχει αύξηση της συμμετοχής των πολιτών σ’ αυτόν τον τρόπο επικοινωνίας με το δημόσιο. Μόνο την προηγούμενη χρονιά κάθε πολίτης –αυτό είναι στατιστικό, δεν σημαίνει ότι κάθε πολίτης σώνει και καλά, είναι μέσος όρος- γλίτωσε να κάνει 63 ουρές επειδή τα έκανε όλα από το σπίτι του. Αν δεν υπήρχαν αυτά, θα έπρεπε να πάει 63 φορές σε κάποια δημόσια υπηρεσία, σε κάποιο Υπουργείο, σε κάποιο δήμο και να περιμένει τη σειρά του.
Ακούστε τελευταία πόσες επισκέψεις ψηφιακές, ηλεκτρονικές, τεχνολογικές, άρα εξ αποστάσεως, έκαναν οι πολίτες με το δημόσιο τα τελευταία τέσσερα χρόνια και προσέξτε την εντυπωσιακή αύξηση αυτών των επισκέψεων. Το 2018 8,8 εκατομμύρια επισκέψεις έγιναν μέσω της τεχνολογίας προς κάποια δημόσια υπηρεσία. Μπορεί μέσα σ’ αυτά τα 8,8 εκατομμύρια επισκέψεις να είναι το ίδιο πρόσωπο 10 και 15 και 20 και 40 φορές. Δεν μιλάμε για πρόσωπα. Μιλάμε για το πόσες επισκέψεις, πόσες επαφές έγιναν με το δημόσιο. Ένα χρόνο μετά, το 2019 που δεν είχαμε μπει ακόμα στην πανδημία, οι 8,8 εκατομμύρια επισκέψεις έγιναν 34 εκατομμύρια επισκέψεις. Είχαμε μια εντυπωσιακή αύξηση και διευκόλυνση των πολιτών. Το 2020 τα 34 εκατομμύρια επισκέψεις έγιναν 94 εκατομμύρια, δηλαδή 94 εκατομμύρια φορές πολίτες ήλθαν σε επαφή με το δημόσιο μέσω της τεχνολογίας. Το 2021 567 εκατομμύρια, πάνω από μισό δισεκατομμύριο επαφές των πολιτών με δημόσιες υπηρεσίες έγιναν μέσω της τεχνολογίας. Γι’ αυτό και λέμε ότι χάρη σ’ αυτό το μισό δισεκατομμύριο τεχνολογικές επισκέψεις, γλίτωσε ο καθένας από τα δέκα εκατομμύρια του πληθυσμού της Ελλάδος 63 φορές να κάνει ουρά και να περιμένει.
Αυτό είναι το εντυπωσιακά θετικό αποτύπωμα αυτής της εξέλιξης που και την είχαμε προγραμματίσει, αλλά που η πανδημία μάς ανάγκασε –όπως λένε «ανάγκα και θεοί πείθονται», πόσω μάλλον Υπουργοί πείθονται- να το βελτιώσουμε σημαντικά για να αντιμετωπίσουμε ακριβώς την αδήριτη ανάγκη αποφυγής επαφής.
Επαναλαμβάνω ότι έτσι λειτούργησε και η Βουλή. Όπως μιλάμε τώρα μαζί, έγιναν τα τελευταία δυόμισι χρόνια πάρα πολλές συνεδριάσεις και της Ολομέλειας και των Επιτροπών. Όπως μιλάμε τώρα μαζί, γίνονται ακόμη στις Επιτροπές οι ακροάσεις των φορέων. Οι ακροάσεις των φορέων είναι η δυνατότητα που δίνει η Βουλή στους πολίτες και στις οργανωμένες ομάδες των πολιτών να διατυπώνουν γνώμη για τα νομοσχέδια πριν αυτά ψηφιστούν.
Κάθε φορά που ένα νομοσχέδιο έρχεται στη Βουλή, όπως ξέρετε, προηγείται η διαβούλευση, δηλαδή προηγείται πάλι μια ψηφιακή ανάρτηση του περιεχομένου που κρατάει δύο-τρεις εβδομάδες, ανάλογα και με τη βαρύτητα του νομοσχεδίου. Αμέσως μετά έρχεται στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής και εκεί η δεύτερη συνεδρίαση αφιερώνεται στους ενδιαφερόμενους συλλογικούς φορείς των πολιτών που έχουν λόγο να εκφράσουν, είτε θετικό είτε αρνητικό είτε συμπληρωματικό για το περιεχόμενο του νομοσχεδίου. Αυτοί οι πολίτες, αυτοί οι φορείς τα τελευταία δυόμισι χρόνια επικοινωνούν μαζί μας με τον τρόπο που επικοινωνούμε κι εμείς σήμερα και αυτό ομολογουμένως μάς έχει διευκολύνει.
Όμως αυτό –επαναλαμβάνω- δεν σημαίνει ότι όταν με το καλό κοπάσει αυτή η επίθεση της πανδημίας, δεν θα επανέλθουμε στην πραγματική επαφή, στη ζωντανή διαβούλευση η οποία έχει και το στοιχείο τής από κοντά συνεννόησης, της από κοντά διαβούλευσης και της πιο ζωντανής ανθρώπινης συνεργασίας.
Ο ψηφιακός εξοπλισμός διευκολύνει. Είναι ένας νέος ορίζοντας για όλους μας. Πρέπει να τον αξιοποιήσουμε. Πρέπει να προφυλαχτούμε από τις παρενέργειές του –θα τα πούμε αυτά-, αλλά επ’ ουδενί δεν μπορεί να αντικαταστήσει την πραγματική ζωή.
Διαβάζω αυτές τις μέρες ένα μυθιστόρημα του σπουδαίου Αυστριακού συγγραφέα Στέφαν Τσβάιχ, ο οποίος μεσουράνησε την περίοδο του Μεσοπολέμου. Ξαναβγήκε πρόσφατα ένα λογοτεχνικό του έργο με τίτλο «Το καυτό μυστικό» από τις Εκδόσεις Ροές. Εκεί περιγράφει θέματα ανθρωπίνων σχέσεων αλλά περιγράφει και τη μεγάλη σημασία που έχει για τον άνθρωπο η πραγματική επαφή με τους άλλους ανθρώπους. Θα μου επιτρέψετε να δώσω τον λόγο στον Τσβάιχ, που περιγράφει έναν ευγενή Αυστριακό, ο οποίος σε ένα θέρετρο της Αυστρίας, όπου πήγε να κάνει διακοπές, προσπαθεί να κάνει φιλίες και γνωριμίες.
Διαβάζω λοιπόν, «Παρά τον πλούσιο εσωτερικό του κόσμο ήταν ένας χαρακτήρας άκρως κοινωνικός. Είχε πλήρη επίγνωση της ανικανότητός του να υπομένει τη μοναξιά. Δεν του άρεσε καθόλου να μένει μόνος του. Ήξερε πως όπως το σπίρτο χρειάζεται την τριβή με μια επιφάνεια για να ανάψει, έτσι κι εκείνος είχε ανάγκη τη συναναστροφή με τους ανθρώπους, προκειμένου να μπορέσουν να λάμψουν όλα του τα ταλέντα, προκειμένου να ζωντανέψει η φλόγα και η ευφορία της καρδιάς του, ενώ μόνος του δεν μπορούσε να προσφέρει τίποτε στον εαυτό του, ήταν ψυχρός όπως ένα σπίρτο μες στο κουτί του.».
Βεβαίως είστε πολύ νέοι και δεν ξέρω αν έχετε ζήσει τα σπίρτα και τώρα με τους περιορισμούς στο κάπνισμα εύχομαι να μην τα ξέρετε, ούτε τους αναπτήρες ούτε τα σπίρτα. Αλλά είναι μια πολύ ωραία παρομοίωση, ότι δηλαδή ανάβει το σπίρτο, άρα ανάβει ο άνθρωπος και φλέγεται και ζωντανεύει από την επαφή με άλλους ανθρώπους. Αυτό να μην το ξεχνάμε ποτέ και να μην ξεχνάμε επίσης ότι η ψηφιακή επανάσταση, η ψηφιακή εισβολή στη ζωή μας είναι καλοδεχούμενη σαν μέσον.
Θυμάμαι, όταν ήμουν στην ηλικία σας, δεν είχαμε τέτοιες ανησυχίες, δεν υπήρχε αυτή η τεχνολογική επάρκεια. Τότε το θέμα που συζητούσαμε ήταν το θέμα της αποταμίευσης, γιατί το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο έδινε έπαθλο στους μαθητές που θα γράφανε την καλύτερη έκθεση για την αποταμίευση, και λέγαμε ότι το χρήμα είναι μέσον και όχι σκοπός, είναι υπηρέτης και όχι κύριος. Αυτήν τη συνηθισμένη έκφραση, την όχι τόσο πρωτότυπη, θα μπορούσα να τη χρησιμοποιήσω και για τον ψηφιακό κόσμο, ότι ο ψηφιακός κόσμος και οι ψηφιακές δυνατότητες είναι μέσον και όχι σκοπός, είναι υπηρέτης μας και όχι κύριός μας.
Γιατί αν γίνει κύριος μας -και έχει γίνει σε πολλές περιπτώσεις- τότε αυτή η υποδούλωση θα είναι, θα έλεγα, τραγική και θα χάναμε τον πυρήνα της ανθρωπιάς μας, ο οποίος πηγάζει από την προσωπική επαφή, είτε με τους άλλους ανθρώπους είτε με το φυσικό περιβάλλον. Ξέρετε είναι πολύ ωραίες οι σκηνές της φύσης μέσα από μια οθόνη, αλλά πολύ πιο ωραία είναι η επαφή με την ίδια τη φύση. Αυτό ποτέ να μην το ξεχνάτε.
Έτσι λοιπόν ξεκινάμε σήμερα τη συζήτησή μας πάνω στα συμπεράσματα της δικιάς σας δουλειάς, σε αυτές τις πέντε παραμέτρους της σχέσης του ψηφιακού κόσμου με την πραγματικότητα, όπου πραγματικότητα είναι άλλοτε η εκπαίδευση, άλλοτε τα μέσα ενημέρωσης, άλλοτε ο πολιτισμός, άλλοτε η ιδιωτικότητα και άλλοτε η συμμετοχή, η συμμετοχικότητα.
Βεβαίως μην ξεχνάτε ότι ο τίτλος της 26η Συνόδου είναι «Δημοκρατία, ψηφιακός κόσμος», αλλά είναι και τρία ρήματα «ενημερώνομαι, κρίνω, παρεμβαίνω». Το μεσαίο είναι το πιο σημαντικό κατά τη γνώμη μου, το «κρίνω». Αυτά θα τα πούμε και μετά.
Σας καλωσορίζω και πάλι στην Ολομέλεια, ελπίζω την τελευταία ψηφιακή. Και θα ήθελα πριν μπούμε στην ειδική ημερήσια διάταξη και στην επεξεργασία των πορισμάτων των ομάδων εργασίας να έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε μια σύντομη παρέμβαση από τον Πρωθυπουργό της χώρας κ. Κυριάκου Μητσοτάκη».
Επιστροφή