Ομιλίες Προέδρου Βουλής
Τετάρτη, 29 Ιουνίου 2022
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΑΣΟΥΛΑ ΚΑΤΑ ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟΥ ΤΟΥ ΕΚΛΙΠΟΝΤΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΠΕΤΣΑΛΝΙΚΟΥ
Βρισκόμαστε σήμερα εδώ έπειτα από τη σεμνή τελετή τιμής της μνήμης του Προέδρου της Βουλής Φίλιππου Πετσάλνικου στην Ολομέλεια για να ολοκληρώσουμε αυτήν την τιμή, ως Κοινοβούλιο, ως φίλοι, ως συνεργάτες ενός σπουδαίου πολιτικού, ο οποίος τίμησε το αξίωμα του Προέδρου της Βουλής και εδώ και ελάχιστα λεπτά τον αντικρίζουμε και μας αντικρίζει μέσα από αυτόν τον ωραιότατο πίνακα, το πορτρέτο του, το οποίο πήρε τη θέση στο πάνθεον των ανθρώπων οι οποίοι υπηρέτησαν την εθνική αντιπροσωπεία από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους. Η οικογένεια του Φίλιππου Πετσάλνικου, η γυναίκα του, οι κόρες του, ο γιος του, η σύντροφος του γιου του, οι φίλοι του, οι συνεργάτες του, στελέχη της Βουλής βρίσκονται σήμερα εδώ για να υποδηλώσουν αυτό το σεβασμό. Και βλέποντας το πορτρέτο του, κυρίες και κύριοι, δεν τον θυμήθηκα μόνον, είναι πολύ πρόσφατη εκδημία του άλλωστε, αλλά θυμήθηκα και κάτι που όλοι θα αντιληφθείτε ότι τον εκφράζει. Ένα από τα πιο γοητευτικά ποιήματα των νεανικών χρόνων όλων μας, είναι προφανώς το περίφημο «Αν» του Κίπλινγκ, το οποίο ξεκινάει λέγοντας ότι «Αν μπορείς να κρατιέσαι νηφάλιος σαν γύρω σου οι πάντες τάχουν χαμένα, και αν μπορείς να πιστεύεις σε σένα, σαν όλοι προς σε δυσπιστούνε. Μα και ν’ ανέχεσαι εσύ ν’ αμφιβάλλουν για σένα… τότες θέ νασαι ένας άντρας, παιδί μου!». Ο Φίλιππος Πετσάλνικος έμεινε νηφάλιος, όταν όλοι γύρω του τα είχαν χαμένα και πίστεψε στον εαυτό του, όταν όλοι γύρω του μας αμφισβητούσαν όλους. Και επειδή ήταν και νηφάλιος και πίστευε στον εαυτό του μπόρεσε την πιο δύσκολη μεταπολεμικά περίοδο για το Κοινοβούλιο, μ’ αυτήν τον προίκισε η μοίρα, να συμβιώσει, μπόρεσε εκείνη την περίοδο ακριβώς να σταθμίσει σωστά ιστορικά και όχι συγκυριακά την ισορροπία και τη διαχείριση του πιο δύσκολου τιμονιού που έλαχε μέχρι τώρα σε Πρόεδρο της Βουλής, επαναλαμβάνω μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Ο Φίλιππος Πετσάλνικος δεν περίμενε να τιμηθεί σήμερα. Είχε τιμηθεί έξοχα και με αξιοσημείωτη διάρκεια από το λαό της Καστοριάς για περίπου τρεις δεκαετίες, αδιάπτωτα. Είχε εκλεγεί δέκα φορές συνεχόμενα βουλευτής Καστοριάς, έχοντας τιμήσει την εντολή και έχοντας τιμηθεί από το λαό της Καστοριάς. Στις σημερινές εποχές, τις βιαστικές με τις συχνές ανατροπές και τις δύσκολες ικανοποιήσεις, δεν είναι σύνηθες να μπορεί ένας πολιτικός να κρατήσει ζωντανή την επαφή με την εκλογική του περιφέρεια, με τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι μια αξιοζήλευτη εξαίρεση η διάρκεια της σχέσης του Πετσάλνικου με τον λαό της Καστοριάς. Και αυτό, προφανώς, έχει να κάνει με το έργο το οποίο προσέφερε στο Νομό του, αλλά και με το ήθος και τον χαρακτήρα του. Γιατί μπορεί να κάνεις έργο, αλλά να είσαι δύστροπος ή μπορεί να είσαι καλόβολος, αλλά να μην μπορείς να προσφέρεις έργο. Συνδύαζε την επαφή με τον κόσμο και την ανταπόκριση στα αιτήματα του κόσμου και στόλισε την Καστοριά, κυρίως με ιδρύματα παιδείας, με σχολές. Ανάμεσα σε πολλά άλλα έργα τα οποία άφησε πίσω του, αντιλαμβάνομαι μιλώντας με την οικογένειά του, ότι ήταν ένας άνθρωπος εντελώς αυτοδημιούργητος, το οποίο σε μια χώρα όπου επιπολάζει ο φθόνος κάνει ακόμη πιο δύσκολη την εξέλιξη. Ένας αυτοδημιούργητος άνθρωπος, ο οποίος δεν ακολούθησε απλώς τη μοίρα του, αλλά την νίκησε και τη νίκησε κάνοντας λαμπρές σπουδές στην Ελλάδα και στη Γερμανία, εργαζόμενος κατά τη διάρκεια των σπουδών και έχοντας και μια πρώτη ανάμειξη τη δύσκολη περίοδο της δικτατορίας στη Γερμανία, στα τότε ομογενειακά κοινά μέσα από τις τάξεις του προπλάσματος του κόμματος με το οποίο δραστηριοποιήθηκε και εξελίχθηκε πολιτικά. Μέσα από το ΠΑΚ και εν συνεχεία ακολούθησε το ΠΑΣΟΚ, στις τάξεις του οποίου έκανε μία λαμπρή καριέρα.
Αναρωτιέμαι αν στα δικά του μάτια, τα νεανικά και τα ώριμα, η εικόνα της Καστοριάς μοιάζει καθόλου με την εικόνα που περιγράφει η Άννα, η Κομνηνή, στην «Αλεξιάδα», όταν ύμνησε τη λίμνη και την πόλη και το κάστρο και τις εκκλησίες της Καστοριάς, όταν ο πατέρας της, ο αυτοκράτωρ Αλέξιος Κομνηνός την έσωσε από τους Νορμανδούς. Είναι μία πανέμορφη περιγραφή της Καστοριάς στοιχεία της οποίας αν τη δείτε αυτή την περιγραφή είμαι βέβαιος βασίλευαν στα μάτια ανθρώπων που τη λάτρεψαν και την υπηρέτησαν μεταξύ των οποίων προφανώς ανήκει και ο Φίλιππος Πετσάλνικος. Η θητεία του, η τριετής ως Προέδρου της Βουλής, που ξεκίνησε με τους καλύτερους των οιωνών με μια διακοινοβουλευτική υποστήριξη πέραν του κόμματος του, αν δεν κάνω λάθος πήρε 170 ψήφους πολύ περισσότερες από αυτές που εκπροσωπούσε η παράταξή του, συνέπλευσε, επαναλαμβάνω, με τη μεγαλύτερη δοκιμασία του κοινοβουλευτισμού. Δεν ήταν δοκιμασία και κριτική αριστοφανική, ήταν δοκιμασία και κριτική τοξική. Ήμασταν εξοικειωμένοι στην αριστοφανική κριτική της πολιτικής και ήταν κάτι καλοδεχούμενο. Εδώ, είχαμε μία τοξική επίθεση κατά του κοινοβουλευτισμού, την οποία πρωτίστως ο Πρόεδρος της Βουλής έπρεπε να την αντιμετωπίσει. Τα τρία αυτά χρόνια η Βουλή δεν υπελήφθη του υπόλοιπου δημόσιου τομέα ως προς το νοικοκύρεμα και ως προς την περιστολή δαπανών. Οι τρεις προϋπολογισμοί που ψήφισε ο αείμνηστος Πετσάλνικος επέφεραν περικοπές άνω των 50 εκατομμυρίων, μειώσεις πάνω από το ένα τέταρτο των μέχρι τότε δαπανών. Η μόνη δαπάνη στην οποία υπήρξε γενναιόδωρος ήταν η δαπάνη για τα τέκνα πεσόντων στρατιωτικών που η Βουλή είχε υιοθετήσει και που η Βουλή και στα χρόνια του Πετσάλνικου γενναιόδωρα, σωστά γενναιόδωρα και τώρα συνεχίζει να υπηρετεί. Ήταν η μόνη δαπάνη, που με δική του πρωτοβουλία τα χρόνια των μεγάλων περικοπών, όχι μόνο δεν περιορίστηκε, αλλά αυξήθηκε. Όταν ο Φίλιππος Πετσάλνικος ανέλαβε Πρόεδρος της Βουλής, στη Βουλή υπήρχαν πέντε κόμματα και πέντε κοινοβουλευτικές ομάδες. Τον Μάρτιο του 2012, λίγο πριν τις εκλογές του ’12, τα πέντε κόμματα είχαν γίνει εννιά, οι πέντε κοινοβουλευτικές ομάδες είχαν γίνει επτά και οι ανεξάρτητοι βουλευτές ήταν 62. Ήταν μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα. Ήταν σαν να είχε εκραγεί μια βόμβα και διαχειριζόμασταν τα απομεινάρια αυτής της εκρήξεως. Γι’ αυτό και θυμίζω αυτό το ποίημα του Κίπλινγκ. Γιατί μέσα σ’ αυτήν την ανεπανάληπτα δύσκολη περίοδο κράτησε και την αυτοπεποίθηση και τη νηφαλιότητά του και συνέβαλε ώστε τα πράγματα να μην εξελιχθούν χειρότερα. Και θυμάμαι ότι όταν εδέχετο και εδέχετο συχνά, ανώτατους αξιωματούχους ξένων χωρών και τον Πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, τον Μάρτιν Σουλτς, και άλλους Πρωθυπουργούς, τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, είχαμε συχνές επισκέψεις, ο Πρόεδρος της Βουλής Πετσάλνικος, την περίοδο που η Ελλάδα συκοφαντημένη εκαλείτο δήθεν να πληρώσει τις αμαρτίες της, πάντα εξηγούσε ότι αυτή η εικόνα της Ελλάδας, δεν ήταν πραγματική. Αλλά δεν το εξηγούσε συναισθηματικά, δεν το εξηγούσε με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα, το εξηγούσε με στοιχεία, εμπεριστατωμένα, πειστικά ώστε να καταλάβουν όλοι, από τους οποίους εξηρτάτο και από αυτούς η τύχη της χώρας, ότι αυτός ο μύθος μιας αμαρτωλής χώρας που πρέπει να πληρώσει. πρέπει κάποτε να τελειώσει. Και όλα αυτά τα δεινά έπρεπε να πάρουν ένα τέλος. Όλα αυτά δεν τα έκανε με δημοσιότητα. Και αυτό ίσως ήταν και το πιο ουσιαστικό, γιατί πολλές φορές δεν είμαι βέβαιος όταν κάνεις κάτι με δημοσιότητα δεν το κάνεις για τη δημοσιότητα, ενώ στόχος δεν ήταν η δημοσιότητα, ήταν το αποτέλεσμα και υπήρξε αποτέλεσμα σε αυτήν τη δράση. Θεωρώ ότι μέσα στο γόνιμο απολογισμό της δράσης του είναι προφανώς και η δημιουργία, έπειτα από παραχώρηση από την τοπική αυτοδιοίκηση, του Πάρκου Εθνικής Συμφιλιώσεως, στο Γράμμο, στο Δήμο Νεστορίου. Και επιτρέψτε μου σαν ένα ελάχιστο δείγμα συναντίληψης αυτής της πρωτοβουλίας, να σας πω ότι ξεκινάμε το άλλο Σαββατοκύριακο στη μνήμη του Φίλιππου Πετσάλνικου, μετά από χρόνια και λόγω κορωνοϊού, μία συνάντηση επιστημονική, επιπέδου, με θέμα «Το Σύνταγμα και η εξωτερική πολιτική». Και ξεκινώντας αυτές τις δράσεις στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλιώσεως, πιστεύω ότι θα συνεχίσουμε και θα αξιοποιήσουμε πλήρως αυτό το ιστορικό και φυσικό αξιοθέατο που κληροδότησε όχι μόνο στην Καστοριά, αλλά σε όλη την Ελλάδα και στην Εθνική Αντιπροσωπεία ο Πρόεδρος Φίλιππος Πετσάλνικος. Λένε ότι μόνον κάποιον πολιτικό που έχει πεθάνει από καιρό στην Ελλάδα δικαιούσαι να επαινείς ατιμωρητί. Γιατί δεν ανεχόμαστε να επαινείται κάποιος εν ζωή. Επέλεξα όχι να επαινέσω κάποιον και μάλιστα ατιμωρητί γιατί έχει αποβιώσει. Επέλεξα να περιγράψω κάποιον. Θα τον επαινέσει, είμαι βέβαιος, η μνήμη όλων, θα τον επαινέσει η σιωπή, θα τον επαινέσει η αποτίμηση της πολυετούς πολιτικής του δράσης και της πολυετούς πολιτικής του προσφοράς και στη λαϊκή επιμόρφωση από όπου ξεκίνησε και στο Υπουργείο Παιδείας και στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και στο Υπουργείο Πολιτισμού και κυρίως στην Προεδρία της Βουλής. Μια περίοδο, που η Βουλή δεν ήταν η Εθνική Αντιπροσωπεία, αλλά ήταν ο αποκλειστικός στόχος. Και τι ειρωνεία! Στόχος ήταν το πιο φευγαλέο αξίωμα από όλα τα αξιώματα της δημοκρατίας. Το αξίωμα, το οποίο είναι απολύτως στα χέρια του λαού, έγινε κατορθωτό να πειστεί και ο ίδιος λαός ότι ήταν ο στόχος του. Αυτό που το ορίζει απολύτως και αυτό το οποίο ανά πάσα στιγμή μέσα στην ιστορική διαδρομή μπορούσε να το αλλάξει όσες φορές και όπως ήθελε. Αυτό το φευγαλέο αξίωμα του βουλευτή, που υπερασπίστηκε ο Φίλιππος Πετσάλνικος τα τρία αυτά χρόνια, χωρίς υπερβολές, χωρίς κλαψουρίσματα και χωρίς λαϊκισμούς, δεν θέλησε να υποκύψει στο ρεύμα για να γίνει συμπαθής και να τα βάλει με αυτό που υπηρέτησε, γιατί ξέρετε πολλοί σταδιοδρόμησαν τα χρόνια εκείνα κατηγορώντας αυτό που ήταν οι ίδιοι. Ήταν ο εύκολος τρόπος, κατηγορώντας αυτό που είσαι, να γίνεις πρόσκαιρα συμπαθής, αλλά όταν καταλάγιασε η κρίση και τα πράγματα μπαίνουν σιγά σιγά σε μια σειρά, άσχετα αν ήρθαν άλλες κρίσεις και άλλα προβλήματα σήμερα, τότε όλοι καταλάβαμε ότι το να μην συμπλέεις με το ρεύμα εκείνη την εποχή της καταφοράς κατά του κοινοβουλευτισμού, δεν ήταν απλώς μια πράξη πολιτική, αλλά ήταν μια πράξη βαθύτατης ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Σήμερα στη Βουλή των Ελλήνων είμεθα θεατές της τελευταίας πράξης, η οποία συνοδεύει το αξίωμα του Προέδρου της Βουλής. Η τελευταία πράξη για όποιον τιμάται με αυτό το αξίωμα, είναι η ανάρτηση του πορτρέτου του στο Εντευκτήριο ανάμεσα σε πολιτικές προσωπικότητες που τίμησαν και τιμήθηκαν από το Κοινοβούλιο. Αυτή η πράξη ανάρτησης του πορτρέτου είναι μια αυλαία. Ό,τι είναι πίσω από την αυλαία του Φίλιππου Πετσάλνικου είναι αξιόλογο, είναι γόνιμο, είναι εποικοδομητικό και νομίζω απευθυνόμενος τώρα στις κόρες και στο γιο του περισσότερο σε αυτούς επιτρέψτε μου να το πω αυτό στη μητέρα τους: Να σας πω ότι και αν τον στερηθήκατε, που σας τον στέρησε η πολιτική και αν σας έλειψε, που σας έλειψε εξαιτίας της πολιτικής και αν δεν σας χάρηκε και δεν τον χαρήκατε, που δεν σας χάρηκε και δεν τον χαρήκατε όσο θα θέλατε εξαιτίας της πολιτικής, το πέσιμο αυτής της εικαστικής αυλαίας σήμερα, είναι κάτι που τελικά δικαιώνει την επιλογή του να αναμειχθεί με την πολιτική, να τιμηθεί από αυτήν και να μπορεί βλέποντάς σας από αυτό το πορτραίτο να σας πει ότι αυτή η δικαίωση του περάσματος από τη ζωή μέσω της υπηρεσίας του λαού της Καστοριάς, ίσως και να άξιζε τον κόπο που και με στερηθήκατε και σας στερήθηκα. Να είστε καλά.
Επιστροφή