Ομιλίες Προέδρου Βουλής

ΟΜΙΛΙΑ

ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΣΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ "Βιβλιοθήκες του Ελληνισμού: τεκμήρια από την Αδριανούπολη και τη Βάρνα"

Με ιδιαίτερη ευχαρίστηση Σας υποδεχόμαστε σε αυτή την Έκθεση, για την οποία είμαστε ευτυχείς, καθώς συγκεντρώνει πολλές “πρωτιές”: με αυτήν εγκαινιάζεται καταρχήν ένας καινούριος εκθεσιακός χώρος της Βουλής, μέσω του οποίου φιλοδοξούμε να φέρουμε ακόμη πιο κοντά στο κοινό τις ευρύτερες πνευματικές δραστηριότητές μας. Είναι επίσης η πρώτη εκδήλωση του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, ενός Ιδρύματος που αποβλέπει πρώτιστα μεν στη στήριξη των δημοκρατικών θεσμών και την ανάπτυξη της πολιτικής σκέψης, αποδίδει όμως ιδιαίτερη σημασία και στην ανάδειξη στοιχείων που διαμόρφωσαν τον νεώτερο ελληνικό πολιτισμό. Τέλος, η έκθεση αυτή δεν είναι μονοσήμαντη είναι ένα γεγονός με πολλαπλή σημασία, καθώς συγκεντρώνει την ταυτόχρονη μετάδοση πολλών μηνυμάτων, στα οποία θα μου επιτρέψετε, με μεγάλη συντομία να αναφερθώ παρακάτω.
Η έκθεση όμως έχει και ένα χαρακτηριστικό τέλους: ολοκληρώνει τη σειρά των εκδηλώσεων που ήσαν αφιερωμένες στη συμπλήρωση των ογδόντα χρόνων από την ενσωμάτωση της Δυτικής Θράκης στον κορμό της Ελλάδας, η οποία εορτάσθηκε το 2000.
Η έκθεση τιτλοφορείται “Βιβλιοθήκες του Ελληνισμού: τεκμήρια από την Αδριανούπολη και τη Βάρνα” : Και μόνο ο τίτλος μας παραπέμπει στον Ελληνισμό της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων και ξυπνά μνήμες και συναισθήματα που πρέπει να διατηρούμε άσβεστα. Αναβιώνει την εποχή, όπου το ελληνικό πνεύμα, η ελληνική παιδεία και γλώσσα και το ελληνικό επιχειρηματικό δαιμόνιο ένωναν τους λαούς των Βαλκανίων κάτω από την οθωμανική κυριαρχία, όχι για να τους ισοπεδώσουν ή να τους αποξενώσουν από την εθνική τους ιδιοσυστασία, αλλά για να τονώσουν την αυθεντικότητα της ύπαρξής τους και να τους οδηγήσουν σταδιακά στην εθνική τους ταυτοποίηση και συνακόλουθα στην ανεξαρτησία.
Ο ενοποιητικός ρόλος της ελληνικής παιδείας προκύπτει ανάγλυφα και σε αυτή την έκθεση, καθώς παρακολουθούμε τη δράση των ελληνικών κέντρων παιδείας πριν και κατά την ίδρυση του <<Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως>>. Ξεχωρίζουν ο Χιώτης Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως Δωρόθεος Πρώιος, κυρίως όμως το ιστορικό και η δράση του Συλλόγου, που δεν περιοριζόταν μόνο σε θέματα εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα, αλλά και σε εκδηλώσεις δημοκρατικής διαπαιδαγώγησης για τη διαχείριση των κοινών.
Όμοιες αναφορές γίνονται και στη ζωή των Ελλήνων της Βάρνας και στην ιστορία της Βιβλιοθήκης των Βαρναίων.
Όπως θα παρατηρήσετε, εκτίθενται χαρακτηριστικά βιβλία των βιβλιοθηκών της Αδριανούπολης και της Βάρνας που με τις ιδιόχειρες αφιερώσεις και τα χειρόγραφα σχόλια που περιέχουν ανασυστήνουν το ιστορικό τους παρελθόν. Εκτίθενται σπάνιες εκδόσεις του ¶λδου Μανουτίου, εντυπωσιακά παλαίτυπα νεοελλήνων συγγραφέων του 16ου και του 17ου αιώνα, ιχνογραφήματα, αλλά και τρία άγνωστα βιβλία που εντοπίστηκαν για πρώτη φορά και αποτελούν προσθήκες στην νεοελληνική έντυπη παραγωγή. Το ένα αθησαύριστο κείμενο είναι ποίηση του Θεοδώρου Μοντελέζε, τυπωμένο στη Βενετία το 1697. Τα άλλα δύο είναι εκδόσεις του 19ου αιώνα: Σύστημα Ναυτικών μαθημάτων (1860) του Νικολάου Πατρώνα και ένα Επιστολάριον (1863) του Γρηγορίου Παλαιολόγου. Ακόμα, παρουσιάζονται έντυπα τα οποία ανήκαν σε συλλογές σπουδαίων ανθρώπων του πνεύματος, όπως ο Δωροθέος Πρώιος, ο Κύριλλος Στ’, ο Ιγνάτιος επίσκοπος Ναζιανζού και ο Αγαθάγγελος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Τέλος, εντοπίσθηκαν στη Βιβλιοθήκη του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως, βιβλία του πρώτου Έλληνα βιβλιογράφου Ανδρέα Παπαδόπουλου Βρετού που είχε διοριστεί πρόξενος της Ελλάδας στη Βάρνα τα χρόνια 1849-1851. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι είχε πρωτοστατήσει στην ίδρυση της Βιβλιοθήκης.
Το αξιοθαύμαστο πάντως είναι ότι τα σπουδαιότερα εκθέματα διασώθηκαν χάρη στην φιλοπατρία των Αδριανουπολιτών που μετά την καταστροφή κατέφυγαν στη Θεσσαλονίκη και ίδρυσαν τον <<Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Αδριανουπολιτών>> ως συνέχεια του παλαιοτέρου. Εκεί συγκέντρωσαν τα βιβλία όχι μόνο της αρχικής βιβλιοθήκης, αλλά και άλλα από βιβλιοθήκες άλλων περιοχών της Ανατολικής Θράκης.
Και έρχομαι στο τελευταίο μεγάλο επίτευγμα που είναι η συντήρηση, ηλεκτρονική καταλογογράφηση και η τεκμηρίωση των 5.000 τόμων της Βιβλιοθήκης του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως που ανέλαβε οικονομικά το 2000 η Βουλή των Ελλήνων στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 80 χρόνια από την ενσωμάτωση της Δυτικής Θράκης στον κορμό της Ελλάδας. Το έργο αυτό ανατέθηκε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και τη Βιβλιοθήκη του που διαθέτουν τα ανάλογα μέσα και την εμπειρία.
Η συμβολή των νέων τεχνολογιών υπήρξε καθοριστική στο εγχείρημα. Η ηλεκτρονική καταλογογράφηση εμπλούτισε τη βάση βιβλιογραφικών δεδομένων που έχει δημιουργηθεί στο Πανεπιστήμιο Κρήτης από τη δεκαετία του 1990 και στην οποία συμμετέχει και η Βιβλιοθήκη της Βουλής. Η σάρωση σπάνιων και πολύτιμων αντιτύπων αύξησε σημαντικά την ηλεκτρονική βάση ψηφιακών βιβλίων και συγχρόνως θα τα μετατρέψει από δυσεύρετα και απροσπέλαστα έντυπα σε πηγές προσιτές σε κάθε ενδιαφερόμενο, χωρίς να θέτει στους κινδύνους φθοράς ή και κλοπής το ίδιο το βιβλίο.
Παράδειγμα των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι Νέες Τεχνολογίες αποτελεί το ίδιο το εγχείρημα της Έκθεσης και του αναλυτικού Οδηγού της, καθώς συνεργάστηκαν αρμονικά και συντονισμένα φορείς και άνθρωποι πολλών ειδικοτήτων παρ’ όλο που βρίσκονταν σε διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας. Ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αδριανουπολιτών έχει την έδρα του και φυλάσσει τη συλλογή των βιβλίων στη Θεσσαλονίκη. Το Πανεπιστήμιο της Κρήτης στο Ρέθυμνο ανέλαβε την καταλογογράφηση, την τεκμηρίωση του υλικού καθώς και την επιλογή των έργων που εκτίθενται και τη σύνταξη του Οδηγού που συνοδεύει την Έκθεση. Συντήρηση και βιβλιοδεσία έγιναν σε εξειδικευμένα εργαστήρια της Αθήνας, του Ηρακλείου της Κρήτης και της Καϊρείου Βιβλιοθήκης της ¶νδρου. Ο συντονισμός των εργασιών και η πραγματοποίηση της Έκθεσης ρυθμίστηκαν μέσω του Ιδρύματος και της Βιβλιοθήκης της Βουλής στην Αθήνα. Η γέφυρα επικοινωνίας που είναι μία πραγματικότητα χάρη στις νέες τεχνολογίες προσέφερε τη δυνατότητα αυτής της συνεργασίας που αναπτύχθηκε με επιτυχία.
Η Έκθεση είναι με τέτοιο τρόπο δομημένη ώστε να προσεγγίζει τον επισκέπτη που αναζητά την ανάγλυφη και πολύπλευρη όψη της γνώσης. Εγχείρημα δυσχερές εφόσον είναι δύσκολο να εικονογραφηθούν οι κοινωνικές δομές και οι πολιτικές που εναλλάσσονταν.
Ο Οδηγός που παρακολουθεί την πορεία της Έκθεσης, καθοδηγώντας τον επισκέπτη, προσφέρει επιπρόσθετες πληροφορίες και σχόλια, παραθέτει στοιχεία που υποστηρίζουν κάθε έκθεμα και φωτίζει τις λιγότερο γνωστές λεπτομέρειες. Το σύντομο χρονολόγιο που περιέχει τους σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία της Αδριανούπολης δίνει μία συνολική εικόνα των γεγονότων στο πέρασμα του χρόνου, ενώ παρουσιάζεται ανάγλυφα η εικόνα της Θράκης και πιο συγκεκριμένα της Αδριανούπολης που υπήρξε οικονομικό και διοικητικό κέντρο.
Η Βουλή των Ελλήνων με τη δυναμική συνδρομή του νεοσύστατου Ιδρύματός της επιθυμεί να υποστηρίξει προγράμματα και εκδηλώσεις που σκοπό έχουν να διευρύνουν τους πνευματικούς ορίζοντες των πολιτών και να συμβάλλουν στην εθνική αυτογνωσία. Πιστεύουμε ότι η παρούσα έκθεση ανταποκρίνεται στο στόχο αυτό, αλλά και πέρα από αυτόν προσφέρει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό: όπως δύο αιώνες πριν η ελληνική παιδεία άνοιξε στους βαλκανικούς λαούς το δρόμο για την ελευθερία και τον εθνικό αυτοπροσδιορισμό, έτσι και σήμερα μπορεί να διευρύνει και να στηρίξει την ευρωπαϊκή προοπτική τους.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους ανεξαιρέτως τους συντελεστές που συνέβαλαν με οποιοδήποτε τρόπο στην ολοκλήρωση της Έκθεσης και του Οδηγού της. Ο κατάλογος ευχαριστιών είναι μακρύς αλλά δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω την πρόεδρο του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπολιτών Μαρίτσα Παρασκευοπούλου, τον Μιχάλη Τζεκάκη της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κρήτης, τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής καθώς και τα μέλη της οργανωτικής Επιτροπής, συνεργάτες της Βιβλιοθήκης της Βουλής και ιδιαιτέρως την Διευθύντρια της Βιβλιοθήκης της Βουλής
κυρία Ευρυδίκη Αμπατζή που εργάστηκαν με συνέπεια και αυταπάρνηση για την ολοκλήρωση της Έκθεσης. Ελπίζω ότι η δημιουργική πορεία και η αξιοποίηση των γνώσεων και του μόχθου τους, που καρποφόρησε με αυτή την Έκθεση, θα τους οδηγήσει σε νέες πνευματικές αναζητήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα γίνουν προσιτές στο ευρύτερο κοινό._






Επιστροφή