15ΝΘΗΜΕΡΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ περιστυλίου! Επί του... ΤΕΥΧΟΣ_065 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023 Τεχνητή Νοημοσύνη και Δημοκρατία ΑΦΙΕΡΩΜΑ
2 ΤΕΥΧΟΣ_065 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 03 Α ΝΙΧΝΕΎΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΣΧΈΣΕΙΣ ΤΕΧΝΗΤΉΣ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ 04 Τ ΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ 05 Δ ΗΜΟΚΡΑΤΊΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ: ΕΥΚΑΙΡΊΕΣ ΚΑΙ ΚΊΝΔΥΝΟΙ Γιώργος Γιαννακόπουλος 06 Α ΞΙΟΠΟΙΏΝΤΑΣ ΤΗ ΔΎΝΑΜΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΉΣ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗΣ ΣΤΑ ΚΟΙΝΟΒΟΎΛΙΑ: ΈΝΑ ΤΑΞΊΔΙ ΠΡΟΣ ΈΝΑ ΚΑΛΎΤΕΡΟ ΜΈΛΛΟΝ Ξ. Ζιούβελου, Β. Γιαννακόπουλος, Γ. Γιαννακόπουλος 09 Τ ΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ: ΜΊΑ ΘΕΤΙΚΉ ΥΠΌΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΓΙΑ ΜΊΑ “ΣΥΜΒΙΩΤΙΚΉ” ΣΧΈΣΗ (;) Πασχάλης Αγανίδης 11 Τ Ι ΠΙΣΤΕΎΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΥΤΗ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΉΣΕΙ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ Γιώργος Τράπαλης 13 Μ ΠΟΡΕΊ ΝΑ ΓΊΝΕΙ Η ΤΝ ΧΡΥΣΟΡΥΧΕΊΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ; - ΤΙ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΚΆΝΕΙ Η ΠΟΛΙΤΕΊΑ Μάκης Ανδρονόπουλος 16 ΟΙ ΠΡΏΤΟΙ ΔΕΛΦΙΚΟΊ ΔΙΆΛΟΓΟΙ ΕΣΤΊΑΣΑΝ ΣΤΟ ΠΩΣ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΥΠΟΝΟΜΕΎΣΕΙ/ΕΝΙΣΧΎΣΕΙ ΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ Αλέξανδρος Μάριος Κωνστάντες, Παύλος Πετίδης 17 Ζ ΟΎΜΕ ΈΝΑΝ ΝΕΟΜΕΣΑΙΩΝΙΚΌ ΜΕΤΑΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΌ Παναγιώτης Ροϊλός, 18 Ο Ι ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΕΣ ΕΊΝΑΙ ΦΆΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΎΝ ΝΑ ΓΙΑΤΡΈΨΟΥΝ Ή ΝΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΆΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΌΤΗΤΑ Étienne Balibar 21 Τ Ο ΚΡΆΤΟΣ-ΠΛΑΤΦΌΡΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΣΥΝΈΝΩΣΗ ΙΣΧΎΟΣ ΜΕ ΤΟ ΟΛΙΓΟΠΏΛΙΟ ΤΩΝ DATA CENTERS Pierre Levy, 23 Σ Ε ΛΊΓΟ ΑΝΤΊ ΓΙΑ ΟΘΌΝΕΣ, ΘΑ ΦΟΡΆΜΕ ΣΥΣΚΕΥΈΣ «ΧΩΡΙΚΟΎ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΎ» Alvin W. Graylin 24 Α ΠΑΙΤΕΊΤΑΙ ΑΎΞΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΟΎ ΕΓΓΡΑΜΑΤΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ ΠΙΟ ΗΘΙΚΏΝ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ ΤΕΧΝΗΤΉΣ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗΣ Phil Howard 26 Ο Ι ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΈΣ ΠΛΑΤΦΌΡΜΕΣ ΜΠΟΡΟΎΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΉΣΟΥΝ ΝΈΑ ΜΟΝΤΈΛΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΉΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΏΝ Jeffrey Schnapp ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚO ΕΡΓΟ 28 Σ ΎΓΚΡΟΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΩΡΆΡΙΟ, ΤΟ ΠΕΝΘΉΜΕΡΟ ΚΑΙ ΤΟ «ΞΕΠΆΓΩΜΑ» ΤΩΝ ΤΡΙΕΤΙΏΝ Τα εργασιακά στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης 32 Π ΥΡ ΟΜΑΔΌΝ ΚΑΙ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΑΡΧΗΓΟΎΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΆΤΩΝ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΊΤΕΥΣΗΣ Έκαναν λόγο για κατάργηση βασικών δικαιωμάτων 36 « ΝΑΙ» ΑΠΌ ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΟΎΣ ΦΟΡΕΊΣ, «ΌΧΙ» ΑΠΌ ΣΥΝΔΙΚΆΤΑ Οι εργαζόμενοι ζήτησαν διεύρυνση των συμβάσεων 38 Α ΝΤΙΠΑΡΆΘΕΣΗ ΑΡΧΗΓΏΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΆΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ ΜΈΤΡΩΝ Αποσπασματικά τα μέτρα, σύμφωνα με την αντιπολίτευση 42 Ψ ΗΦΊΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΑΥΞΉΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΌΣΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΈΣ ΕΛΑΦΡΎΝΣΕΙΣ Θα ισχύσουν από 01.01.2023 46 Φ ΟΡΕΊΣ: ΟΙ ΑΥΞΉΣΕΙΣ ΑΠΈΧΟΥΝ ΠΑΡΑΣΆΓΓΑΣ ΑΠΌ ΤΙΣ 12ΕΤΕΙΣ ΑΠΏΛΕΙΕΣ ΕΙΣΟΔΉΜΑΤΟΣ Ζήτησαν επιδόματα και των φορολογικές απαλλαγές 48 Μ ΈΧΡΙ ΤΟΥΣ ΠΡΏΤΟΥΣ ΜΉΝΕΣ ΤΟΥ 2024 Η ΔΙΑΣΎΝΔΕΣΗ ΤΩΝ POS ΜΕ ΤΙΣ ΤΑΜΕΙΑΚΈΣ ΜΗΧΑΝΈΣ Εγκρίθηκε η Οδηγία για τις ψηφιακές πλατφόρμες 52 Κ ΑΤΑΒΟΛΉ ΤΟΥ ΦΠΑ ΣΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌ ΧΡΌΝΟ ΠΡΌΤΕΙΝΕ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ ΕΠΙΜΕΛΗΤΉΡΙΟ Στα 700 εκατομμύρια το 2023 τα έσοδα από τις πλατφόρμες 54 Κ . ΣΚΡΈΚΑΣ: Η ΕΛΛΆΔΑ ΠΡΟΧΏΡΗΣΕ ΣΕ ΜΈΤΡΑ ΚΑΤΆ ΤΟΥ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΎ, ΠΟΥ ΔΕΝ ΈΛΑΒΕ ΚΑΜΊΑ ΆΛΛΗ ΧΏΡΑ Για «κοροϊδία» έκανε λόγο η αντιπολίτευση 58 Θ ΕΤΙΚΟΊ ΟΙ ΦΟΡΕΊΣ ΣΤΗ ΝΈΑ ΟΔΗΓΊΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΈΣ ΕΤΑΙΡΊΕΣ ΣΤΗΝ Ε. Ε. Απλοποίηση διαδικασιών για σειρά ζητημάτων 60 Π ΟΛΙΤΙΚΉ ΑΝΆΦΛΕΞΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΏΝ Ανεπαρκή προετοιμασία κατήγγειλε η αντιπολίτευση 64 Κ ΡΙΤΙΚΉ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΠΆΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΏΝ ΧΕΙΡΙΣΜΏΝ Οι παρεμβάσεις των εκπροσώπων των κομμάτων 66 Κ . ΜΗΤΣΟΤΆΚΗΣ: ΤΟΛΜΗΡΉ ΡΎΘΜΙΣΗ ΜΕ ΕΘΝΙΚΌ ΠΡΌΣΗΜΟ Η ΚΑΘΟΛΙΚΉ ΨΉΦΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΔΉΜΩΝ Διαφώνησαν ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ και ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΛΥΣΗ 70 Ν . ΚΕΡΑΜΈΩΣ: ΑΠΟΚΑΘΙΣΤΟΎΜΕ ΤΗΝ ΙΣΌΤΗΤΑ ΤΗΣ ΨΉΦΟΥ ΓΙΑ ΌΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΈΛΛΗΝΕΣ Με ευρεία πλειοψηφία εγκρίθηκαν οι διατάξεις 74 Κ . ΤΑΣΟΎΛΑΣ: ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΈΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΉΦΟ ΤΩΝ ΑΠΟΔΉΜΩΝ ΓΡΆΦΕΙ ΙΣΤΟΡΊΑ Η ομιλία του Προέδρου της Βουλής στην Ολομέλεια 76 Ο ΜΌΘΥΜΟ «ΝΑΙ» ΑΠΌ ΤΙΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΚΈΣ ΟΡΓΑΝΏΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΉΦΟ ΤΩΝ ΑΠΟΔΉΜΩΝ Επιφυλάξεις από τον Συνήγορος του Πολίτη 78 Γ . ΦΛΩΡΊΔΗΣ: ΜΕ ΔΙΑΦΑΝΕΊΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΕΣ Η ΣΤΕΛΈΧΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΉΣ ΑΣΤΥΝΟΜΊΑΣ Μομφή για καθυστέρηση από την αντιπολίτευση 82 « ΝΑΙ» ΣΤΗΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΉ ΑΣΤΥΝΟΜΊΑ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΕΞΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΎΣ ΦΟΡΕΊΣ «Όχι» σε επικεφαλής συνταξιούχο δικαστικό είπαν οι δικηγόροι 84 Μ . ΧΡΥΣΟΧΟΐΔΗΣ: ΠΡΟΣΩΡΙΝΉ Η ΣΤΕΛΈΧΩΣΗ ΤΟΥ ΕΚΑΒ ΜΕ ΈΝΣΤΟΛΟΥΣ ΟΔΗΓΟΎΣ Αντίθετη στη διάταξη η αντιπολίτευση 88 Δ ΙΑΚΟΜΙΔΈΣ ΑΠΌ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΈΝΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΌ ΣΤΟ ΕΚΑΒ ΖΉΤΗΣΑΝ ΟΙ ΦΟΡΕΊΣ Ζήτησαν μόνιμες προσλήψεις 90 Μ . ΒΑΡΒΙΤΣΙΏΤΗΣ: ΕΠΩΦΕΛΉΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΌΣΙΟ Η ΠΑΡΑΧΏΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΙΜΈΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΊΤΣΑΣ Την απόσυρση ζήτησε η αντιπολίτευση 94 « ΝΑΙ» ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΊΣ ΣΤΗ ΣΎΜΒΑΣΗ ΠΑΡΑΧΏΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΎ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΊΤΣΑΣ Ζήτησαν διασφάλιση των θέσεων εργασίας 96 Χ . ΣΤΑΪΚΟΎΡΑΣ: 250 ΝΈΑ ΛΕΩΦΟΡΕΊΑ ΈΩΣ ΤΟΝ ΑΠΡΊΛΙΟ ΣΕ ΑΘΉΝΑ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ Καθυστερήσεις κατήγγειλε η αντιπολίτευση 98 Σ ΤΟΝ ΠΡΌΕΔΡΟ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ Η ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΗΓΌΡΟΥ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΉ ΓΙΑ ΤΟ 2022 Τι αναφέρει για το έτος 2022 99 Σ ΥΝΈΔΡΙΟ ΜΟΝΆΔΩΝ ΥΓΕΊΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΏΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΊΩΝ ΣΤΗ ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ Στην Αθήνα τα μέλη του Δικτύου Μονάδων Υγείας Κοινοβουλίων 27+ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΉ ΔΙΠΛΩΜΑΤΊΑ 100 ΨΉΦΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΌ ΑΠΌ ΤΗΝ 14η ΓΕΝΙΚΉ ΣΥΝΈΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΔΕΕ Ζητούν από ΗΠΑ και ο ΟΗΕ εξεύρεση ειρηνικής λύσης 110 Δ ΩΡΕΆ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ ΣΤΟ ΛΑΪΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΎ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΎ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΌΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΊΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΆΤΗ Κ. Τασούλας: Η Βουλή συνδράμει συνεχώς το ΕΣΥ 112 Η ΒΟΥΛΉ «ΥΙΟΘΕΤΕΊ» ΤΟ ΑΓΈΝΝΗΤΟ ΠΑΙΔΊ ΤΟΥ ΣΜΗΝΑΓΟΎ ΧΡΉΣΤΟΥ ΜΟΥΛΆ Ομόφωνη απόφαση των κομμάτων 113 Τ Ο ΒΡΑΒΕΊΟ ΑΝΘΡΏΠΙΝΕΣ ΑΞΊΕΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ ΣΤΗΝ ΤΑΙΝΊΑ «ΑΧΈΡΟΝΤΑΣ» ΤΟΥ 46ου ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΤΑΙΝΙΏΝ ΜΙΚΡΟΎ ΜΉΚΟΥΣ ΔΡΆΜΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 114 ΥΠΌ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ, Ο ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΌΣ ΑΝΘΕΊ Παρουσίαση της μελέτης του Α. Μ. Τάμη 116 T Α ΆΣΤΡΑ ΣΤΟ ΠΆΡΚΟ ΕΘΝΙΚΉΣ ΣΥΜΦΙΛΊΩΣΗΣ Ένα αστρονομικό διήμερο στον Γράμμο 120 Η ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΊΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΉΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉΣ ΑΣΦΆΛΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Παρουσίαση του βιβλίου των Σ. Ρομπόλη Β. Μπέτση 122 S APIENS 3 ΚΌΝΤΡΑ ΣΤΟΝ ΜΕΤΑΝΘΡΩΠΟ Παρουσίαση του βιβλίου Μάκη Ανδρονόπουλου 124 TECHNO FEUDALISM Το νέο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη 126 ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ 130 ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ ΒΟΥΛΕΥΤΏΝ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΎΛΙΟ 132 ΑTHENS DEMOCRACY FORUM:
3 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023 ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ TOY ΘΟΔΩΡΗ ΤΖΑΛΑΒΡΑ Ανιχνεύοντας τις σχέσεις Τεχνητής Νοημοσύνης και Δημοκρατίας Τ ον περασμένο Μάιο παραιτήθηκε απο την Google ο 75χρονος καθηγητής γνωστικής ψυχολογίας Τζέφρι Χίντον, που θεωρείται ως ο νονός της τεχνητής νοημοσύνης, εκφράζοντας αγωνία για τους αυξανόμενους κινδύνους στον τομέα της AI. Σε άρθρο του στους New York Times, ο Geoffrey Hinton αναφέρθηκε σε «κακούς παράγοντες» που θα προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη για «κακά πράγματα». Σε δηλώσεις του στο το BBC σημείωσε ακόμη οτι «είναι ειδικός στην επιστήμη, όχι στην πολιτική, και ότι είναι ευθύνη των κυβερνήσεων να διασφαλίσουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αναπτυχθεί με πολλή σκέψη για το πώς δεν θα γίνει επιβλαβής» . Τον περασμένο Μάρτιο, μια ανοιχτή επιστολή -που συνυπέγραψαν δεκάδες άνθρωποι στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένου του Έλον Μασκ– ζητούσε να σταματήσει η ανάπτυξη πιο προηγμένων εκδόσεων του ChatGPT, ώστε να μπορούν να σχεδιαστούν ισχυρά μέτρα ασφαλείας. Ο Γιόσουα Μπέντζιο, ένας άλλος νονός της AI, ο οποίος μαζί με τον Δρα Χίντον και τον Γιαν Λεκούν κέρδισαν το βραβείο Turing 2018 για το έργο τους στη βαθιά μάθηση, υπέγραψε επίσης την επιστολή. Ο κ. Μπέντζιο επισήμανε ότι λόγω της «απροσδόκητης επιτάχυνσης» στα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης «πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω». Στις αρχές Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος της αμερικανικής Γερουσίας Τσακ Σούμερ ανέλαβε πρωτοβουλία και υποδέχτηκε στο Καπιτώλιο τους ηγέτες του τεχνολογικού τομέα των ΗΠΑ. Ανάμεσά τους τους οι επικεφαλής της Tesla Ίλον Μασκ, της Meta Μαρκ Ζάκερμπεργκ και της Alphabet Σουντάρ Πιτσάι, για μια κεκλεισμένων των θυρών συζήτηση με θέμα την θέσπιση ασφαλιστικών δικλείδων για την Τεχνητή Νοημοσύνη από το Κογκρέσο.Προσκεκλημένοι ήταν επίσης ο Σαμ Αλτμαν της OpenAI, ο Γένσεν Χουάνγκ της Nvidia, ο Σάτια Ναντέλα της Microsoft, ο Αρβιντ Κρίσνα της IBM , ο Μπιλ Γκέιτς, η πρόεδρος της AFL-CIO Λιζ Σούλερ και οι γερουσιαστές Μάικ Ράουντς, Μάρτιν Χάινριχ και Τοντ Γιανγκ. «Για το Κογκρέσο η θέσπιση νομοθεσίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένα από τα πλέον περίπλοκα και σημαντικά θέματα που έχει ποτέ αντιμετωπίσει το Σώμα», δήλωσε ο Τσακ Σούμερ Αυτό που επιδίωξε στην ουσία το Κογκρέσο είναι η θέσπιση ασφαλιστικών δικλείδων που θα προστατεύουν από επικίνδυνα deepfakes, ανάμειξη σε εκλογικές διαδικασίες και επιθέσεις επί κρίσιμης σημασίας υποδομών.Υπάρχουν ακόμη φόβοι ότι η τεχνολογία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μαζικές απολύσεις, απάτη turbo χρεώσεων και να καταστήσει την παραπληροφόρηση πιο πειστική. Ετσι το Κογκρέσο οργάνωσε τρεις χωριστές ακροάσεις σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη με στόχο οι ρυθμιστικές αρχές στις ΗΠΑ να σχεδιάσουν στην συνέχεια κανόνες που θα διέπουν τη λειτουργία και την χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ο πρόεδρος της Microsoft Μπράντ Σμιθ δήλωσε στην υποεπιτροπή Δικαιοσύνης της Γερουσίας ότι το Κογκρέσο πρέπει «να ζητήσει φρένα ασφαλείας για την Τεχνητή Νοημοσύνη που θα ελέγχει ή θα διαχειρίζεται τις κρίσιμης σημασίας υποδομές». Ο Μπραντ Σμιθ παρέβαλε τις ασφαλιστικές δικλείδες της Τεχνητής Νοημοσύνης με την «εγκατάσταση διακοπτών κυκλώματος σε κτίρια, φρένων έκτακτης ανάγκης σε σχολικά λεωφορεία και συστημάτων αποτροπής σύγκρουσης σε αεροπλάνα». «Νομίζω ότι αν αυτή η τεχνολογία πάει στραβά, μπορεί να πάει πολύ στραβά… θέλουμε να είμαστε καθαροί για αυτό», είπε τον Μάιο σε επιτροπή του Κογκρέσου από την πλευρά του ο Σαμ Αλτμαν, πρόεδρος της Οpen AI. «Θέλουμε να συνεργαστούμε με την κυβέρνηση για να μην συμβεί αυτό», πρόσθεσε . Τον Απρίλιο, ο Ίλον Μασκ είπε στο BBC: «Νομίζω ότι θα πρέπει να συσταθεί ένας ρυθμιστικός φορέας για την επίβλεψη της τεχνητής νοημοσύνης για να βεβαιωθεί ότι δεν αποτελεί κίνδυνο για το κοινό».Στη συνάντηση στο Κογκρέσο είπε ότι ήθελε έναν «διαιτητή» για την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ μετά τις ακροάσεις ανέφερε ότι υπήρξε «συντριπτική συναίνεση» για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης. “Πιστεύω ότι πιθανότατα θα δούμε κάτι να συμβεί. Δεν ξέρω σε ποιο χρονοδιάγραμμα ή πώς ακριβώς θα εκδηλωθεί”, είπε στους δημοσιογράφους. Ο Μ. Ζάκερμπεργκ της Μeta είπε ότι το Κογκρέσο «θα πρέπει να συνεργαστεί με την τεχνητή νοημοσύνη για να υποστηρίξει την καινοτομία και τις διασφαλίσεις». Πρόσθεσε ότι είναι «καλύτερα τα πρότυπα να τίθενται από αμερικανικές εταιρείες που μπορούν να συνεργαστούν με την κυβέρνησή μας για να διαμορφώσουν αυτά τα μοντέλα σε σημαντικά ζητήματα». Την επαύριο των ακροάσεων ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Μάικ Ράουντς είπε ότι θα χρειαστεί χρόνος για να δράσει το Κογκρέσο. “Είμαστε έτοιμοι να βγούμε και να γράψουμε νομοθεσία; Απολύτως όχι”, είπε ο κ. Rounds. «Δεν είμαστε εκεί». Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Κόρι Μπούκερ τόνισε ότι όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι «η κυβέρνηση έχει ρυθμιστικό ρόλο», αλλά η δημιουργία νομοθεσίας θα ήταν μια πρόκληση. Όπως διαπιστώσαμε η δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης – τόσο για καλό όσο και για κακό – έχει γίνει αντικείμενο έντονου ενδιαφέροντος και προβληματισμούς τόσο από πολιτικούς και κυβερνήσεις, όσο και από επιστήμονες και υπεύθυνους τεχνολογικών εταιριών του χώρου σε όλο τον κόσμο. Όλοι αναζητούν τους τρόπους και τις ρυθμιστικές διαδικασίες που θα μπορούσαν να προστατεύσουν τις κοινωνίες και τους πολίτες απο τις πιθανές παγίδες αυτής της νέας τεχνολογίας, αλλα και θα αξιοποιήσουν στο έπακρο τα οφέλη της. Το «Επί του... περιστυλίου!» με το σημερινό αφιέρωμα εγκαινιάζει την συμμετοχή του στον προβληματισμό αυτό αρχίζοντας με την διερεύνηση της σχέσης Τεχνητής νοημοσύνης και Δημοκρατίας. Σύντομα θα ακολουθήσει η διερεύνηση και άλλων πτυχών που αγγίζουν την χώρα μας και την οικονομία της.
4 ΤΕΥΧΟΣ_065 ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΤΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ & ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ Τεχνητή νοημοσύνη και Δημοκρατία Αφορμή στάθηκαν δύο σχετικές εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν πρόσφατα: Η πρώτη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ανεξαρτήτου οργανισμού πολιτικής έρευνας ΔΙΚΤΥΟ (επικεφαλής του οποίου είναι η πρ. Επίτροπος Άννα Διαμαντοπουλου) με τίτλο "Τεχνητή νοημοσύνη και Δημοκρατία". Από την ημερίδα αυτή αναδημοσιεύουμε τις εισηγήσεις του πολιτικού επιστήμονα-οικονομολόγου Πασχάλη Αγανίδη με τίτλο "Τεχνητή Νοημοσύνη και Δημοκρατία: μία θετική υπόθεση εργασίας για μία “συμβιωτική” σχέση (;)" και του μαθηματικού και δρυτή της εταιρίας ερευνών GOOD Affairs Γιώργου Τραπαλη ο οποίος αναλύει σχετική έρευνα για τη στάση του ελληνικού κοινού απέναντι στην τεχνητή νοημοσύνη. Η δεύτερη είναι μια πρωτοβουλία με τίτλο" Τεχνολογία και Δημοκρατία "που πήρε στο πλαίσιο των Δελφικών Διαλόγων ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφων καθηγητής Π. Ροϊλός σε μια προσπάθεια να απαντηθεί το ερωτημα: "Ποιες είναι οι δυνατότητες και ποιες οι προκλήσεις που η καλπάζουσα τεχνολογική εξέλιξη συνεπάγεται για τις δημοκρατίες, την συμμετοχικότητα των πολιτών, αλλά και την ίδια την ουσία του ανθρώπου;" Φιλοξενούνται εκτεταμένες περιλήψεις των εισηγήσεων καθηγητών και φιλοσόφων διεθνούς κύρους που πήραν μέρος όπως: ÉTIENNE BALIBAR, φιλόσοφος, Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Paris X-Nanterre και Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας με θέμα: "Η Ψηφιακή καταστροφή ως Ανθρωπολογικό και Πολιτικό Πρόβλημα", PHILIP N. HOWARD, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής για το Περιβάλλον της Πληροφορίαςμε θέμα: " Επιστημονική συνεργασία και διακυβέρνηση", PIERRE LÉVY, φιλόσοφος, θεωρητικός του πολιτισμού και μελετητής των μέσων ενημέρωσης. Μέλος της Royal Society του Καναδά με θεμα: "Ο ψηφιακός δημόσιος χώρος", JEFFREY SCHNAPP, Πρόεδρος, Τμήμα Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Καθηγητής Πανεπιστημίου Harvard, Συν-διευθυντής του Κέντρου Berkman για το Διαδίκτυο και την Κοινωνία με θεμα: “Δημοκρατία GPT". Το αφιέρωμα ολοκληρώνουν τρία επιπλέον άρθρα ειδικών στην μελέτη της τεχνητής νοημοσύνης: Του ειδικού ερευνητή στο ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτο" και συγγραφέα Γιώργου Γιαννακόπουλου με θεμα: “ Δημοκρατία και τεχνητή νοημοσύνη:Ευκαιρίες και κίνδυνοι". Των Ξένιας Ζιουβέλου, επιστημονικής συνεργάτιδος στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», επισκέπτριας ακαδημαϊκού στο Πανεπιστήμιο του Southampton και Βασίλη Γιαννακοπουλου, Marketing & Impact Manager στην SciFY Not for Profit, με θεμα:" Αξιοποιώντας τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης στα κοινοβούλια: Ένα ταξίδι προς ένα καλύτερο μέλλον", και Του δημοσιογράφου και συγγραφέα Μάκη Ανδρονόπουλου με τίτλο "Μπορεί να γίνει η τεχνητή νοημοσύνη χρυσωρυχείο για την Ελλάδα; - Τι πρέπει να κάνει η πολιτεία; ". Ασφαλώς και το θέμα είναι τόσο μεγάλο που δεν εξαντλείται στο πλαίσιο ενός αφιερώματος ενός τεύχους. Γι αυτό και θα επανέλθουμε στο μέλλον διερευνώντας μια άλλη πτυχή του. Ανιχνεύοντας τις επιπτώσεις της τεχνολογίας στη λειτουργία της δημοκρατίας Μία απόπειρα ανίχνευσης των επιπτώσεων από την ανάπτυξη και εφαρμογή των τεχνολογιών της τεχνητής νοημοσύνης στις δημοκρατικές διαδικασίες και την άσκηση της πολιτικής στο μέλλον, καθώς και στην λειτουργία των Κοινοβουλίων συνιστά το αφιέρωμα του τρέχοντος τεύχους.
5 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023 Δημοκρατία και τεχνητή νοημοσύνη: ευκαιρίες και κίνδυνοι Του Γιώργου Γιαννακόπουλου Ας ξεκινήσουμε απλά: τεχνητή νοημοσύνη (εφεξής «ΤΝ») είναι ο κλάδος της επιστήμης και της τεχνολογίας που προσπαθεί να σχεδιάσει και υλοποιήσει συστήματα που να τα αντιλαμβανόμαστε ως νοήμονα. Η εικόνα της ταυτίζεται συνήθως με δυστοπικά ή χαριτωμένα ρομπότ, πρωτο-γεννήματα έργων επιστημονικής φαντασίας, αλλά και αλλοτινών - όσο και επίκαιρων - προσδοκιών. Στην πολωμένη ρητορική της πρόσφατης επικαιρότητας η ΤΝ φέρεται να έχει δύο πρόσωπα. Το ένα «κατακτά», «επιτίθεται», «καταργεί» και «αντικαθιστά», «υπερβαίνει» και «εξαλείφει», «απειλεί». Το άλλο «εξασφαλίζει», «υποστηρίζει», «υποβοηθά», μέχρι και «σώζει» τον -εμφανώς επικοινωνιακά υπονομευμένο- άνθρωπο δημιουργό της. Στα ανθρωπόμορφα προσωπεία της ΤΝ κατ’ εξοχήν συναντάμε το φόβο και την ελπίδα, την υπαρξιακή απειλή και την αιωνιότητα. Πώς χωράει σε αυτό το αφήγημα η δημοκρατία; Τι ρόλο μπορεί να παίξει και, εν τέλει, τι σχέση μπορεί να έχει με αυτούς τους αλλοπρόσαλλους τεχνολογικούς αντικατοπτρισμούς της ανθρωπιάς μας που συλλήβδην περιγράφονται ως ΤΝ; Η ΤΝ αποτελεί καίριο σημείο στη συζήτηση περί της επίδρασης της πληροφορικής επιστήμης και τεχνολογίας στην κοινωνία, και τολμά να αγγίζει ευθαρσώς τους περισσότερους τομείς της ανθρώπινης δράσης με φαινομενική διάθεση να τους αλλάξει μια για πάντα. Χάρη σε μια πληθώρα μικρών, αλλά χιλιάδων, βημάτων προόδου στις δυνατότητες των σύγχρονων υπολογιστών, τα συστήματα ΤΝ καταφέρνουν πράγματα που θεωρούνταν αδύνατα. Παρέχουν συμβουλές νομικές, δημιουργούν σενάρια για ταινίες μικρού μήκους, ζωγραφίζουν εντυπωσιακούς πίνακες και συνθέτουν μουσική, συνοδεύουν συγκροτήματα τζαζ και από την άλλη λειτουργούν ως σύγχρονα, ψηφιακά μαντεία σε οποιαδήποτε ερώτηση, δίνοντας (όχι και τόσο αμφίσημες) απαντήσεις. Η απαρίθμηση αυτή συνιστά μόνο ένα μικρό κομμάτι των δυνατοτήτων που έχει η αξιοποίηση της ΤΝ σήμερα ή και στο εγγύς μέλλον και είναι ήδη εντυπωσιακή. Σε αυτές τις συναρπαστικές εξελίξεις κράτη και ενώσεις κρατών παίρνουν θέση μέσα από εθνικές στρατηγικές και παρατηρητήρια [6]. Η σημαντική ευκαιρία που παρουσιάζεται για μια ουσιαστική σχέση μεταξύ δημοκρατίας και ΤΝ είναι ακριβώς οι διαδικασίες επιλογής των σημείων εφαρμογής και αξιοποίησης των δυνατοτήτων της τεχνολογίας. Η κοινωνία μας καλείται συλλογικά -και δημοκρατικά- να αποφανθεί ποιες χρήσεις της ΤΝ αποδέχεται και ποιες όχι. Ακόμη θεμελιωδέστερα, καλείται να επισημάνει ποιες κατευθύνσεις μελέτης και πειραματισμού επιθυμεί να πριμοδοτήσει και ποιες όχι. Ο ψευδο-μονόδρομος της τεχνολογικής εξέλιξης, δεν είναι καθόλου μονόδρομος. Κάθε στιγμή στον κύκλο ανάπτυξης νέων τεχνολογιών έχουμε διλήμματα για το προς τα πού θα κινηθούμε. Αυτές οι επιλογές απαιτούν ένα αισθητήριο, μία διάκριση που υπονοεί εξοικείωση με τις επιλογές. Με τη σειρά του, ένα τέτοιο αισθητήριο μπορεί να αναπτυχθεί μόνο αν υπάρχει γνώση και εμπειρία της συνύπαρξης με συστήματα ΤΝ. Στο σημείο αυτό εμφανίζεται η δεύτερη ευκαιρία για την συμπόρευση δημοκρατίας και ΤΝ: ο εκδημοκρατισμός της γνώσης [3]. Είναι ανάγκη των καιρών να πάψει η μυστική (και θεοποιητική) οπτική στην επιστήμη και τεχνολογία. Η τεχνική γνώση καλείται να μεταφραστεί για το ευρύ κοινό, τους βασικούς δηλαδή εμπλεκόμενους σε μία διαδικασία ψηφιακού και τεχνολογικού κοινωνικού μετασχηματισμού. Σε αυτήν τη μετάφραση οφείλουμε να μη λαϊκίζουμε, να κρατήσουμε ανέπαφες τις επιστημονικά ορθές βάσεις και να αποκαλύψουμε και τα όρια της γνώσης μας επί του αντικειμένου [4]. Είναι δυνατόν, όμως, η διαμόρφωση της ΤΝ να ανάγεται σε μια μονοκατευθυντική ροή πληροφορίας και γνώσης από τους ειδικούς προς το κοινό; Σαφώς και όχι. Δημοκρατικές διαδικασίες καλούνται να φέρουν στο τραπέζι της συζήτησης απορίες, ενστάσεις και αντιπροτάσεις, έτσι ώστε η επιστημονική πράξη να αφουγκράζεται συστηματικά την πολιτική βούληση. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι σύγχρονες απαιτήσεις για τα συστήματα ΤΝ στην Ευρώπη (και όχι μόνο) προήλθαν από καθαρά μη τεχνικές προδιαγραφές. Στα κείμενα περί της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ΤΝ [2] ορίστηκαν οι γενικές κατευθύνσεις: ανθρωποκεντρική (human centric), ηθική (ethical), αξιόπιστη (trustworthy) τεχνητή νοημοσύνη, με σκοπό το κοινό καλό σε ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές αξίες. Η τεχνική πράξη καλείται να μετασχηματίσει αυτές τις κατευθύνσεις σε εργαλεία, μεθόδους και τεχνολογία, σε μια διαλογική σύμπραξη κάτω από τις επιταγές μιας κοινωνίας και της δημοκρατίας που την συνέχει. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ΕΕ ηγείται στη διαμόρφωση ρυθμιστικού πλαισίου για την ΤΝ: το EU AI Act. Το πλαίσιο αυτό προσεγγίζει τις εφαρμογές ΤΝ με βάση τον ενδεχόμενο κίνδυνο (ρίσκο). Διαφορετικά επίπεδα κινδύνου (μη αποδεκτό, υψηλό, χαμηλό) ορίζουν και τις νομικές απαιτήσεις για κάθε εφαρμογή. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η ίδια η αξιολόγηση ενός κινδύνου σχετίζεται με την κοινωνική αντίληψη περί ρίσκου και ενέχει τοπικό και σαφώς υποκειμενικά χαρακτηριστικά. Να άλλη μια πρόκληση, συνεπώς, που εμφανίζεται και ζητά αντιμετώπιση στους κόλπους μιας ευνομούμενης δημοκρατίας: οι μηχανισμοί αξιολόγησης τέτοιων κινδύνων με έναν τρόπο δυναμικό, που να σέβεται τις ανάγκες και τις αξίες της σχετικής κοινωνίας και στην ιστορική του πορεία. Ας επισκεφθούμε τώρα και ένα άλλο είδος εκδημοκρατισμού της ΤΝ: τον εκδημοκρατισμό των υπολογιστικών υποδομών. Η άνιση κατανομή των υπολογιστικών πόρων, με τις μεγάλες εταιρείες να μονοπωλούν σχεδόν αυτό το πολύτιμο υπόβαθρο για δημιουργία και αξιοποίηση ΤΝ, επηρεάζει δραματικά τη δυνατότητα συλλογικής, ανοικτής πρόσβασης στα οφέλη των έξυπνων συστημάτων. Από την άλλη, η ίδια ανισότητα επηρεάζει σημαντικά τη δυνατότητα καινοτομίας -και τελικά επιβίωσης- μικρότερων εταιρειών, καθώς δεν μπορούν να παρέχουν ίδιας ποιότητας υπηρεσίες και προϊόντα. Ως αποτέλεσμα, η διαπραγματευτική ισχύς της κοινωνίας απέναντι σε μεμονωμένες οικονομικές δυνάμεις μειώνεται και ίσως καταλήξει ανεπαρκής συν τω χρόνω. Εδώ εμφανίζεται ρητά η ανάγκη της πιο ισότιμης πρόσβασης σε υποδομές, αλλά και στη γνώση για την ορθή αξιοποίησή τους. Φαίνεται, με βάση τα παραπάνω, ότι η δημοκρατία αποτελεί πυλώνα βιώσιμης ενσωμάτωσης της ΤΝ στη ζωή μας. Τελικά όμως τι μπορεί να προσφέρει η ΤΝ προς τη δημοκρατία, αλλά και πώς μπορεί να την απειλεί; Οι σχετικές εφαρμογές είναι ουκ ολίγες και στις επόμενες προτάσεις θα τις εμφανίσουμε ως δίπο-
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΤΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ & ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ 6 ΤΕΥΧΟΣ_065 λα, καθώς η καλή και κακή χρήση της ΤΝ είναι πρωτίστως ανθρώπινη επιλογή. Συστήματα ΤΝ επιτρέπουν στους δημοκρατικούς θεσμούς να αφουγκράζονται την (ψηφιακή) κοινή γνώμη σε καθημερινή βάση, εντοπίζοντας φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα και αντιδράσεις, ώστε να ενδυναμωθεί ο διάλογος. Από την άλλη, αντίστοιχα συστήματα επιτρέπουν τη μαζική επικοινωνία ψευδών μηνυμάτων για να επηρεάσουν την κοινή γνώμη, να αλλάξουν εκλογικά αποτελέσματα, ή να μονοπωλήσουν την πληροφόρηση. Η ΤΝ μπορεί να βοηθήσει τον πολιτικό σχεδιασμό, επιτρέποντας προσομοιώσεις κοινωνικο-πολιτικών συμβάντων και εκτιμώντας τα αποτελέσματα εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων ή προσεγγίσεων. Μπορεί επίσης να βελτιώσει τον οικονομικό και περιβαλλοντικό σχεδιασμό, με μοντέλα πρόβλεψης οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών δεικτών, ή την ανακάλυψη τάσεων που αξίζει να μελετηθούν περαιτέρω. Η ίδια η ανάγκη συλλογής δεδομένων, που αποτελούν τη βάση γνώσης για τα συστήματα ΤΝ, οδηγεί στην καλύτερη οργάνωση διαδικασιών και της συστηματικής καταγραφής των πεπραγμένων των οργανισμών προς αξιοποίηση. Από την άλλη, η στρέβλωση των δεδομένων ή η τυφλή εμπιστοσύνη στις συστάσεις συστημάτων ΤΝ ενέχει τον κίνδυνο μεροληπτικής προσέγγισης των γεγονότων (ακόμη και εν αγνοία των υπευθύνων) και της λήψης αποφάσεων με μερική γνώση ή μέσα από αδιαφανείς διαδικασίες. Πρόσφατα, σε συνέχεια της δυναμικής που αναπτύσσεται, εμφανίζονται προτάσεις για την αξιοποίηση ΤΝ και στα κοινοβούλια με ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες προοπτικές, αλλά και προκλήσεις [5]. Ήδη από το 2020 στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» έχουμε δημοσιεύσει μια πρόταση για το όραμα της ΤΝ σε εθνικό επίπεδο [1]: μια Ελλάδα που να αποτελέσει ρηξικέλευθο δημοκρατικό εργαστήριο συνδιαμόρφωσης της ΤΝ, αξιοποιώντας τη διεθνώς αναγνωρίσιμη σύνδεσή μας με τη δημοκρατική μας κληρονομιά. Η πρόταση αυτή αποτέλεσε άξονα και στη συλλογικότερη επιστημονική πρόταση για εθνική στρατηγική στην ΤΝ, που κατατέθηκε στην πολιτεία το Δεκέμβριο του 2020, ως αποτέλεσμα της σύμπραξης πολλαπλών ακαδημαϊκών και ερευνητικών φορέων με την καίρια συνεισφορά του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Το στοίχημα αυτής της προσέγγισης είναι η αποδοτική δημιουργία συνθηκών και διαδικασιών για συν-αναζήτηση, διάλογο, συνδιαμόρφωση της ΤΝ που χρειαζόμαστε και επιθυμούμε ως κοινωνία. Από τις δεξιότητες και τα δεδομένα, μέχρι τις υποδομές και τις επενδυτικές ευκαιρίες, το απώτερο στοίχημα είναι ένας πολιτισμός δημοκρατίας που να εμποτίζει και τις ερευνητικές και τεχνολογικές μας κατευθύνσεις και πρακτικές. Η ιδιότυπη σχέση μεταξύ δημοκρατίας και ΤΝ διατηρεί τα αναμφίβολα απαιτούμενα κάθε ουσιαστικής σχέσης: την ανάγκη για διάλογο, αλληλοσεβασμό, κατανόηση, εγρήγορση και την επιθυμία για ουσιαστική σύγκλιση και αλληλοπεριχώρηση προς τον κοινό σκοπό. Σε αυτή τη σχέση κοινωνοί καλούμαστε να είμαστε όλοι. Αναφορές: [1] “Democratising AI. A National Strategy for Greece.” (http://democratisingai.gr/) [2] “A European approach to artificial intelligence” (https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/european-approach-artificial-intelligence) [3] 1000 Πρωτοπόροι της ΤΝ στην Ελλάδα. (https://ai-in-greece.scify.org/1000pioneers-for-ai-in-greece-page/) [4] «Τεχνητή νοημοσύνη: Μια διακριτική απομυθοποίηση», εκδόσεις Ροπή, 2021 [5] Ziouvelou, X., Giannakopoulos, G., & Giannakopoulos, V. (2022). Artificial Intelligence in the Parliamentary Context. Smart Parliaments, 43. [6] OECD.AI Policy Observatory Αξιοποιώντας τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης στα κοινοβούλια: Ένα ταξίδι προς ένα καλύτερο μέλλον Ζιούβελου Ξένια, Γιαννακόπουλος Βασίλης, και Γιαννακόπουλος Γιώργος Aπόκριση συστήματος ΤΝ [ChatGPT]1 σχετικά με τη χρήση της ΤΝ στο κοινοβούλιο «Στο κοινοβουλευτικό πλαίσιο, η Τεχνητή Νοημοσύνη φέρνει επανάσταση στον τρόπο λειτουργίας και λήψης αποφάσεων των νομοθετικών οργάνων. Οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης προσφέρουν μια πληθώρα ευκαιριών για τον εξορθολογισμό και τη βελτιστοποίηση διαφόρων πτυχών των κοινοβουλευτικών διαδικασιών. Μια σημαντική εφαρμογή είναι η ανάλυση δεδομένων, όπου η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επεξεργάζεται γρήγορα τεράστιες ποσότητες πληροφοριών από διαφορετικές πηγές, επιτρέποντας στους νομοθέτες να λαμβάνουν καλά ενημερωμένες και βασισμένες σε δεδομένα αποφάσεις. Οι αλγόριθμοι που λειτουργούν με τεχνητή νοημοσύνη μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη σύνταξη νομοθεσίας, παρέχοντας πληροφορίες για πιθανά αποτελέσματα 1. Η προτροπή για την απόκριση του συστήματος ΤΝ ήταν: Η χρήση ΤΝ στο κοινοβούλιο. και εντοπίζοντας πιθανά κενά ή ακούσιες συνέπειες. Επιπλέον, τα chatbot που βασίζονται σε τεχνητή νοημοσύνη και οι εικονικοί βοηθοί μπορούν να ενισχύσουν τη συμμετοχή των μελών αντιμετωπίζοντας ερωτήματα, συλλέγοντας σχόλια και προάγοντας τη διαφάνεια μεταξύ εκπροσώπων και πολιτών. Ωστόσο, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη συνεχίζει να ενσωματώνεται στο κοινοβουλευτικό πλαίσιο, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες που σχετίζονται με την ασφάλεια των δεδομένων, την ηθική χρήση και τη δυνατότητα μεροληψίας για να διασφαλιστεί ότι η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί ως αξιόπιστο και αμερόληπτο εργαλείο για την προώθηση των δημοκρατικών διαδικασιών. Συνολικά, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης με υπευθυνότητα μπορεί να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματική, αποτελεσματική και χωρίς αποκλει-
7 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023 σμούς διακυβέρνηση στο κοινοβουλευτικό πλαίσιο.» ChatGPT (Αύγουστος, 2023) Αποτελέσματα σχετικής έρευνας γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) στα κοινοβούλια2 Διερεύνηση των πολύπλευρων εφαρμογών της τεχνητής νοημοσύνης στις κοινοβουλευτικές λειτουργίες Στο διαρκώς εξελισσόμενο τοπίο των τεχνολογικών εξελίξεων, ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στη διαμόρφωση του μέλλοντος της διακυβέρνησης δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Από τις αίθουσες των κοινοβουλίων μέχρι τα υποστηρικτικά διοικητικά καθήκοντα, η τεχνητή νοημοσύνη έχει ήδη αρχίσει να μεταμορφώνει τον τρόπο που λειτουργούν οι νομοθέτες μας. Σε μια ολοκληρωμένη ανάλυση, οι ερευνητές (Ζιούβελου, Γιαννακόπουλος, Γιαννακόπουλος (2022), μεταξύ άλλων μελετών στο χώρο) έχουν εντοπίσει πληθώρα εφαρμογών όπου η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ενισχύσει τις κοινοβουλευτικές λειτουργίες. Συγκεκριμένα, ορισμένες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, όπως η εξόρυξη επιχειρημάτων και ο έλεγχος γεγονότων (fact checking), εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ελάχιστα. Από την άλλη, τέτοιες εφαρμογές θα μπορούσαν να είναι ανεκτίμητες εντός του Κοινοβουλίου, π.χ. για την αποτελεσματική σύνοψη ανοιχτών διαβουλεύσεων. 2. Βασισμένο στη μελέτη των Ζιούβελου, Γιαννακόπουλος, Γιαννακόπουλος (2022). Αναλόγως, φανταστείτε τη χρήση συστημάτων AI για τη μεταγραφή και τη σύνοψη των πρακτικών συνεδριάσεων σε πραγματικό χρόνο ή τις άμεσες μεταφράσεις των κοινοβουλευτικών διαδικασιών - αυτές οι δυνατότητες θα μπορούσαν να αποδειχθούν ανεκτίμητες για το διοικητικό προσωπικό, εξορθολογίζοντας τις διαδικασίες και διατηρώντας ψηφιακά σημαντικό υλικό για μελλοντική χρήση και αναφορά. Η ρομποτική αυτοματοποίηση διεργασιών (RPA) είναι ένας άλλος τομέας όπου η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αξιοποιηθεί για την υποστήριξη και την επίσπευση διαφόρων εργασιών. Από τη βελτίωση των μοντέλων γλώσσας για επεξεργασία κειμένου έως την αυτόματη ευρετηρίαση και ταξινόμηση εγγράφων, το RPA με τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει έξυπνη αυτοματοποίηση για μείωση του χρόνου που αφιερώνεται σε επαναλαμβανόμενες και επιρρεπείς σε σφάλματα δραστηριότητες. Είναι προφανές ότι οι βασικές κοινοβουλευτικές λειτουργίες μπορούν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της υιοθέτησης της τεχνητής νοημοσύνης. Ωστόσο, οι αναδυόμενοι κοινοβουλευτικοί τομείς δεν έχουν ακόμη αξιοποιήσει πλήρως τις σχετικές δυνατότητες. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η υιοθέτηση τεχνητής νοημοσύνης επιτρέπει εξοικείωση με τις δυνατότητές και τις αδυναμίες της, επιτρέπει άμβλυνση των πιθανών κινδύνων από κακή χρήση της και ενισχύΠίνακας 1. Πλαίσιο για τη δημιουργία αξίας με γνώμονα την τεχνητή νοημοσύνη σε ένα κοινοβούλιο Επίπεδο Υπηρεσιών TN TN για την επίλυση υφιστάμενων προβλημάτων ΧΡΉΣΗ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ TN ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΎΛΙΟ TN για νέες μορφές δημιουργίας αξίας Eνδο-Κοινοβουλευτικό Επιπεδο Βουλευτές Πιθανές χρήσεις Κοινοβουλευτικές αναφορές και επιμέλεια, ανάλυση δεδομένων, νομοθετική επεξεργασία, δημόσιες υποβολές σε νομοσχέδια κ.λπ. Σχετικές τεχνολογίες TN NLP, αναγνώριση ομιλίας, ανάκτηση πληροφοριών, OCR, ανάλυση δεδομένων, μηχανική οντολογία, περίληψη Πιθανές χρήσεις Ενθάρρυνση νέων τύπων ανάλυσης βάσει στοιχείων, αναφορών & ρυθμίσεων (συμπεριλαμβανομένων πολυμέσων, βίντεο κ.λπ.), προληπτικές ρυθμιστικές δραστηριοτήτες, κ.λπ. Σχετικές τεχνολογίες TN Μηχανική μάθηση, μηχανική όραση, εξόρυξη χρονοσειρών, προσομοίωση με τεχνητή νοημοσύνη, σχεδιασμός, σύνοψη Επιστημονικό και Διοικητικό Προσωπικό Πιθανές χρήσεις Κοινοβουλευτική αναφορά και επιμέλεια, ανάλυση δεδομένων, σύνταξη νομοθεσίας κ.λπ. Σχετικές τεχνολογίες TN NLP, αναγνώριση ομιλίας, ανάκτηση πληροφοριών, OCR, ανάλυση δεδομένων, μηχανική οντολογίας, σύνοψη, RPA Πιθανές χρήσεις Υποστήριξη νέων τύπων αναφοράς και ανάλυσης βάσει στοιχείων, υποστήριξη προπαρασκευαστικών δραστηριοτήτων και αναλύσεων κ.λπ. Σχετικές τεχνολογίες TN Μηχανική μάθηση, μηχανική οραση εξόρυξη χρονοσειρών, προσομοίωση με τεχνητή νοημοσύνη, σχεδιασμός, σύνοψη, RPA Δια-Κοινοβουλευτικό Επιπεδο Συνεργασία με άλλα κοινοβούλια Πιθανές χρήσεις Ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, συνεργατικές λειτουργίες, ανταλλαγές δεδομένων (νομοθετικά & οικονομικά δεδομένα), φόρα συζητήσεων κ.λπ. Σχετικές τεχνολογίες TN Οντολογίες, βάσεις γνώσεων, συστήματα συστάσεων, αλγόριθμοι ανίχνευσης κοινότητας, ανάκτηση πληροφοριών, συστήματα διαλόγου Πιθανές χρήσεις Δραστηριότητες συν-δημιουργίας, συλλογική πρόβλεψη, προληπτικές ρυθμιστικές δραστηριότητες κ.λπ. Σχετικές τεχνολογίες TN Βάσεις γνώσεων, οντολογίες, συστήματα συστάσεων, NLP, σύνοψη κ.ά. Πολίτες/ Κοινωνία των Πολιτών Πιθανές χρήσεις Chatbots για διαδικτυακές συνομιλίες με πολίτες σχετικά με το κοινοβούλιο κ.λπ. Σχετικές τεχνολογίες TN NLP, αναγνώριση ομιλίας, συστήματα συστάσεων, ανάκτηση πληροφοριών, συστήματα διαλόγου, συλλογισμός Πιθανές χρήσεις Υπηρεσίες για τη βελτίωση της κοινοβουλευτικής διαφάνειας στη λήψη αποφάσεων για τους πολίτες, διαδικτυακές συνομιλίες με συντονισμό της τεχνητής νοημοσύνης, εξατομικευμένη ανταλλαγή γνώσεων, κ.λπ. Σχετικές τεχνολογίες TN NLP, συστήματα συστάσεων και εξατομίκευση, εξόρυξη κειμένου, συστήματα διαλόγου, οντολογίες (Πηγή: Ζιούβελου, Γιαννακόπουλος, Γιαννακόπουλος (2022))
www.hellenicparliament.grRkJQdWJsaXNoZXIy MjYz