ΒΟΥΛΗ Επί του ... Περιστυλίου

64 ΤΕΥΧΟΣ_ 017 ΟΡήγαςΒελενστινλής γράφοντας τοβιβλίο του: «Φυ - σικής απάνθισμα», που εκδόθηκε στην Βιέννη το1790 μεδικάτουέξοδα, επηρεάστηκεέντονααπότηΓαλλι - κήΕγκυκλοπαίδειατωνφιλοσόφωντουΔιαφωτισμού DenisDiderot και JeanBaptiste leRondd’ Alembert που είχε εκδοθεί το 1751 στη Γαλλία. Έτσι, ο Ρήγας μετα - φέρει στον Ελλαδικό χώρο την επιστημονική γνώση της Ευρώπης του Διαφωτισμού και έχει ως σκοπό τη καταπολέμηση της δεισιδαιμονίας και των προκα - ταλήψεων από τη ζωή των Ελλήνων. Προκειμένου οι επιστημονικές αντιλήψεις να γίνουν κατανοητές στους αναγνώστες του βιβλίου, ο Ρήγας τις διατυ - πώνει σε απλή γλώσσα. Χρησιμοποιεί το διδακτικό του ένστικτο και μετασχηματίζει όρους και φαινό - μενα έτσι ώστε να είναι προσιτά στον Ελληνικό λαό και κυρίως τους αγρότες. Μάλιστα ο ίδιος δηλώνει στον πρόλογο του πως: «. . . δεν ευχαριστήθην μόνον απλώς να θρηνήσω την κατάστασιν του γένους μου, αλλάκαισυνδρομήνναεπιφέρωεπάσχισαόσοντοεπ› εμοί, απανθίζοντας από τε της Γερμανικής και Γαλλι - κής γλώσσης τα ουσιωδέστερα της φυσικής ιστορί - ας». Χρησιμοποιεί «απλούν ύφος» για την διατύπωση της επιστημονικής γνώσης και μεγάλα κομμάτια του βιβλίου είναι μεταφράσεις από την Εγκυκλοπαίδεια, ώστε να δοθεί στο έργο ηφυσική του εγκυρότητα. Μέσα στο έργο του μελετάει και εξηγεί βασικές έννοιες και φαινόμενα Αστρονομίας και Φυσικής, με μορφή διαλόγου μεταξύ μαθητή-καθηγητή, μέθοδο ερώτησης-απάντησης, εκσυγχρονίζοντας έτσι τη δι - δασκαλία. Ο απώτερος στόχος του Ρήγα Βελεστινλή είναι μέσω του βιβλίου του να μυήσει τους υπόδου - λους Έλληνες στο κίνημα του Διαφωτισμού, να ανα - δείξει τη σημασία της μόρφωσης και τον αποκλεισμό της μεμψιμοιρίας από τη ζωή τους. Ο ίδιος πίστευε πως η Φυσική επιστήμη οδηγεί στην πνευματική απελευθέρωση του ανθρώπου και μέσω του βιβλίου του προετοιμάζει τους Έλληνες να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Βασικό στοιχείο του κινήματος του Διαφωτισμού είναι η εμπιστοσύνη που δίνεται στον άνθρωποκαιτιςδυνάμειςτου,ηορθολογιστικήσκέψη πουστηρίζεταιστηναναγνώρισητηςαξίαςτωνΜαθη - ματικών, τηςΦυσικήςκαι τηςΧημείαςγιατηνπρόοδο τηςανθρωπότητας.Μετηνεκλαϊκευμένηδιδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, προσπαθεί να καταλήξει στην πνευματική αφύπνιση του ελληνικού λαού. Η διδασκαλία του μέσα από τις σελίδες του βιβλίου απευθύνεται πρωταρχικά στους νέους. Επιδιώκει να τους αποδείξει πως ταφαινόμεναπου εκτυλίσσονται στο περιβάλλον υπακούν τους φυσικούς νόμους. Αν ο άνθρωπος τους μελετήσει, μπορεί να βελτιώσει το βιοτικό του επίπεδο. Καθένας πρέπει να κατανοήσει αυτούς τους νόμους για να απαλλαγεί από τον φόβο που δημιουργούν οι δεισιδαιμονίες και οι προλήψεις. Πιοσυγκεκριμένα, προλήψειςόπως: οκόκκινοςουρα - νός ως σημάδι θανάτου, οι κομήτες ως προάγγελοι συμφοράς, οι εκλείψεις της Σελήνης ως οργισμένος θεός και η επιρροή των αστεριών στην καθημερινό - τητά βασίζονται όλες σε φυσικά φαινόμενα που δεν πρέπειναπροκαλούνφόβοκαινασυσχετίζονταιμετη μοίρακαι τιςπροκαταλήψειςστηζωήτουανθρώπου. Το απάνθισμα του Ρήγα Βελεστινλή, συνεχίζει να επηρεάζει και τη σημερινή εποχή καθώς λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν πρώτη φορά σε αυτό το ελληνικό επιστημονικό βιβλίο, έχουν ενταχθεί στο σύγχρονο ελληνικό λεξιλόγιο. Κάποιες από αυτές είναι: ανεμό - πτερο, μαγνητισμός, πνευμονική φλέβα και αρτηρία, ηλεκτρόμετρο και η λέξη χυμεία, προερχόμενη από την λέξη χυμός, που σήμερα χρησιμοποιείται με δια - φορετική ορθογραφία. Συνοψίζοντας, το απάνθισμα Φυσικής βοηθά στη διά - λυσητηςαμάθειαςκαι στηνκαλλιέργειατηςκριτικής σκέψηςστονελληνικόπληθυσμόεκείνηςτηςεποχής. Με την απλή γλώσσα που χρησιμοποιεί, με την απλή διεξαγωγή των πειραμάτων και τη διαλογική μέθοδο οδηγεί τον λαό -επιτυχημένα- στη διέγερση της περι - έργειας, στο θαυμασμό της γνώσης, με απώτερο σκο - πό την πνευματική του απελευθέρωση και την ολική απελευθέρωσηαπότησκλαβιάτουΤουρκικού ζυγού. «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά». Η φυσική, ο Ρήγας Φεραίος και η Επανάσταση του 1821 ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ «ΟΜΙΛΟΥ ΑΡΙΣΤΕΊΑΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΉ» ΤΟΥ ΠΡΌΤΥΠΟΥ ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ ΠΑΤΡΏΝ ΕΓΡΑΨΑΝ ΟΙ ΜΑΘΉΤΡΙΕΣ ΤΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ: ΑΛΕΞΟΠΟΎΛΟΥ ΕΛΈΝΗ-ΆΝΝΑ, ΣΩΤΗΡΟΠΟΎΛΟΥ ΣΩΤΗΡΊΑ-ΈΛΛΗ ΚΑΙ ΤΖΕΦΡΙΟΎ ΤΡΙΣΕΎΓΕΝΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΘΉΤΡΙΕΣ ΤΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΊΟΥ: ΤΑΞΙΑΡΧΙΏΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ, ΧΑΡΊΤΟΥ ΔΑΝΆΗ-ΘΕΟΔΏΡΑ. ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΌΣ: ΑΝΤΏΝΗΣ ΛΊΤΙΝΑΣ-ΦΥΣΙΚΌΣ, M.ED