ΒΟΥΛΗ Επί του ... Περιστυλίου

15ΝΘΗΜΕΡΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ περιστυλίου! Επί του... ΤΕΥΧΟΣ_071 8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 Το 1821 στην Πρώτη Σελίδα ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ Η Ελληνική Επανάσταση στον Διεθνή και Εγχώριο Τύπο

2 ΤΕΥΧΟΣ_071 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 03 Τ Α “ΕΛΛΗΝΙΚΆ ΧΡΟΝΙΚΆ” ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΊΟΥ ΚΑΙ Ο ΛΌΡΔΟΣ ΒΎΡΩΝ Της Ειρήνης Σολομωνίδη ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟ 1821 ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΟΝ ΤΎΠΟ 04 « ΤΟ 1821 ΣΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΣΕΛΊΔΑ: Η ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΔΙΕΘΝΉ ΚΑΙ ΕΓΧΏΡΙΟ ΤΎΠΟ» 06 Τ Ο 1821 ΣΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΣΕΛΊΔΑ Του Αριστείδη Χατζή 07 Ο Ι ΠΕΡΙΛΉΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΣΗΓΉΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉ ΔΙΗΜΕΡΊΔΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚO ΕΡΓΟ 22 Μ ΈΤΡΑ ΣΤΉΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΏΝ ΕΞΉΓΓΕΙΛΕ Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΌΣ Το αγροτικό στην «ώρα του πρωθυπουργού» 26 Ε ΠΙΣΤΟΛΙΚΉ ΨΉΦΟΣ ΣΕ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΈΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΨΗΦΊΣΜΑΤΑ Ήρθησαν τα εμπόδια 30 ΈΝΤΟΝΗ ΑΝΤΊΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΏΝ ΑΡΧΗΓΏΝ ΣΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΊΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΘΝΙΚΈΣ ΕΚΛΟΓΈΣ Ζήτησαν την απόσυρσή της 36 Ε ΠΈΚΤΑΣΗ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΘΝΙΚΈΣ ΕΚΛΟΓΈΣ ΖΉΤΗΣΑΝ ΟΙ ΟΜΟΓΕΝΕΊΣ Ζήτησαν περαιτέρω διευκολύνσεις 38 Κ . ΠΙΕΡΡΑΚΆΚΗΣ: ΑΝΑΒΑΘΜΊΖΟΥΜΕ ΣΕ ΑΝΏΤΕΡΗ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ Το νέο πλαίσιο της κατάρτισης 42 Τ Α «ΝΑΙ» ΚΑΙ ΤΑ «ΌΧΙ» ΤΩΝ ΦΟΡΈΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗ Γενικό το αίτημα για προσλήψεις 44 Α ΥΞΗΜΈΝΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΊΑ ΚΑΤΆ ΤΗΣ ΟΠΑΔΙΚΉΣ ΒΊΑΣ «Ναι» και από την αντιπολίτευση 48 Α ΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΩΝ ΜΈΤΡΩΝ ΖΉΤΗΣΕ Η ΑΝΤΙΠΟΛΊΤΕΥΣΗ Οι παρεμβάσεις των αρχηγών 50 Φ ΟΡΕΊΣ: ΝΑΙ ΣΤΑ ΜΈΤΡΑ, ΕΠΙΦΥΛΆΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΙΝΈΣ ΣΤΙΣ ΠΑΕ Τι είπαν οι εκπρόσωποί τους 52 Χ . ΤΡΙΑΝΤΌΠΟΥΛΟΣ: ΕΠΙΔΙΏΚΟΥΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΜΕ ΆΛΛΕΣ ΧΏΡΕΣ Συνεργασία με την Πορτογαλία 56 Τ ΟΝ ΜΆΪΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΌ ΣΧΈΔΙΟ ΔΡΆΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΌ Μέτρα ενίσχυσης της οικογένειας 58 Τ Ο ΕΜΒΌΛΙΟ ΣΏΖΕΙ ΑΠΌ ΤΟΝ ΚΑΡΚΊΝΟ ΤΗΣ ΜΉΤΡΑΣ Προτείνεται για κορίτσια και αγόρια 60 Χ . ΑΛΕΞΟΠΟΎΛΟΥ: ΤΟ 2026 Η ΠΛΉΡΗΣ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΌΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΜΕΑ ΣΤΑ ΑΣΤΙΚΆ ΛΕΩΦΟΡΕΊΑ Το σχέδιο δράσης για τα ΜΜΕ 62 Μ . ΦΛΟΥΡΉΣ: ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΎΜΕ ΜΑΡΊΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΌΤΗΤΑ ΑΜΕΑ ΣΤΙΣ ΑΚΤΈΣ Συγκρότηση πλατφόρμας από τον ΕΟΤ 64 Σ Ε ΖΩΝΤΑΝΉ ΨΗΦΙΑΚΉ ΠΑΡΑΚΟΛΟΎΘΗΣΗ ΟΙ ΕΠΙΚΊΝΔΥΝΟΙ ΟΔΗΓΟΊ ΤΡΟΧΟΦΌΡΩΝ Στόχος η μείωση των ατυχημάτων 66 Σ . ΠΡΩΤΟΨΆΛΤΗΣ: ΜΕΛΕΤΟΎΜΕ ΦΘΊΝΟΥΣΑ ΚΑΤΑΒΟΛΉ ΤΟΥ ΕΠΙΔΌΜΑΤΟΣ ΑΝΕΡΓΊΑΣ Τι είπε ο διοικητής της Δ.ΥΠ.Α. 68 Χ Ρ. ΣΤΑΪΚΟΎΡΑΣ: ΥΠΟΓΡΆΦΟΝΤΑΙ ΔΎΟ ΣΥΜΒΆΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΜΉΘΕΙΑ 300 ΛΕΩΦΟΡΕΊΩΝ ΦΥΣΙΚΟΎ ΑΕΡΊΟΥ Αφορά Αθήνα και Θεσσαλονίκη 70 Σ ΩΤΉΡΙΑ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΊΑ ΜΗΔΕΝΊΖΕΙ ΤΗΝ ΡΎΠΑΝΣΗ ΑΠΌ ΕΡΓΟΣΤΆΣΙΑ ΚΑΙ ΠΛΟΊΑ Εφευρέτης ο Νίκος Πήττας 72 Π ΡΌΤΥΠΑ ΑΕΙΦΟΡΊΑΣ ΤΉΛΟΣ ΚΑΙ ΠΌΡΟΣ Θωρακίζονται οι αρχαιολογικοί χώροι 74 Ο Ι ΚΊΝΔΥΝΟΙ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΠΈΛΑΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΉΣ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗΣ Φόβοι για αύξηση των ανισοτήτων 76 Ν Α ΑΚΟΥΣΤΕΊ Η ΦΩΝΉ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΏΝ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΎΛΙΟ Ο ρόλος του Κοινοβουλίου στην εφαρμογή των δικαιωμάτων του παιδιού ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ ΔΙΠΛΩΜΑΤΊΑ 78 Γ . ΓΕΡΑΠΕΤΡΊΤΗΣ: Η ΕΛΛΆΔΑ ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΠΑΡΟΎΣΑ ΣΕ ΌΛΕΣ ΤΙΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΕΣ ΣΤΗ ΜΈΣΗ ΑΝΑΤΟΛΉ Ενημέρωση της Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας 80 Ι ΚΑΝΟΠΟΙΗΜΈΝΗ Η ΚΥΒΈΡΝΗΣΗ ΑΠΌ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΝΌΔΟΥ ΚΟΡΥΦΉΣ ΤΗΣ ΕΕ Τι είπε η Αλ. Παπαδοπούλου 82 Μ . ΣΧΟΙΝΆΣ: ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΕΛΑΦΡΎΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΆΣΙΝΗ ΜΕΤΆΒΑΣΗ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟΤΙΚΌ ΤΟΜΈΑ Τι είπε στην αρμόδια Επιτροπή 84 Α ΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΌΤΗΤΑ, ΚΡΆΤΟΣ ΔΙΚΑΊΟΥ ΚΑΙ ΠΡΆΣΙΝΗ ΜΕΤΆΒΑΣΗ ΤΟ ΤΡΊΠΤΥΧΟ ΤΩΝ ΒΈΛΓΩΝ Οι προτεραιότητες της βελγικής Προεδρίας 86 Π ΑΓΚΌΣΜΙΑ ΔΙΑΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ ΈΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΎ (ΠΑ.Δ.Ε.Ε.) Στα Ιωάννινα οι εργασίες των Ελλήνων της Διασποράς 90 Ο Θ. ΡΟΥΣΌΠΟΥΛΟΣ ΝΈΟΣ ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉΣ ΣΥΝΈΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΊΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΏΠΗΣ Εξελέγη ομόφωνα ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 98 « ΈΝΑ ΈΞΥΠΝΟ, ΑΛΛΆ ΔΥΣΕΦΆΡΜΟΣΤΟ ΣΎΝΤΑΓΜΑ» Εκδήλωση με αφορμή την επέτειο της Α’ Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου 99 Τ Ο ΣΎΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΔΑΎΡΟΥ ΉΤΑΝ ΣΚΟΠΊΜΩΣ ΑΝΤΙΑΠΟΛΥΤΑΡΧΙΚΌ, ΠΟΛΥΑΡΧΙΚΌ ΚΑΙ.. «ΠΡΟΣΩΡΙΝΌ» Η ομιλία του Κ. Τασούλα 102 ΕΠΕΤΕΙΑΚΉ ΑΝΑΦΟΡΆ ΣΤΗΝ «ΗΜΈΡΑ ΜΝΉΜΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ ΕΒΡΑΊΩΝ ΜΑΡΤΎΡΩΝ ΚΑΙ ΗΡΏΩΝ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΏΜΑΤΟΣ» 103 Η ΒΟΥΛΉ ΤΊΜΗΣΕ ΤΟΥΣ ΠΕΣΌΝΤΕΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΎΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΎ ΝΑΥΤΙΚΟΎ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΚΡΊΣΗ ΤΩΝ ΙΜΊΩΝ ΜΕ ΕΝΌΣ ΛΕΠΤΟΎ ΣΙΓΉ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ 104 ΑΠΕΒΊΩΣΕ Ο ΠΡΏΗΝ ΔΉΜΑΡΧΟΣ ΖΩΓΡΆΦΟΥ ΒΑΣΊΛΗΣ ΘΏΔΑΣ 105 ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΊΟ ΑΝΤΊΟ ΣΤΟΝ ΝΊΚΟ ΤΣΟΎΚΑΛΗ 106 ΑΠΕΒΊΩΣΕ Ο ΠΡΏΗΝ ΒΟΥΛΕΥΤΉΣ ΆΡΙΣ ΜΠΟΥΛΟΎΚΟΣ 107 ΑΠΕΒΊΩΣΕ Ο ΠΡΏΗΝ ΥΠΟΥΡΓΌΣ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΉΣ ΣΠΎΡΟΣ ΚΑΛΟΎΔΗΣ 107 ΈΦΥΓΕ ΑΠΌ ΤΗ ΖΩΉ Ο ΠΡΏΗΝ ΒΟΥΛΕΥΤΉΣ ΤΗΣ ΝΔ ΧΑΡΆΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΝΤΖΊΔΗΣ 108 ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΟΎ ΣΤΑΘΜΟΎ ΒΟΥΛΗΣ 110 ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ ΒΟΥΛΕΥΤΏΝ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΎΛΙΟ 112 Η ΒΟΥΛΉ ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΌ ΤΩΝ ΠΛΗΓΈΝΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΟΚΌΜΩΝ Η Βουλή χορήγησε 1.200 κυψέλες στην Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Θοδωρής Τζαλαβράς | ART DIRECTOR: Κώστας Δακανάλης | ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Θωμάς Τσάτσης, Γιάννης Φωτούλας, Γιώργος Χρυσικός

3 8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Στη συλλογή Byroniana της Γενναδείου Βιβλιοθήκης που επικεντρώνεται στο Λόρδο Βύρωνα, υπάρχει μια πολύτιμη μαρτυρία από το Μεσολόγγι: το φύλλο 29 των Ελληνικών Χρονικών με την ανακοίνωση του θανάτου του. Το 1823, ο Λόρδος Βύρων ταξίδεψε στην Ελλάδα ως εκπρόσωπος του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου, το οποίο είχε συσταθεί για να βοηθήσει την Ελληνική Επανάσταση, φέρνοντας μαζί του σημαντική χρηματική βοήθεια. Αρχικός προορισμός του ήταν το νησί της Κεφαλονιάς στα Ιόνια Νησιά - εκείνη την εποχή, προτεκτοράτο της Μεγάλης Βρετανίας. Τον Ιανουάριο του 1824, ο Βύρων μαζί με τον Ιταλό φιλέλληνα Πιέτρο Γκάμπα (Pietro Gamba), έφτασε στο Μεσολόγγι, όπου έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής. Επέλεξε πιθανά το Μεσολόγγι μετά από αλλεπάλληλες προσκλήσεις τού Φαναριώτη διπλωμάτη και πολιτικού Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, που είχε εκεί τη βάση του. Η πόλη είχε μεγάλη στρατηγική σημασία για τις ελληνικές δυνάμεις και την είχαν ήδη πολιορκήσει οι Οθωμανοί δύο φορές. Λίγες βδομάδες αφού έφτασε όμως, ο Βύρων αρρώστησε βαριά και πέθανε στις 19 Απριλίου 1824 στα 36 του χρόνια. Στις εκατό ημέρες παραμονής του Βύρωνα στο Μεσολόγγι το όνομα του συνδέθηκε στενά με τους κύριους συντελεστές του τυπογραφείου του Μεσολογγίου, που λειτούργησε από το 1823 έως το 1826. Τον Συνταγματάρχη Λέστερ Στάνχοουπ (Leicester Stanhope) απεσταλμένο του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου που έφερε από εκεί ένα πιεστήριο, τον Ελβετό φιλέλληνα και συντάκτη της εφημερίδας Ελληνικά Χρονικά Ιωάννη Ιάκωβο Μάγερ (Johann Jacob Meyer) και τον Έλληνα τυπογράφο Δημήτριο Μεσθενέα. Το τυπογραφείο του Μεσολογγίου ήταν ένα από τα έξι που ιδρύθηκαν στον ελλαδικό χώρο κατά την περίοδο 1821-1827 με σκοπό τη στήριξη της Επανάστασης. Ο πρώτος τυπογράφος που εγκαινίασε το τυπογραφείο του Μεσολογγίου το 1823 ήταν ο Παύλος Πατρίκιος σε πιεστήριο που είχε φέρει ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος από τη Γαλλία. Σε δεύτερη φάση χρησιμοποιήθηκε το πιεστήριο του Στάνχοουπ. Τα Ελληνικά Χρονικά εκδόθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 1824 έως τις 20 Φεβρουαρίου 1826 και κάθε φύλλο της έφερε το γνωμικό του Τζέρεμι Μπένθαμ (Jeremy Bentham) «Τά πλείω ὀφέλη, τοῖς πλείοσι» αποδιδόμενο όμως από τον συντάκτη στον Βενιαμίν Φραγκλίνο (Benjamin Franklin). Η εφημερίδα αποτελεί πολύτιμη ιστορική πηγή της τελευταίας φάσης πολιορκίας του Μεσολογγίου (1825-1826) μια και η έκδοσή της συνεχίστηκε και στη διάρκεια της πολιορκίας παρά τις προστριβές που δημιουργήθηκαν ανάμεσα στο Μαυροκορδάτο και τον εκδότη Μάγερ Μήπως σχετικά με το περιεχόμενο των άρθρων του τελευταίου. Το φύλλο 29, τυπωμένο σε μαύρο πλαίσιο, αναγγέλλει το θάνατο του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι με τρόπο σπαρακτικό: «Μεσσολόγγιον τη 7 (19) Απριλίου 1824. Απαρηγόρητα θρηνεί μεταξύ των χαρμοσύνων του Πάσχα ημερών η Ελλάς, διότι αιφνιδίως στερείται από τας αγκάλας της τον πολύτιμον αυτής ευεργέτην, τον Λαμπρόν Λόρδον Νόελ Βύρωνα». Τραγική θα είναι και η μοίρα του τυπογραφείου του Μεσολογγίου που θα «σιωπήσει» καθώς ο τυπογράφος Μεσθενεύς και ο εκδότης Μάγερ θα σκοτωθούν στην ηρωική Έξοδο. Ο Γεννάδιος σημειώνει στο βιβλίο εισαγωγής της συλλογής του σχετικά με το τεκμήριο αυτό: «πρωτότυπο φύλλο της διάσημης εφημερίδας που τυπωνόταν στο Μεσολόγγι κατά τη διάρκεια του Επανάστασης, το οποίο ανακοινώνει το θάνατο του Λόρδου Βύρωνα. Οποιοδήποτε πρωτότυπο φύλλο αυτής της εφημερίδας είναι πλέον μεγάλης σπανιότητας». Απόηχος της δραστηριότητας του τυπογραφείου είναι τα δημοσιεύματα στην εφημερίδα του Μάγερ, στα οποία στηρίχτηκε ο Μεσολογγίτης ποιητής Γεώργιος Δροσίνης για να εκδώσει Το Ημερολόγιο της Πολιορκίας του Μεσολογγίου, 1825-1826 στα 1926. Στο πρόλογο της έκδοσης ο Δροσίνης παραθέτει μια φήμη που δημιουργήθηκε από διηγήσεις επιζήσαντων που θέλει τον Μάγερ να σκορπίζει και να θάβει τα τυπογραφικά στοιχεία πριν την καταστροφή για να μην πέσουν στα χέρια των Οθωμανών, και προσθέτει: «Ευλογημένη ας είναι η Σαλώμη Μάγερ, το γένος Στάουμπ, που εζήτησε την διάζευξίν της από τον Μάγερ, και τρισευλογημένος ο Γερμανός πρύτανις του Πανεπιστημίου του Φρειβούργου, ο οποίος τον απέβαλεν. Αν δεν συνέβαιναν τα δυο αυτά, η Ελβετία θα είχε έναν περισσότερον αγαθόν οικογενειάρχην.... αλλά το Μεσολόγγι θα εστερείτο τον Πολύβιον της πολιορκίας του...» *Αναδημοσιευση από τον ιστότοπο της Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών ΤΗΣ ΕΙΡΉΝΗΣ ΣΟΛΟΜΩΝΊΔΗ* Τα “Ελληνικά Χρονικά” του Μεσολογγίου και ο Λόρδος Βύρων Το φύλλο 29 των Ελληνικών Χρονικών εκτεθηκε στην έκθεση της Γενναδείου Βιβλιοθήκης «Γενναίοι και Ελεύθεροι. Αμερικανοί Φιλέλληνες και ο ‘ένδοξος Αγώνας των Ελλήνων’ (1776-1866)» για την επέτειο των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821

4 ΤΕΥΧΟΣ_071 Τη Βουλή των Ελλήνων εκπροσώπησε ο Κοσμήτορας και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βιβλιοθήκης της Βουλής κ. Βασίλειος-Νικόλαος Υψηλάντης, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών εκπροσώπησαν ο Πρύτανης κ. Γεράσιμος Σιάσος και ο Καθηγητής κ. Αριστείδης Χατζής, τη Βρετανική Σχολή Αθηνών η Διευθύντριά της κ. Rebecca Sweetman, ενώ χαιρέτισε επίσης η Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» κ. Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη. Η εκδήλωση πραγματοποιείται με αφορμή τα 200 χρόνια από την έκδοση των Ελληνικών Χρονικών, την 1η Ιανουαρίου 1824, στο Μεσολόγγι. Ο κ. Βασίλης Υψηλάντης, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών, εξήρε το έργο που συντελείται από το στελεχιακό δυναμικό της Βιβλιοθήκης της Βουλής, η οποία, όπως ανέφερε, αξιοποιεί μια μακρά και πολύτιμη πολιτισμική παρακαταθήκη φωτίζοντάς την με νέα μέσα και σύγχρονες προσεγγίσεις. «Η συγκεκριμένη διοργάνωση εντάσσεται σε μια αλυσιδωτή σειρά δράσεων της Βιβλιοθήκης της Βουλής για την επέτειο 1821-2021: επετειακές εκθέσεις, όπως η εντυπωσιακή έκθεση “Αντικρίζοντας την Ελευθερία! Στη Βουλή των Ελλήνων, δύο αιώνες μετά”, εκδόσεις όπως τα “Πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων - Δ΄ Διοικητική Περίοδος (Ιούνιος 1827- Ιανουάριος 1828)” σε επιμέλεια του Χρήστου Λούκου, και η πρόσφατη μονογραφία της Ίλιας Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister για τον Γ. Λασσάνη, θεματικές ιστοσελίδες και βάσεις δεδομένων συνιστούν μερικές μόνο από τις πρωτοβουλίες που υλοποιήθηκαν. Σε αυτές προστίθεται και το σημερινό συνέδριο, σε συνεργασία με δύο εμβληματικούς φορείς, το Πανεπιστήμιο Αθηνών και την εν Αθήναις Βρετανική Σχολή. Η Βουλή των Ελλήνων, πέραν της βασικής της λειτουργίας, που είναι ασφαλώς η νομοθετική, μεριμνά για την τροφοδότηση του διεπιστημονικού διαλόγου και για την παροχή προς τους πολίτες υψηλού επιπέδου επιστημονικών συνεργειών», υπογράμμισε ο κ. Υψηλάντης. Η κυρία Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη κάνοντας ένα σύντομο απολογισμό της δράσης της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» σημείωσε ότι «η Επιτροπή αποτελούνταν από 43 καταξιωμένους επιστήμονες, καλλιτέχνες, επαγγελματίες, πολλοί από αυτούς είχαν διαφορετικές αφετηρίες, είχαν διαφορετικές ιδεολογικές τοποθετήσεις, ακόμα και διαφορετικές προσεγγίσεις για το πώς έπρεπε να τιμηθεί αυτή η συμβολική επέτειος. Όλες όμως και όλοι είχαμε συμφωνήσει σε ένα πράγμα, να γίνουν πράγματα που θα μείνουν και δεν θα χαθούν την επόμενη μέρα.» Όπως επισήμανε η Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», «η αποδελτίωση των εφημερίδων του 19ου αιώνα και η ανάδειξη της θέσης της Επανάστασης στον τύπο της εποχής δεν χρηματοδοτήθηκε απλώς από τα χρήματα,από τους πόρους της Επιτροπής, αποτέλεσε και ένα κομμάτι του έργου της, που το υλοποίησε ο φίλος Αριστείδης Χατζής, που ήταν βέβαια και από τα πιο ενεργά μέλη στην Επιτροπή “Ελλάδα 2021”. Αυτό για το οποίο τουλάχιστον εγώ ως Ελληνίδα είμαι περήφανη είναι ότι έγινε μια πολύ σημαντική δουλειά, από τις ΑΦΙΕΡΩΜΑ Επιστημονική Διημερίδα πραγματοποιήθηκε στις 29 και 30 Ιανουαρίου 2024 στην αίθουσα της Γερουσίας από την Βουλή των Ελλήνων, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών με αφορμή τα 200 χρόνια από την έκδοση των «Ελληνικών Χρονικών», την 1η Ιανουαρίου 1824, στο Μεσολόγγι. Επιστημονική Διημερίδα από την Βουλή, το ΕΚΠΑ, και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών ΦΩΤΟ: ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ / ΑΛΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ – ΦΡΟΣΩ ΚΑΝΕΛΛΙΔΟΥ «Το 1821 στην Πρώτη Σελίδα: Η Ελληνική Επανάσταση στον Διεθνή και Εγχώριο Τύπο»

5 8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 ερευνήτριες και τους ερευνητές, αλλά αυτή θα συνεχίσει να αναπτύσσεται, φαντάζομαι θα εξασφαλίσει ή έχετε εξασφαλίσει πόρους. Να σας πω γιατί το λέω αυτό, γιατί πιστεύουμε ότι είναι το manual της καλής πρακτικής να δημιουργεί κάποιος ένα έργο, να έρχεται ο επόμενος να πατήσει πάνω σε αυτό, να το επεκτείνει και να του δώσει νέες προεκτάσεις.» Στον χαιρετισμό του ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, κ. Γεράσιμος Σιάσος, σημείωσε ότι το νέο Εργαστήριο Πολιτικής και Θεσμικής Θεωρίας και Ιστορίας των Ιδεών του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ, σε συνεργασία με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών, έχει αναλάβει το εξαιρετικά σημαντικό έργο να αποδελτιώσει το σύνολο των εφημερίδων που εκδόθηκαν στον ελληνικό χώρο κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης και της περιόδου που ακολουθεί μέχρι την άφιξη των Βαυαρών στην Ελλάδα. «Το ΕΚΠΑ συμμετέχει σ’ αυτό το έργο με δική του χρηματοδότηση και ενισχύει ερευνήτριες και ερευνητές που εργάζονται στις νέες φάσεις του έργου για τη μελέτη των μοναδικών αυτών τεκμηρίων για την περίοδο του Αγώνα. Η συνεργασία του ΕΚΠΑ με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών είναι από μόνη της πρωτοποριακή. Το νέο Εργαστήριο συνεργάζεται πλέον και με το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο σε μια έρευνα η οποία θα συνδυάσει την Ιστορία της Επανάστασης με την Παλαιοπαθολογία και την Επιδημιολογία.» Αναλύοντας τα ερευνητικά προγράμματα για τον Τύπο της Επανάστασης του 1821, που εκτείνονται στην 5ετία 2020-2025, ο Καθηγητής του ΕΚΠΑ κ. Αριστείδης Χατζής ανέφερε ότι απασχολούνται 46 ερευνητές και η έρευνα έχει εντοπίσει 23 ελληνικές εφημερίδες που κυκλοφόρησαν από το 1821 έως το 1832. «Έχουμε βρει περίπου 1.770 τεύχη, 23 διαφορετικών εφημερίδων, περίπου 8.300 σελίδες. Από αυτές οι 5.200 σελίδες εκτυπώθηκαν στη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων (1821-1829). Αλλά το κάθε τεύχος έχει ειδήσεις και ειδησάρια, άρθρα, επιστολές, ανακοινώσεις και επίσημα έγγραφα. Όλα αυτά πλησιάζουν τα 25.000 δημοσιεύματα. Όλα, μα όλα, τα καταγράψαμε περιληπτικά σε ηλεκτρονικές περιλήψεις στις οποίες αναφέρονται όλα τα βασικά ονόματα, τοπωνύμια, θέματα.» Στην έρευνα εντάσσονται και δημοσιεύματα από 16 ευρωπαϊκές εφημερίδες της εποχής που κατέγραψαν θέματα για την Ελληνική Επανάσταση του 1812. Η Διευθύντρια της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, κ. Rebecca Sweetman, στην παρέμβασή της αναφέρθηκε στο ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Αδημοσίευτα αρχεία του βρετανικού φιλελληνισμού κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821» επισημαίνοντας αφενός τη σημασία του προγράμματος ως προς την κατανόηση του φιλελληνισμού και του διεθνούς χαρακτήρα της Ελληνικής Επανάστασης και αφετέρου της εννοιολογικής της σημασίας στο πλαίσιο της νεότερης λογοτεχνίας στον αιώνα της Επανάστασης. Ιδιαίτερη μνεία έκανε, τέλος, στον Βρετανό Φιλέλληνα George Finlay, του οποίου το αρχείο περιλαμβάνει χιλιάδες αποσπάσματα από τον Τύπο της εποχής, καθώς ο ίδιος διετέλεσε ανταποκριτής των Times στην Ελλάδα το 1860. Γ. Αγγελοπούλου Δασκαλάκη Rebecca Sweetman Γ. Σιάσος Ν. Υψηλάντης

ΑΦΙΕΡΩΜΑ 6 ΤΕΥΧΟΣ_071 Την 1η Ιανουαρίου 1824 κυκλοφόρησε στο Μεσολόγγι η πρώτη ελληνική εφημερίδα, τα Ελληνικά Χρονικά. Δεν ήταν η πρώτη εφημερίδα που κυκλοφόρησε στα ελληνικά, αυτό είχε συμβεί τέσσερεις δεκαετίες νωρίτερα. Δεν ήταν η πρώτη που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, υπήρχαν ήδη χειρόγραφα φύλλα, ακόμα και μια τυπωμένη εφημερίδα, η Σάλπιγξ Ελληνική, που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1821 αλλά διέκοψε μετά το τρίτο τεύχος της. Δεν ήταν καν η πιο εντυπωσιακή σε ύλη και διάρκεια. Ο Ερμής ο Λόγιος ξεπέρασε τη δεκαετία (1811-1821) και η Εφημερίς, που έβγαζαν οι αδερφοί Μαρκίδες Πούλιου, είχε πλησιάσει τα επτά έτη (1790-1797) – και οι δύο τυπώνονταν στη Βιέννη. Άρα, τι ξεχωριστό είχαν τα Ελληνικά Χρονικά και θεωρούνται σήμερα η εφημερίδα με την οποία ξεκινά η ιστορία του Ελληνικού Τύπου, ενώ όλες οι προηγούμενες ανήκουν στην προϊστορία του; Τα Ελληνικά Χρονικά είναι η εφημερίδα που ταυτίστηκε, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, με την Ελληνική Επανάσταση. Κυκλοφόρησε στο Μεσολόγγι, στο πολιτικό κέντρο της Επανάστασης, για τους Ευρωπαίους Φιλέλληνες. Η γέννησή της, η πορεία της και ο τρόπος που διέκοψε την κυκλοφορία της, αλλά και η τραγική τύχη των στελεχών της κατά την Έξοδο, παραμένουν θρυλικά. Η Εφημερίδα συνδέθηκε με την πιο πολιτικά ριζοσπαστική μερίδα των Ελλήνων Επαναστατών, εκείνη που είχε ως πολιτειακό πρότυπο τις Η.Π.Α. και την Ελβετία, θεωρούσε το αίτημα για θεσμική ολοκλήρωση εξίσου σημαντικό με εκείνο της εθνικής ολοκλήρωσης, άσκησε επιρροή ακόμα και σε ανθρώπους που δεν είχαν ξαναδεί κάτι τυπωμένο στη ζωή τους, έθεσε τους όρους μιας απόλυτης ιδεολογικής ηγεμονίας των φιλελεύθερων και δημοκρατικών ιδεών, στον χώρο του Τύπου, για τα επόμενα σαράντα χρόνια. Η Βουλή των Ελλήνων τίμησε την επέτειο των διακοσίων ετών από την έκδοση των Ελληνικών Χρονικών φιλοξενώντας ένα μεγάλο συνέδριο με θέμα «Το 1821 στην Πρώτη Σελίδα: Η Ελληνική Επανάσταση στον Διεθνή και Εγχώριο Τύπο». Το συνέδριο συνδιοργανώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων, το Εργαστήριο Πολιτικής και Θεσμικής Θεωρίας και Ιστορίας των Ιδεών του Τμήματος Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών. Πρόκειται για το πρώτο συνέδριο που διεξάγεται με αποκλειστικό θέμα τον ελληνικό Επαναστατικό Τύπο αλλά και την ευρωπαϊκή δημόσια σφαίρα της εποχής. Το συνέδριο κράτησε δύο ημέρες (29-30 Ιανουαρίου 2024), έλαβε χώρα στην ιστορική Αίθουσα της Γερουσίας, είχε δύο κεντρικές ομιλίες, 30 παρουσιάσεις από 19 εισηγήτριες και 11 εισηγητές και το παρακολούθησαν συνολικά πάνω από 150 άτομα. Στην έναρξη του Συνεδρίου απεύθυναν χαιρετισμούς ο Βασίλειος-Νικόλαος Υψηλάντης, Κοσμήτορας της Βουλής των Ελλήνων, ο Γεράσιμος Σιάσος, Πρύτανης του ΕΚΠΑ, η Rebecca Sweetman, Διευθύντρια της Βρετανικής Σχολής Αθηνών και η Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, Πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021». Στην έναρξη του συνεδρίου ο Καθηγητής του ΕΚΠΑ, Αριστείδης Χατζής, παρουσίασε ένα μεγάλο ερευνητικό πρόγραμμα με θέμα τις Εφημερίδες της Επανάστασης, που ξεκίνησε το 2020 με χρηματοδότηση από την Επιτροπή «Ελλάδα 2021» και το ΕΚΠΑ και συνεχίζεται μέχρι το τέλος του 2025 με χρηματοδότηση του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) και του ΕΚΠΑ. Στο πρώτο μέρος του έργου αποδελτιώθηκαν οι 23 εφημερίδες που εκδόθηκαν στον επαναστατημένο χώρο, από το 1821 μέχρι το 1832, δηλαδή 1.770 ξεχωριστά τεύχη, 8.300 σελίδες, σχεδόν 30.000 διαφορετικά δημοσιεύματα (ειδήσεις, ειδησάρια, άρθρα, επιστολές, ανακοινώσεις, επίσημα έγγραφα). Έχουν, επίσης, αποδελτιωθεί (για ό,τι αφορά την Ελληνική Επανάσταση) η επίσημη εφημερίδα των Ιονίων Νήσων που κυκλοφορούσε στα Επτάνησα και η εφημερίδα Times του Λονδίνου. Η εφημερίδα Times περιλαμβάνει 4.000 δημοσιεύματα σχετικά με την Επανάσταση, από το 1821 έως το 1832. Στη νέα φάση του προγράμματος θα αποδελτιωθούν άλλες 17 εφημερίδες (10 βρετανικές, 4 γαλλικές, 1 αυστριακή, 1 ιταλική, 1 ισπανική). Τα πορίσματα θα αναρτηθούν ελεύθερα σε ειδικό ιστότοπο, ένα είδος portal για την Ελληνική Επανάσταση. Το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα υλοποιεί το Εργαστήριο Πολιτικής και Θεσμικής Θεωρίας και Ιστορίας των Ιδεών του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής (που θα το «στεγάσει» μόνιμα και θα το επιμεληθεί ψηφιακά) και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών. Στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής οργανώθηκε το συνέδριο από τη Μαρία Καμηλάκη (Αναπληρώτρια Προϊστάμενη της Γενικής Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διοίκησης, Βιβλιοθήκης και Εκδόσεων της Βουλής των Ελλήνων), τον Μιχάλη Σωτηρόπουλο (1821 Fellow in Modern Greek Studies στη Βρετανική Σχολή Αθηνών και εκλεγμένο επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου) και τον Αριστείδη Χατζή. Περισσότερα θα βρείτε εδώ: http://1821press.gr Το συνέδριο είχε δύο κεντρικές ομιλίες. Στην έναρξη του συνεδρίου, ο Roderick Beaton, Ομότιμος Καθηγητής στην Έδρα Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Φιλολογίας στο King’s College του Λονδίνου (Έδρα «Κοραής») και Πρόεδρος του Δ.Σ. της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, μίλησε με θέμα «Ο Λόρδος Βύρων και τα Ελληνικά Χρονικά: Η ελευθεροτυπία εν καιρώ πολέμου», παρουσιάζοντας την πολιτική σύγκρουση για τον έλεγχο της εφημερίδας, μεταξύ του λόρδου Μπάιρον και του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου από τη μια μεριά, και του Λέστερ Στάνχοπ και του Ιάκωβου Μάγερ από την άλλη. Στη λήξη του συνεδρίου, ο Χρήστος Λούκος, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, παρουσίασε ένα πανόραμα των τυπογράφων και των τυπογραφείων της Επανάστασης του 1821 αλλά και στην περίοδο που ακολούθησε. Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν άλλες 29 εισηγήσεις από κορυφαίους ιστορικούς της περιόδου αλλά και από νέες και νέους επιστήμονες. Ειδικά για τα Ελληνικά Χρονικά, τις πολιτικές έννοιες της νεωτερικότητας που εισάγονται εκεί, τη συμβολή τους στη πολιτική αγωγή των Ελλήνων, τη σημασία τους για τη συνταγματική ιστορία, τις πηγές τους, την αντιμετώπιση προσώπων και θεμάτων, τη γλώσσα που χρησιμοποιείται στα κείμενά τους, τις διαμάχες με Το 1821 στην Πρώτη Σελίδα Του Αριστείδη Χατζή*

7 8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης, την παρουσία τους στον βρετανικό Τύπο, τη θέση τους στην ιστοριογραφία και τη σημασία τους για τη δημόσια ιστορία, μίλησαν, η Ελένη Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη, ο Σπύρος Βλαχόπουλος, η Έλλη Δρούλια, η Μαρία Καμηλάκη, η Δήμητρα Κουκίου, η Σοφία Πίλουρη, η Κωνσταντίνα Πλατανιά, η Κατερίνα Τσέρτου, η Αλεξάνδρα Σφοίνη και η Λύντια Τρίχα. Αλλά οι εισηγήσεις δεν περιορίστηκαν μόνο στα Ελληνικά Χρονικά. Ο Μιχάλης Σωτηρόπουλος μίλησε για την παρουσία του ελληνικού ζητήματος στους Times του Λονδίνου, o Άρης Κατωπόδης για την αντιπολίτευση του Απόλλωνα στον Καποδίστρια, η Χαρίκλεια Δημακοπούλου για την ανάγκη επίσημης εφημερίδας στη διάρκεια του Αγώνα, η Άλκηστη Σοφού για την Εφημερίδα των ΜαρκιδώνΠούλιου, ο Τζώρτζης Οικονόμου για τις εφημερίδες που εκδίδονταν στα ιταλικά και η Δέσποινα Προβατά για τις γαλλόφωνες εφημερίδες της εποχής· ο Θάνος Αγγελίδης για την προσπάθεια πολιτικής παρέμβασης στη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος, ο Δημήτρης Κοντογεώργης για την εμπλοκή των Αυστριακών στον Τύπο της Ανατολικής Μεσογείου, η Μυρτώ Λάμπρου για τις αντιλήψεις περί της Επανάστασης στον Τύπο της Οθωνικής απολυταρχίας και η Μαρία Σχοινά για το περίφημο λογοτεχνικό περιοδικό The Liberal που εξέδωσαν στην Πίζα ο λόρδος Μπάιρον, ο Πέρσι και η Μαίρη Σέλλεϋ. Το συνέδριο εμπλουτίστηκε με εισηγήσεις για τους εκδοτικούς σχεδιασμούς στη διάρκεια του Αγώνα, από τη Μαρία Βλασσοπούλου και την Ειρήνη Ριζάκη· με τις συναρπαστικές αναζητήσεις του Γιάννη Κόκκωνα για τον τρόπο που τυπώθηκαν τα πρώτα διπλώματα καταδρομής στις 16 Απριλίου 1821 στην Ύδρα και της Νάσιας Γιακωβάκη για το ποιος και πώς μετέφρασε τα περίφημα Αρεοπαγιτικά του Μίλτον το 1831· για τις παρεμβάσεις του αββά Γκρεγκουάρ στο ελληνικό ζήτημα, από τον Κωνσταντίνο Ηροδότου· για την ταυτότητα του Έλληνα όπως αυτή αναδεικνύεται στις εφημερίδες της Επανάστασης, από την Ελπίδα Βόγλη· για την προστασία της ελευθερίας του Τύπου στα επαναστατικά Συντάγματα, από τον Μιχάλη Τσαπόγα· για τις απόψεις του Τζέρεμι Μπένθαμ για την ελευθερία της έκφρασης, από τον Φιλήμονα Παιονίδη· για την εικόνα των αδικαίωτων αγωνιστών, στους Διαλόγους Επτά (1834) του Μιχάλη Χουρμούζη, από την Ελισσάβετ Τσακανίκα. Τα πρακτικά του συνεδρίου θα εκδοθούν προσεχώς ενώ όλο το συνέδριο θα προβληθεί από την Τηλεόραση της Βουλής. *Ο Αριστείδης Χατζής είναι Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών και Διευθυντής του Εργαστηρίου Πολιτικής και Θεσμικής Θεωρίας και Ιστορίας των Ιδεών, στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το βιβλίο του Ο Ενδοξότερος Αγώνας: Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 (2021), κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Οι περιλήψεις των Εισηγήσεων στην Επιστημονική Διημερίδα Επανάσταση και λογοκρισία. Η απόφαση «παύσης» του Θεόκλητου Φαρμακίδη, η εμπλοκή του Σπυρίδωνα Τρικούπη και τα όρια του επαναστατικού φιλελευθερισμού ΘΑΝΟΣ ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ* Η διαδικασία ενοποίησης του πολιτικού κατά τη διάρκεια της Επανάστασης συνοδεύτηκε με την ανάδειξη ενός νέου και πρωτόγνωρου δημόσιου πεδίου, στο οποίο η έκδοση εφημερίδων κατείχε καίρια θέση, ενώ και το δικαίωμα καταχώρησης της γνώμης κάθε πολίτη σε αυτές, ήταν συνταγματικά κατοχυρωμένο. Τα πρακτικά, όμως, όρια της ελευθεροτυπίας παρέμειναν ασαφή, καθ’ όλη την περίοδο, γεγονός το οποίο αποτυπώθηκε στις πολλαπλές προσπάθειες επιβολής λογοκρισίας. Η ανακοίνωση εστιάζει σε μια τέτοια περίπτωση, η οποία έλαβε χώρα τον Μάρτιο του 1826 και αφορούσε τη Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος. Τότε, με αφορμή τη δημοσίευση ενός ανώνυμου και ιδιαίτερα επικριτικού προς την κυβέρνηση άρθρου, αποφασίστηκε η απαγόρευση της δημοσίευσης της συνέχειάς του, αλλά και η άμεση απόλυση του συντάκτη της, Θεόκλητου Φαρμακίδη. Η απόφαση προκάλεσε την αντίδραση αρκετών παραστατών του Βουλευτικού, μεταξύ των οποίων ξεχώριζε η προσωπικότητα του Σπυρίδωνα Τρικούπη, ενός εκ των κύριων εκπροσώπων του φιλελεύθερου προσανατολισμού της Επανάστασης, ο οποίος συμμετείχε στην υπεράσπιση του συντάκτη της επίσημης εφημερίδας της Διοίκησης, με την εκφώνηση λόγου. Η μελέτη της αντίδρασης του Τρικούπη, σε συνδυασμό με τα πορίσματα παλαιότερων ερευνών, οι οποίες ασχολήθηκαν με την αντίστοιχη περίπτωση επιβολής λογοκρισίας στα Ελληνικά Χρονικά, θεωρούμε ότι προσφέρει τη δυνατότητα αναστοχασμού πάνω στα πραγματικά όρια του επαναστατικού φιλελευθερισμού. *Υποψήφιος διδάκτωρ Σύγχρονης και Νεότερης Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ 8 ΤΕΥΧΟΣ_071 Τα Ελληνικά Χρονικά στον βρετανικό Τύπο και οι ειδήσεις του ξένου Τύπου σε αυτά ΕΛΕΝΗ ΑΓΓΕΛΟΜΑΤΗ-ΤΣΟΥΓΚΑΡΑΚΗ* Το Μεσολόγγι και οι τύχες του κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης έγιναν ιδιαίτερα γνωστά στην Βρετανία λόγω της σύνδεσής τους με τον λόρδο Byron και τον θάνατό του εκεί στον βρετανικό καθημερινό, εβδομαδιαίο αλλά και τον περιοδικό Τύπο. Την ίδια περίοδο εκδόθηκαν επίσης ταξιδιωτικά και φιλελληνικά βιβλία σε κάποια μάλιστα από τα οποία τα γεγονότα εκείνα κατέλαβαν κεντρική θέση. Η Greek Committee έγινε τότε και εκείνη ευρύτερα γνωστή στο βρετανικό κοινό όχι μόνον διότι ο Byron ήταν ο επίσημος απεσταλμένος της στην Ελλάδα, αλλά επειδή παράλληλα στον βρετανικό Τύπο είχε λάβει τεράστια έκταση, κυρίως αρνητική, το θέμα του ελληνικού δανείου. Η ίδρυση δύο εφημερίδων με τις οποίες είχε συνδέσει το όνομά του ο Byron και με τις οποίες ήταν αναμεμειγμένοι και άλλοι Βρετανοί δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη. Στην ανακοίνωση αυτή θα προσπαθήσουμε να δούμε τη σύνδεση αυτών των στοιχείων καθώς και τις όποιες ειδήσεις από τα Ελληνικά Χρονικά και τον Ελληνικό Τηλέγραφο έφταναν στον βρετανικό Τύπο είτε απευθείας είτε μέσω άλλων ευρωπαϊκών εφημερίδων από τις οποίες συχνότατα λάμβαναν τις πληροφορίες που εκείνος αναδημοσίευε. Παράλληλα θα αναφερθούμε στον τρόπο πληροφόρησης των ειδήσεων που δημοσίευαν τα Ελληνικά Χρονικά και τη χρήση των ξένων εφημερίδων για τις εξωτερικές τους ειδήσεις. * Ομότιμη καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Ο λόρδος Βύρων και τα Ελληνικά Χρονικά: Η ελευθεροτυπία εν καιρώ πολέμου RODERICK BEATON* Η αντιπαράθεση του Βύρωνα με τον Στάνχοπ και τον Μάγερ σχετικά με τη λογοκρισία των Ελληνικών Χρονικών είναι γνωστή από την αγγλόφωνη αλληλογραφία των πρωταγωνιστών και τα απομνημονεύματα τρίτων (Gamba, Millingen, Parry). Η ομιλία παρακολουθεί το θέμα όπως αντικατοπτρίζεται στις στήλες της εφημερίδας, σε σύγκριση με τις άλλες πηγές, ώστε να σκιαγραφήσει μια πληρέστερη εικόνα του προβληματισμού γύρω από την ελευθεροτυπία όπως αντιμετωπίζεται στο Μεσολόγγι τους πρώτους μήνες του 1824. *Ομότιμος καθηγητής στην Έδρα Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Φιλολογίας του King’s College London, γνωστή ως Έδρα «Κοραής», και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Βρετανικής Σχολής Αθηνών

9 8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024 Ελληνικά Χρονικά (18241826): Σύγχρονα μαθήματα συνταγματικού δικαίου ΣΠΥΡΟΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ* Τα Ελληνικά Χρονικά που εκδίδονταν στο πολιορκημένο Μεσολόγγι από τον Ελβετό φιλέλληνα ΙωάννηΙάκωβο Μάγερ, αποτέλεσαν ένα πολύ σημαντικό εργαστήριο συνταγματικών ιδεών. Οι σελίδες του, ταυτόχρονα με τη μετάδοση των πολεμικών ειδήσεων, φιλοξενούσαν κείμενα σχετικά με τις ατομικές ελευθερίες και τη συνταγματική οργάνωση του νέου Κράτους που ονειρεύονταν οι επαναστατημένοι Έλληνες. Μεταξύ άλλων, δημοσιεύθηκαν κείμενα για το απόρρητο της επικοινωνίας, τη δημοσιότητα των νομοθετικών οργάνων και την αρχή της διαφάνειας, τους αναγκαίους περιορισμούς των ατομικών δικαιωμάτων, την εναλλαγή στην εξουσία ως πεμπτουσία της Δημοκρατίας, τη βασιλευόμενη ή αβασίλευτη μορφή του Πολιτεύματος και τη σημασία της εκπαίδευσης στη νέα ελληνική κοινωνία. Όλα αυτά με άμεσες και έμμεσες αναφορές στις ιδέες της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Στα κείμενα συνταγματικού ενδιαφέροντος ξεχωρίζουν αυτά, τα οποία αφορούν την ελευθερία του Τύπου και τη σημασία του για τη δημοκρατική λειτουργία μιας Πολιτείας. *Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου με έμφαση στο Συνταγματικό Δίκαιο στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκδοτικοί σχεδιασμοί στη συγκυρία του Αγώνα: Αγγελίες αυτοτελών εντύπων, με βάσητα κατάλοιπα του Φίλιππου Ηλιού ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΣΣΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΡΙΖΑΚΗ* Στην ανακοίνωση παρουσιάζονται αγγελίες για την έκδοση αυτοτελών εντύπων κατά την περίοδο 1822- 1832, αγγελίες δηλαδή που κυκλοφόρησαν λίγο μετά την έκρηξη του Αγώνα κι έως την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Το σώμα περιέχει 97 αγγελίες και 14 λήμματα με μνείες για λανθάνουσες αγγελίες. Το υλικό αντλείται από τις συναφείς σημειώσεις καθώς και την τρίτομη Ελληνική Βιβλιογραφία του 19ου αιώνα του Φίλιππου Ηλιού· έρχεται να προστεθεί στις Αγγελίες προεπαναστατικών εντύπων (1734-1821), που εκδόθηκαν το 2008 σε επιμέλεια και με εισαγωγή της Πόπης Πολέμη. Πώς καθορίζονται από τη συγκυρία του Αγώνα οι αγγελλόμενοι σχεδιασμοί; Ποια πρόσωπα αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία για την έκδοση βιβλίων και φυλλαδίων, τυπώνοντας, δημοσιεύοντας ή και αναδημοσιεύοντας αγγελίες στον Τύπο, συνήθως μάλιστα με πρόσκληση για την εγγραφή συνδρομητών; Ποια είδη κειμένων, πρωτότυπα ή μεταφρσμένα, και ποια θέματα εμπνέουν την ελληνόγλωσση λογιοσύνη την εποχή της Επανάστασης; Ποια είναι η τύχη των έργων που αγγέλλονται, ποιες εκδόσεις εν τέλει ευοδώνονται και ποιες άλλες φαίνεται ότι δεν τελεσφόρησαν; Η συγκεκριμένη ερευνητική προσέγγιση στοχεύει στην ηλεκτρονική δημοσίευση του εν λόγω υλικού και επιχειρείται ένα ψηφιακό σχεδίασμά του, που αφενός επιτρέπει τον ευχερέστερο εμπλουτισμό και την αναθεώρησή του, γνωρίζοντας ότι το παρόν αποτελεί ένα εν προόδω έργο με πρόδηλο έλλειμμα τις λανθάνουσες αγγελίες. Αφετέρου, η ψηφιακή έκδοση προσφέρει τη δυνατότητα διασύνδεσης με άλλο συναφές υλικό και παρέχει, μέσα από την παράλληλη χρήση σωμάτων κειμένου, τη δυνατότητα να διαπιστωθούν σημαίνουσες συνάφειες λέξεων, σχετικών με την ιστορία των εντύπων και των εκδόσεων κατά τον 19ο αι. *Ιστορικός, διδάκτωρ Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστήμιο του Cambridge.

Made with FlippingBook

RkJQdWJsaXNoZXIy MjYz