Όταν πριν λίγους μήνες απευθύνονταν στη Βουλή των Ελλήνων ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας κ. Νικολά Σαρκοζί, έλεγε μεταξύ των άλλων σε μια από τις πιο εμπνευσμένες ομιλίες που έχουν ακουστεί στην αίθουσα:

Σ’ αυτές τις φράσεις θεμελιώνεται η σχέση ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Στη δημοκρατική φύση και φιλοσοφία των δύο λαών στηρίζεται η δομή των θεσμών και η έκφραση των πολιτικών. Οι σύγχρονοι πολιτικοί θεσμοί της Γαλλίας προήλθαν από ένα γιγαντιαίο γεγονός και δύο γιγαντιαίες ιστορικές φυσιογνωμίες. 

Το γεγονός είναι η Γαλλική Επανάσταση και οι άνθρωποι είναι ο Ναπολέων Βοναπάρτης και ο Κάρολος Ντε Γκώλ. Η Επανάσταση γέννησε τη δημοκρατία αλλά γκρέμισε το κράτος. Ο Ναπολέων έκτισε το κράτος από τα ερείπια και δημιούργησε τις πρότυπες θεσμικές δομές στη βάση των οποίων οικοδομήθηκαν τα εθνικά κράτη του 19^ου αιώνα. Ο Ντε Γκώλ έφτιαξε πριν μισό αιώνα μια σύγχρονη δημοκρατία, ισχυρή και ισορροπημένη. Με κυρίαρχο στοιχείο τη διάκριση των εξουσιών, το προβλέψιμο των διαδικασιών και τη δημιουργία θεσμικών σημείων ελέγχου και ισορροπιών. Διότι κλειδί της επιτυχίας των πολιτευμάτων είναι η δομή τους. Η δυνατότητά τους να αναδεικνύουν τις αρετές και να ελέγχουν τις συνέπειες των ελαττωμάτων και των λαών και των ατόμων. Δεν είναι τυχαίο ότι και οι δύο γίγαντες της πολιτικής και του πολέμου είχαν βαθειά συναίσθηση της ιστορίας με ιδιαίτερη έμφαση στην ελληνική. Διότι η ιστορία είναι ο πιστότερος καθρέπτης της ανθρώπινης φύσης και οι θεσμοί που την αγνοούν έχουν βίο σύντομο. 

Το σύγχρονο ελληνικό κράτος θεμελιώθηκε στην Επανάσταση που είχε ως ιδεολογικό υπόβαθρο και τη Γαλλική Επανάσταση. Υιοθέτησε πολλούς γαλλικούς θεσμούς στην κρατική δομή και το δίκαιο. Στηρίχθηκε από τη Γαλλία σε πολλές φάσεις της πολυκύμαντης ιστορίας μας. Εγκατέστησε τη σύγχρονη δημοκρατία το 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, 15 χρόνια μετά την ίδρυση της 5^ης Γαλλικής Δημοκρατίας από τον Ντε Γκώλ, με αρκετές ομοιότητες με αυτή. Προσωπική μου πεποίθηση είναι ότι τα πολιτεύματα γίνονται καλύτερα όσο μεγαλύτερη είναι η διάκριση των λειτουργιών και όσο περισσότερα και ισχυρότερα είναι τα σημεία ελέγχου και ισορροπιών. Είναι αυτονόητο ότι ισχυρές σύγχρονες δημοκρατίες είναι εκείνες που εξασφαλίζουν την άμεση και διαρκή συμμετοχή του λαού.

Όσον αφορά τις πολιτικές των δύο χώρων, είναι από τις πλέον παράλληλες στη σύγχρονη Ευρώπη. Και οι λαοί και οι κυβερνήσεις διαδοχικά αντιμετωπίζουν με κοινό τρόπο το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης. Έχουν κοινό όραμα γιατί έχουν κοινές αξίες και παράλληλες ιστορικές πορείες. Η πολιτική άλλωστε δεν είναι τίποτε άλλο από την έκφραση και εφαρμογή των αξιών που πιστεύει ένας λαός. 

Στην παγκόσμια ιστορία υπάρχουν περιστασιακές συνεργασίες, συμμαχίες ακόμα και φιλίες λαών και κρατών. Για να αντέξουν όμως στην πορεία και τις δοκιμασίες του χρόνου πρέπει να στηρίζονται σε κοινές αξίες, σε κοινή φιλοσοφία, σε κοινούς στόχους και τελικά σε κοινό χαρακτήρα των λαών. Αυτή ακριβώς είναι η φύση της διαχρονικής σχέσης ανάμεσα στο γαλλικό και τον ελληνικό λαό, ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Γι’ αυτό κρατάει αιώνες και θα συνεχίσει στο μέλλον. Δικό μας καθήκον είναι να διαφυλάξουμε και να συνεχίσουμε αυτή την κληρονομιά στη φάση της ιστορίας που μας ανήκει. 

Θα σας διαβάσω αποσπάσματα από τη συγκλονιστική ομιλία του Αντρέ Μαλρώ στην πρώτη φωταγώγηση της Ακρόπολης στις 28 Μαΐου 1959:

«…Η Ελλάδα, όπως και η Γαλλία, δεν ήταν ποτέ τόσο μεγάλη παρά μόνο όταν ήταν μεγάλη για όλους τους ανθρώπους, και μια κρυφή Ελλάδα υπάρχει στην καρδιά όλων των ανθρώπων της Δύσης. Παλιά έθνη του πνεύματος, το θέμα δεν είναι να επαναπαυθούμε στο παρελθόν μας, αλλά να επινοήσουμε το μέλλον που το παρελθόν απαιτεί από μας. Στο κατώφλι της εποχής του ατόμου, για μια ακόμα φορά, ο άνθρωπος χρειάζεται να διαπαιδαγωγηθεί από το πνεύμα. Και ολόκληρη η νεολαία της Δύσης χρειάζεται να θυμάται πως, όταν συνέβη αυτό για πρώτη φορά, ο άνθρωπος έθεσε στην υπηρεσία του πνεύματος τα δόρατα που αναχαίτισαν τον Ξέρξη. Στους εκπροσώπους της γαλλικής νεολαίας που με ρώτησαν ποιο θα μπορούσε να είναι το σύνθημά της, απάντησα «Παιδεία και θάρρος». Εύχομαι αυτό το σύνθημα, που το δανείστηκα απ’ τους Έλληνες, να γίνει κοινό για τους δύο λαούς μας. …

… Μιλώ για το ζωντανό ελληνικό έθνος, για τον λαό στον οποίο απευθύνεται η Ακρόπολη πριν απευθυνθεί σε όλους τους άλλους, που αφιερώνει όμως στο μέλλον του όλες τις ενσαρκώσεις του πνεύματός της που φώτισαν διαδοχικά τη Δύση: τον προμηθεϊκό κόσμο των Δελφών και τον ολύμπιο κόσμο της Αθήνας, τον χριστιανικό κόσμο του Βυζαντίου – τέλος, μέσα σε τόσο χρόνια φανατισμού, τον μοναδικό φανατισμό της ελευθερίας. Ο λαός ωστόσο «που αγαπάει τη ζωή ακόμα κι όταν γίνεται οδύνη», είναι ταυτόχρονα εκείνος που έψαλλε στην Αγιά Σοφιά κι εκείνος που άκουγε με δέος την κραυγή του Οιδίποδα στους πρόποδες αυτού του λόφου, κραυγή που επρόκειτο να διαπεράσει τους αιώνες. Λαός της ελευθερίας, είναι εκείνος για τον οποίο η αντίσταση είναι παράδοση αιώνων, εκείνος του οποίου η νεότερη ιστορία είναι ένας ανεξάντλητος αγώνας για την Ανεξαρτησία – ο μόνος λαός που γιορτάζει την επέτειο του ΟΧΙ. Αυτό το ΟΧΙ ήταν το ΟΧΙ του Μεσολογγίου, το ΟΧΙ του Σολωμού. Σε μας είναι το ΟΧΙ του στρατηγού Ντε Γκώλ, και το δικό μας. Ο κόσμος δεν ξέχασε ότι οι πρώτοι που το πρόφεραν ήταν η Αντιγόνη και ο Προμηθέας. Όταν οι νεκροί της πρόσφατης ελληνικής Αντίστασης έπεφταν στο έδαφος όπου επρόκειτο να περάσουν την πρώτη νύχτα του θανάτου τους, έπεφταν σ’ ένα χώμα που είχε γεννήσει την πιο ευγενική και την πιο παλιά ανθρώπινη πρόκληση, κάτω από τα άστρα που μας κοιτάζουν απόψε, τα άστρα που ξενύχτησαν τους νεκρούς της Σαλαμίνας.

Μάθαμε την ίδια αλήθεια μέσα από το ίδιο αίμα που χύθηκε για την ίδια υπόθεση, την εποχή που Έλληνες και ελεύθεροι Γάλλοι πολεμούσαν πλάι πλάι στη μάχη της Αιγύπτου, την εποχή που οι άνδρες μου στο αντάρτικο έκαναν με τα μαντίλια τους ελληνικές σημαιούλες για να τιμήσουν τις νίκες σας, την εποχή που στα χωριά των βουνών σας χτυπούσαν τις καμπάνες για την απελευθέρωση του Παρισιού. Ανάμεσα σε όλες τις αξίες του πνεύματος, οι πιο γόνιμες είναι εκείνες που γεννιούνται από την επικοινωνία και το θάρρος. …».