ΑΘΗΝΑ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 2019 Φάκελος Κύπρου ΤΟΜΟΣΗ΄ Πρακτικά Συνεδριάσεων (Φάκελοι 22 23)
[ΛΕΥΚΗ ΣΕΛΙΔΑ]
«Φάκελος Κύπρου» ΤόμοςΗ΄ Πρακτικά Συνεδριάσεων Φάκελοι 22 23
ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Κώστας Αθανασίου, πρόεδρος Αντώνης Βγόντζας Έλλη Δρούλια Παναγιώτης Ηλιόπουλος Λεωνίδας Καλλιβρετάκης Ηλίας Νικολακόπουλος Γιώργος Σαββαΐδης Τάσος Σακελλαρόπουλος Βάσω Τσακανίκα Μάγδα Φυτιλή Ομάδα Εργασίας: Όλια Ησαΐα Άρης Σωτηρόπουλος ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Γενικός Συντονισμός: Βάσω Τσακανίκα Γενική Επιμέλεια: Έλλη Δρούλια Επιμέλεια: Όλια Ησαΐα Άρης Σωτηρόπουλος Σχεδιαστική επιμέλεια Σελιδοποίηση Σύνθεση εξωφύλλου: Δημήτρης Ζαζάς Εκτύπωση: ΚΕΘΕΑ, ΣΧΗΜΑ + ΧΡΩΜΑ © 2019 Βουλή των Ελλήνων ISBN (set): 978 960 560 158 4 ISBN (τόμ. Η΄): 978 960 560 177 5 ISBN (τόμ. Η΄ σκληρόδετο): 978 960 560 178 2 ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ Βασιλική Αναστασιάδου (έως 28.2.2018) Σωκράτης Σωκράτους (από 1.3.2018) Ελένη Ηλιάδη Ανδρέας Χειμωνίδης Ανδρέας Νεοφύτου Φλώρα Φλουρέντζου Συλβάνα Βανέζου Πέτρος Παπαπολυβίου Δημήτρης Ταλιαδώρος Μιχάλης Μιχαήλ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ Γενικός Συντονισμός: Ελένη Ηλιάδη Επιμέλεια: Φλώρα Φλουρέντζου Συλβάνα Βανέζου Επιστημονικός Σύμβουλος: Πέτρος Παπαπολυβίου Ψηφιοποίηση υλικού: Ανδρέας Χειμωνίδης Στέλλα Διομήδους © 2019 Βουλή των Αντιπροσώπων ISBN (set): 978 9963 39 065 6 ISBN (τόμ. Η΄): 978 9963 39 077 9 ISBN (τόμ. Η΄ σκληρόδετο): 978 9963 39 078 6 ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
«Φάκελος Κύπρου» ΤόμοςΗ΄ Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων Συνεδριάσεις: 22 έως 23 Οκτωβρίου 1986 Φάκελοι 22 23 ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΘΗΝΑ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 2019
[ΛΕΥΚΗ ΣΕΛΙΔΑ]
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος ..........................................................................................................................9 Οι εξεταζόμενοι μάρτυρες ........................................................................................... 11 Συνεδρίαση22αςΟκτωβρίου1986 .............................................................................13 [Κατάθεση: Α. Σημαιοφορίδης (1η μέρα, σσ. 16 154) Γρ. Λαμπρινός (σσ. 155 209) Κ. Παπαγιάννης (σσ. 219 288)] Συνεδρίαση 23ης Οκτωβρίου 1986 .......................................................................... 293 [Κατάθεση: Κ. Κοκοράκης (σσ. 296 426) Χρ. Ξαρχάς (σσ. 427 472) Κ. Συρμόπουλος (σσ. 473 500)]
[ΛΕΥΚΗ ΣΕΛΙΔΑ]
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ηδημοσιοποίηση του υλικού του Φακέλου της Κύπρου, ικανοποιώντας το καθολικό διαχρονικά αίτημα των πολιτών της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και του πολιτικού κόσμου των δύο χωρών για άμεση και ανεμπόδιστη πρόσβαση στην ιστορική αλήθεια, λύνει μια πολιτική και ηθική εκκρεμότητα που αφορά τα όσα, τραγικά, διαδραματίστηκαν στην Κύπρο το 1974, το χουντικό πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, που προκάλεσε μια νέα βαρύτατη εθνική καταστροφή, της οποίας τις οδυνηρές συνέπειες η Κύπρος συνεχίζει μέχρι και σήμερα να υφίσταται. Το ογκωδέστατο υλικό, του οποίου η δημοσίευση θα υλοποιηθεί σταδιακά με την ολοκλήρωση της έκδοσης πολύτομου έργου, διαλαμβάνει τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Εξεταστικής Επιτροπής για τον Φάκελο της Κύπρου της Βουλής των Ελλήνων, η οποία λειτούργησε από τον Φεβρουάριο του 1986 έως τον Μάρτιο του 1988. Η Επιτροπή εξέτασε, με κλητεύσεις και μαρτυρικές καταθέσεις, όλους όσοι ενεπλάκησαν έμμεσα ή συμμετείχαν άμεσα στο καταστροφικό πραξικόπημα κατά του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ και όσων η δράση συνδέθηκε με τα γεγονότα της τουρκικής εισβολής που ακολούθησε. Η Επιτροπή, ως γνωστόν, δεν κατέληξε σε κοινό πόρισμα και, ως εκ τούτου, τόσο το πόρισμα της πλειοψηφίας όσο και οι επιμέρους απόψεις της μείζονος και ελάσσονος αντιπολίτευσης, καθώς και ανεξάρτητων βουλευτών κατατέθηκαν στην ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων την 31η Οκτωβρίου 1988 χωρίς να συζητηθούν και να ψηφιστούν. Τριάντα περίπου χρόνια αργότερα και σαράντα τρία μετά την τραγωδία του 1974, η Βουλή των Ελλήνων σε συνεδρίασή της, στις 11 Ιουλίου 2017, αποφάσισε ομόφωνα όπως το υλικό του Φακέλου της Κύπρου παραδοθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας και από κοινού δημοσιοποιηθεί. Η παράδοσή του έγινε σε ειδική συνεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων, στις 14 Ιουλίου 2017, στη Λευκωσία. Οι εμμάρτυρες καταθέσεις που περιλαμβάνει ο Φάκελος της Κύπρου συγκροτήθηκαν μετά από μακρά σειρά ερωτήσεων, τις οποίες υπέβαλαν ο πρόεδρος και τα εκάστοτε μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής με βάση την κατά την περίοδο των γεγονότων ή και προγενέστερα ιδιότητα, τη θέση, τον ρόλο και τη δράση του κάθε εξεταζόμενου μάρτυρα. Οι απαντήσεις και οι τοποθετήσεις που καταγράφηκαν αποτελούν προφανώς αυστηρά προσωπικές απόψεις του καθενός, είτε αυτές αφορούν προσωπικές του ευθύνες είτε αφορούν ευθύνες που ενδεχομένως αυθαίρετα, λανθασμένα ή ίσως και κακόβουλα καταλογίζονται σε άλλα πρόσωπα και τρίτες χώρες, ή και ακόμη, προκειμένου για ανθρώπους που αποδεδειγμένα φέρουν το κύριο βάρος του εθνικού άγους του 1974, αποτελούν εμφανέστατη προσπάθεια να αποσείσουν μέρος από τις ασήκωτες ιστορικές τους ευθύνες. Οι μαρτυρίες εξάλλου καταγράφηκαν,
10 ΠΡΟΛΟΓΟΣ αφού μεσολάβησαν δώδεκα και πλέον χρόνια από την τραγωδία του 1974 και πολλοί από τους μάρτυρες είχαν έννομο συμφέρον στην όλη διαδικασία λόγω της προσωπικής τους εμπλοκής. Πρόκειται για ένα υλικό που δεν τέθηκε ποτέ στη βάσανο της τελικής απόδοσης ευθυνών. Ωστόσο, όσο και να ελέγχονται πολλές καταθέσεις ως μη αξιόπιστες ή να χαρακτηρίζονται από την προσπάθεια απόκρυψης στοιχείων ή την κραυγαλέα απόπειρα δικαιολόγησης πράξεων και στάσεων, αποδίδουν με τρόπο απολύτως ουσιαστικό τις ολέθριες συνέπειες που είχαν οι παρεμβάσεις και επεμβάσεις του καθεστώτος της επτάχρονης στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδας στα εσωτερικά της Κυπριακής Δημοκρατίας, που υπονόμευσαν πολλαπλά τις σχέσεις των δύο κρατών και αποσάθρωσαν εκ των έσω την αμυντική ικανότητα της Κύπρου. Καταδεικνύουν επίσης την καταστροφή που επιφέρουν η κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος και η αντιποίηση πολιτικής αρχής από φορείς όπως ο στρατός, που έχει ως αποκλειστική αποστολή την εθνική άμυνα και όχι την άσκηση πολιτικού ρόλου. Η πρωτοβουλία των δύο κοινοβουλίων να προχωρήσουν από κοινού στην παρούσα έκδοση έχει στόχο να προσφέρει τόσο στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στους αποδήμους μας όσο και στην επιστημονική κοινότητα πρόσβαση σε ιστορικό υλικό που μέχρι τώρα θεωρούνταν επτασφράγιστο μυστικό και να φωτίσει γνωστές και άγνωστες πτυχές της κυπριακής τραγωδίας. Αποτελεί ταυτόχρονα την απαρχή μιας κοινής προσπάθειας των δύο κοινοβουλίων για συγκέντρωση του όποιου σχετικού με τον Φάκελο της Κύπρου υλικού που υπάρχει διάσπαρτο σε διάφορα αρχεία, κρατικά και μη, με την ελπίδα να διανοιχθούν νέοι δρόμοι στην έρευνα και να διευρυνθεί το πεδίο της ιστορικής γνώσης, έτσι ώστε να χυθεί κάποτε άπλετο φως στην πλέον σκοτεινή σελίδα της σύγχρονης ιστορίας μας και το «Δεν Ξεχνώ» της νεότητάς μας να μην παραμείνει κενό γράμμα. Νικόλαος Βούτσης Δημήτρης Συλλούρης Πρόεδρος Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων της Βουλής των Αντιπροσώπων
ΟΙ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΙΔΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Κατάθεση στην Επιτροπή: 22.10.1986 και 31.3.1987 (κατ’ αντιπαράσταση με τους μάρτυρες Γ. Μπονάνο και Λ. Σταθόπουλο) Γεννήθηκε το 1935 στο Πεντάβρυσο Καστοριάς. Απόφοιτος ΣΜΥ, Σχολής Πεζικού, ανθυπολοχαγός 1970, και Στρατιωτικής Σχολής Ξένων Γλωσσών. Με τον βαθμό του υπολοχαγού επικεφαλής του κλιμακίου της ΚΥΠ στην Κερύνεια (Φεβρουάριος 1968 Ιούλιος 1974). Από τις 22.7.1974 έως τις 6.8.1974 κρατούμενος των Τούρκων. Αποστρατεύτηκε τον Ιούνιο του 1985 με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη. ΛΑΜΠΡΙΝΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Κατάθεση στην Επιτροπή: 22.10.1986 Γεννήθηκε το 1925 στην Αγία Ειρήνη Σπάρτης. Απόφοιτος ΣΣΕ, ανθυπολοχαγός 1950. Υπηρέτησε στην Κύπρο από τον Αύγουστο του 1972 μέχρι τον Οκτώβριο του 1974 ως διοικητής της 23ης ΕΜΑ (Μονάδα Τεθωρακισμένων), η οποία ανήκε στο ΓΕΕΦ. Μετείχε στο πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου. Υπόδικος και προφυλακισμένος από τις 20.10.1974 έως τις 12.2.1975. Αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Κατάθεση στην Επιτροπή: 22.10.1986 Γεννήθηκε το 1927 στη Βιάννο Ηρακλείου Κρήτης. Απόφοιτος ΣΣΕ, ανθυπολοχαγός 1949. Απόφοιτος της Σχολής Συνεργασίας Αεροπορίας Στρατού Ναυτικού, της Σχολής Πεζικού, της Σχολής Πληροφοριών, της Σχολής Τοπογραφίας της Ανώτερης Σχολής Πολέμου και της Στρατιωτικής Σχολής Ξένων Γλωσσών. Έλαβε μέρος σε επιχειρήσεις του Εμφυλίου και συμμετείχε στο Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδας στην Κορέα από τις 16.12.1951 έως τις 5.9.1952. Με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη υπηρέτησε στην Κύπρο από τον Οκτώβριο του 1972 μέχρι τον Αύγουστο του 1974. Τον Οκτώβριο του 1972 τοποθετήθηκε στην Εθνοφρουρά, στο 2ο Γραφείο, και τον Σεπτέμβριο του 1973 μετατέθηκε στην ΕΛΔΥΚ ως υποδιοικητής. Αποστρατεύτηκε τον Μάρτιο του 1975 με τον ίδιο βαθμό. ΚΟΚΟΡΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Κατάθεση στην Επιτροπή: 23.10.1986 Γεννήθηκε το 1924 στην Τρίπολη Αρκαδίας. Απόφοιτος ΣΣΕ, ανθυπολοχαγός 1950. Ως έφεδρος αξιωματικός έλαβε μέρος σε επιχειρήσεις του Εμφυλίου στο 582 ΤΠ 1948 1949 (Μάχη της Κόνιτσας). Από τις 28.9.1972 έως τις 14.8.1974 διευθυντής του 1ου Επιτελικού Γραφείου του ΓΕΕΦ. Από τις 26.8.1974 έως τις 15.3.1975 διοικητής της 4601 μονάδας πληροφοριών της ΚΥΠ στις Σέρρες. Αποστρατεύτηκε στις 15.3.1975 με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη.
ΞΑΡΧΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Κατάθεση στην Επιτροπή: 23.10.86 Γεννήθηκε το 1928 στην Πελασγία Φθιώτιδας. Απόφοιτος ΣΣΕ, Ανθυπολοχαγός 1949. Απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Αμύνης 1974. Από τις 20.7.74 έως 18.8.74 Διευθυντής του 3ου Επιτελικού Γραφείου του ΓΕΕΦκατά τον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ. Τον Οκτώβριο του 1974 παρέλαβε ένα τακτικό συγκρότημα το οποίο συνέδεε την Πράσινη Γραμμή με την πόλη της Λάρνακας και στη συνέχεια παρέλαβε την 3η Ανωτέρα η οποία εκάλυπτε την Πράσινη Γραμμή στη Λευκωσία. Αποστρατεύθηκε το 1981 με το βαθμό του υποστράτηγου. ΣΥΡΜΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Κατάθεση στην Επιτροπή: 23.10.86 Γεννήθηκε το 1926 στο Μαυρομάτι Μεσσηνίας. Απόφοιτος ΣΣΕ, Ανθυπολοχαγός 1948. Απόφοιτος της Σχολής Πληροφοριών, της Ανωτέρας Σχολής Πολέμου και της Στρατιωτικής Σχολής Ξένων Γλωσσών. Ως διμοιρίτης Λόχου του 565 ΤΠ και ως Διοικητής Λόχου ΚΕΝΚ έλαβε μέρος σε επιχειρήσεις του Εμφυλίου Πολέμου. Με το βαθμό του αντισυνταγματάρχη υπηρέτησε στην Κύπρο από το Σεπτέμβριο του 1973, Διοικητής της 4ης Ανωτέρας Στρατιωτικής Διοικήσεως. Αποστρατεύθηκε το 1975 με το βαθμό του ταξιάρχου. Η φωτοαναστατική δημοσίευση των μαρτυρικών καταθέσεων στην αυθεντική δακτυλόγραφή τους μορφή συνεπάγεται και την αναπαραγωγή ανορθογραφιών αλλά και ανακριβειών, όπως καταγράφηκαν είτε από λάθος του μάρτυρα είτε των δακτυλογράφων. Πέρα από ιστορικές ανακρίβειες οι οποίες είναι ξεκάθαρο ότι οφείλονται στον εκάστοτε μάρτυρα (ο οποίος λάμβανε γνώση και ενέκρινε τη δακτυλόγραφη μορφή της κατάθεσής του), σε σελίδες του παρόντος τόμου γίνεται λανθασμένα αναφορά στη Μονή Κύκκου, ενώ πρόκειται για το Μετόχι της Μονής στη Λευκωσία (του Αγίου Προκοπίου), ή κυπριακά τοπωνύμια γράφονται λανθασμένα: Κλεπτίνη (αντί Κλεπίνη), Τανάγρας (αντί Πανάγρων), Τσάτους (αντί Τζιάους), Πλατάνι (αντί Πλατάνια) κ.ο.κ. Με λανθασμένη γραφή εμφανίζεται και ένα τοπωνύμιο στη Βόρεια Ελλάδα: η Νέα Σάντα είναι γραμμένη ως νέα Σάνδη. Τέλος, και το όνομα του γνωστού Τούρκου δημοσιογράφου Αλί Μπιράντ γράφεται Αλμιράν ή το όνομα του τουρκοκυπριακού σταθμού Μπαϊράκ γράφεται Μπαϊράτ. Όταν περατωθεί η συνολική έκδοση, στον τελευταίο τόμο θα δημοσιευθεί ευρετήριο ονομάτων και τόπων όπου θα καταγραφούν όλα με την ορθή τους ονομασία. 12 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ»
ΒΟΥΛΉ ΤΩΝ ΕΛΛΉΝΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Δ'- ΣΥΝΟΔΟΣ Β' ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΉ ΕΠΙΤΡΟΠΉ "ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΚΕΛΟ ΤΉΣ ΚΥΠΡΟΥ" Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Ο Στην Α~ήνα, σήμερα 22 Οκτωβρίου 1986, ημέρα Τετάρτη και ώρα 10.30'n.μ. συνεδρίασε στην αίθουσα της Γερουσίας; του Μεγάρου της; Βουλής η Ε!;εταστική Εnιτροnή "για το φάκελο της Κύπρου", με Πρόεδρο τον κ. Χρίστο Μnασαγιάννη και με θέμα ημερήσιας; διάτα!;ης την ε!;έταση των μαρτύρων κ.κ. Α.Σημαιοφορίδη,Γρ.Λαμnρινού και Κ.Παnαγιάννη. Στη συνεδρίαση ήταν παρόντες αnό τα μέλη της Εnιτροnής οι βουλευτές κ.κ. Γ.Δασκαλάκης, Π.Ζακολίκος,Κλ.Ζερβός;,Ι.Κουτσογιάννης;, Α.Λιαροκάnης;, Κ.Μnαντουβάς;, Ι.Παnαδονικολάκης;, Ε.Παnαστεφανάκης, Α.Πεnονής, Γ.Περάκης,Σn.Ράλλης;,Κ.Τσιγαρίδας, Ι.Βαρβιτσιώτης, Ι.Βασιλειάδης, Α.Ζα!tμης, Γ.Παναγιωτόnουλος, Μ.Παnακωνστ~ντίνου, Χ.Φωτόnουλος,Κ.Κάnnος;, Κ.Γιατράκος και Δ.Λιβανός;. της Επιτροπής διαπιστώνει την ύnαρ!;η απαρτίας και λέγει: ./.
14 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» 1/1 σ Ζ.Β. 22-10-86 ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μnασαγιάννης). Κύριοι συνάδελφοι,αρχίζει η συνεδρίαση. Έχω την τιμ1Ί να αm,(Wακοινώσω ότι έλαβα μία επιστολή του κ. Αγγέλου Βλάχου, τον οποίο καλέσαμε ως μάρτυρα/και ο οποίος μου λέει ότι στις 19 Νοεμβρίου φεύγει και θα λείψει μέχρι της 10 Δεκεμβρίου.~αι παρακαλεί η εςέτασις του να λάβει χώραvή προ της 19ης Νοεμβρίου1 ή μετά την lΟη Δεκεμβρίου. Έδωσα ήδη εντολή να κληθεί προ της 19ης Νοεμβρίου, και να ~ίνει αυτή η αντικατάσταση με κάποιον άλλο. Έχω την τιμή επίσης ,να σας ανακοινώσω ότι ο κ. Βασίλειος Πριόβολος μου απέστειλε μία ~στολή με κάποιες κρίσεις για το Κυπριακό και δύο βιβλία.σχετικά με το Κυπριακό. Η
15 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 22ας ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1986 ( σ ) 1/1 Η.Γ. Μ.Π. 22-10-1986 3 Επίσης έχω την τιμή να ανακοινώσω,ότι η Ελληνική Εταιρεία Διεθνούς και Διεθνών Σχέσεων, Δικαίου /μοu απέστειλε την αnό 13 -10 - 1986 επιστολή της,την οποία και καταθέτω στα πρακτικά, .1-ίαι η οποία καταλήγει11με την ελπίfu έναρςης μιας ευρύτερης συνεργασίας ανάμεσα στοuς Πανεπιστημιακούς Διεθνολόγους 1 και τοuς ασχολούμενους με τα Εθνικά θέματα και τις Διεθνείs Σχέσεις της Χώρας αnό την nλεuρά τοu Ελληνικού Κοινοβοuλίοu. Διατελούμε με τιμή κλn. Καθηγητής Κοuλοuμnής, Καθηγητής Κώνστας ,, Νομί~ω,ότι το πράγμα θέλει σu~ήτηση I γιατί δεν ςέρω τι είδους αuτ1')ς βοήθεια μπορεί να μας nαράσχοuν και τι ανάγκη/της βοηθείας έχουμε. Πάντως ενημερωθείτε εnί της επιστολής και την σu~ητούμε άλλη φορά Επίσης ελήφθη επιστολή αnό ένα Ελληνοκύπριο nou μένει στη Γερμανία, και έχει ως τίτλο ο πραγματικός ρόλος των Άγγλων , " στο Κunριακο. κατατίθεται και αuτή στα πρακτικά και να λάβετε γνώση. Το Υnοuργείο Εςωτερικών μας στέλνει δύο φωτοαντίγραφα Κunριακών εφημερίδων ,σχετικά με το έργο της Εnιτροnής Να αρχίσουμε τώρα κύριοι συνάδελφοι 1 την εςέταση των μαρτύρων Είναι τρείς Είναι ο κ. Σημαιοφορίδης, ο κ. Παn~γιάννης και ο κ. Λαμnρινός . Θα έλεγα να αρχίσουμε με τον κ. Σημαιωφόρίδη,να σuνεχίσοuμε με (1Uw;J
16 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» 2/l Η.Γ. Μ.Π. 22-10-1986 τον κ. Λαμπρι,νό και να τελειώσουμε με τον κ. Παπαγιάννη. Θα πρέπει όμως να τελειώσουμε σήμερα. Οι καιροί ου μενετοί: , Ι Συμφωνείτε λοιπόν να αρχίσουμε με τον κ. Σημαιοφοpίδη ΠΟΛΛΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ: Μάλιστα, μάλιστα. ΠΡΟΕΔΡΟΣ ( Χρίστος Μπασαγιάννης) Παρακαλώ λοιπόν να προσέλθει ο 1 μάρτυς κ. Σημαιοφοpίδης. Στο σημε(ο αυτό εισέρχεται στην α(θουσα ο μάρτυς κ. Σημαιοφοpίδης ). ΠΡΟΕΔΡΟΣ( Χρίστος Μπασαγιάννης): Κύριε Σημαιοφορίδη. θα παpακαλέσω να μου απαντήσετε σταεpωτήματά μου ,σχετικά με την ταυτότητά σας. ΕΠΩΝΥΜΟ: Σημαιοφοpίδης, ΟΝΟΜΑ: Αλέςανδpος . ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΡΟΣ: Αγάπιος . ΟΝΟΜΑ ΜΗΤΡΟΣ: Σαββατιανή. ΤΟ ΓΕΝΟΣ: Κυpιακίδου. ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ : Πεντάβpυσο Καστοριάς. ΕΤΟΣ: Ι935 . ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ: 23 , Νέα Φιλαδέλφεια. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: Απόστρατος
17 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 22ας ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1986 3/1 Η.Γ. Μ.Π. 22-10-1986 ΘΡΉΣΚΕΥΜΑ: Χ.Ο. ΠΡΟΕΔΡΟΣ ( Χρίστος Μnασαγιάννης): Είσθε έγγαμος ΜΑΡΤΥΣ: Μάλιστα. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μnασαγιάννης) Παιδιά έχετε; t1APTM~ : Μάλιστα. Έχω ένα. Εα. nαιχmαλέ= τώρα να θέσετε την δεςιάν σας επί του Ιερού Ευαγγελίου_ και δώσετε τον νενομισμένο όρκο. Και παρακαλώ τους κ. συναδέλφους να εγερθούν . Στο σημείο αυτό ο κ. Μάρτυς δίνει τον ακόλουθο όρκο ) ;. 'Όρκίζ;ομαι ενώπιον του Θεού να είnω ευσυνειδήτως όλην την αλήθειαν, μόνον την αλήθειαν, χωρίς να προσθέσω ούτε να αποκρύψω τι ~
18 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» (Η) 1/1 Ω Ε.Τ. 22-10-1986 t ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μnασαγιάννης). Πέστε μου1 υπηρετουσατε στην Κόπρο τις μέρες της τραγωδίας; ΜΑΡΤΥΣ. Επειδή είδα στη δημοσιότητα ορισμένα άκρως αnόρρητα,_φευγοντας από την υπηρεσία μου1 στην οποία έκανα 21 χρόνια ; . ·τοποθετήθηκα με την έναρςη του κυnριακου το 1964 και αnοστρατευτηκα nρόσφατα και υπηρέτησα επί 21 συνεχή χρόνια στην ΚΥΠΊ όπως γίνεται συνήθως βάσει νόμων υπογράφουμε κάποιο χαρτί αν πρέπει ή δεν πρέπει να πουμε τίποτα-&ώ τώρα βρίσκομαι προ διλήμματος. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μnασαγιάννης). Ποιο είναι το δι'λημμα; ΜΑΡΤΥΣ. Η δημοσιότητα που δίνεται στις καταθέσεις των nροηγουμενων μαρτυρων. Ξέρω πάρα πολλά και άκρως απόρρητα. Δεν έχω κανένα λόγο να κρυψω τίποτα. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μnασαγιάννης). Τίνα κάνουμε κυριε Σημαιοφορίδη; Αν οι ίδιοι οι μάρτυρες τα λένε έΕω στους δημοσιογράφους, τί να σας πω; Εμείς1 εnειδή θέλουμε να εφαρμό~ουμε πιστά τους κανόνες της Δημοκρατίας,καταλαβαίνετε ότι δ~ν μnορουμε να δεσμεύσουμε κανένα εκ των κυρίων μαρτυρων να μην πουν ~τι θέλουν να πουν. Και όχι μόνο εδώJ που εδώ βεβαίως δεν τους δεσμεύουμε1 αλλά και έςω δεν μπορουμε Σκλαβενίτης n.x. και δίνει συνέν-
19 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 22ας ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1986 2/1 Ω Ε.Τ. 22-10-1986 τευςη ή αν γράφει ό κύριος τάδε ένα άρθρο, μnορούμε εμείς να τους nεριορίσουμε; Υnάρχει και το Σύνταγμα το οnοίο λέει ότι είναι ελεύθερος ο στοχασμός, ελεύθερη η διατύnωση των σκέψεων κλn. Οnωσδήnοτε αν κυκλοφόρησαν αnόρρητα δεν κυκλοφόρησαν αnό την Εnιτροnή. Η Εnιτροnή κρατεί τα μυστικά εν αnολύτω μυστικότητι. Θα ήθελα έτσι να διασκεδάσω τον φόβο σας. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΙΓΑΡΙΔΑΣ. Άλλο λέει ο μάρτυς, κύριε Πρόεδρε. Λέει ότι αυτά τα αnόρρητα τα οnοία ςέρει1 βρίσκεται σε δίλημμα αν nρέnει να τα nε ι ή όχι . ΜΑΡΤΥΣ. Όχι1 δεν είnα αυτό. Είnα ότι μετά αnό αυτά nου έχω διάβασει στις εφημερίδες κατά καιρούς αναρωτιέμαι αnό nού γίνεται η διαρροή. 1 Γιατί1 ρώτησα ένα συνάδελφο, αυτά nου είnεςγια μένα ή σχετικά 1 με τα γεγονότα στην Κύnρο τα οnοία αφορούν την εισβολή βέβαια, Ι cνω εμείς για να βγάλουμε μια nληροφορία, το ςέρεις καλά και εσύ nόσο κοnιά~ουμε και τί nληρώνουμε, βγαίνουν στην εφημερίδα1 η οnοία είναι μια ανοικτή nηγή για τον εχθρό. Και έχουμε βρει εμείς nληροφορίες αnό εφημερίδες, ενώ nαιδευ6μαστε μήνες και καιρό για να την βρούμε. Βέβαια σnάνια γίνεται αυτό και μιλάω nάντοτε για την Τουρκία. Βέβαια σnάνια βρίσκουμε nληροφορίες έτσι, αλλά μας βοηθούσαν nάρα nολύ QJl1f) ~
20 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» }Δ_. Ω _E~. _T_._ _2_2_-_l~0_-~8~6 οι εφημερCδες. Περιοδικά έντυπα και εφημερCδες εCναι μια ανοικτή πηγή. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (ΧρCστος Μπασαγιάννης). Εκτιμώ την ευαισθησCα σας ιδιαιτέρως1 αλλά πρέπει να καταλάβ,f.τε ότι υπάρχει μια υποχρέωση να μιλήσετε. ΜΑΡΤΥΣ. Ξέρω τόσα πολλά όσα δεν ςέρει κανένας άλλος για την εισβολή. ΕCμαι ένα ζωντανό κινητό αρχείο και τούτο γιατC έζησα όλη την κατάσταση. Έχανα και αιχμάλωτος 15 μέρες. Δηλαδή τα γεγονότα τα έζησα μόνος μου και όχι μέσω άλλου. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ. Κύριε Πρόεδρε, αν μου επιτρέπετε να βοηθήσω κάπως την κατάσταση. l,,(c,,!I Θα πρέπει να ενημερώσουμε τον μάρ~υpα(να τον πληροφορήσουμε;ότι αν υπάρχουν κάποιες διαρροές αυτές οι διαρροές δεν εCναι μέσα από την Επιτροπή, εCναι από τους Cδιους τους μάρτυρες. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (ΧρCστος Μπασαγιάννης). Το εCπα, κύριε Παπαστεφανάχη. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ. Το εCπατε κύριε Πρόεδρε αλλα δεν το κατάί 1 λαβe, , Ώστε λόιπόν κύριε μάρτυς τέτοιον ενδοιασμό να έχετε μόνο / Ι για τον εαυτό σας,όχι για την Επιτροπή. Εδώ δεν υπάρχει φόβος διαρροής .
21 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 22ας ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1986 4/1 . Ω Ε.Τ. 22-10-1986 ~- ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ. Και έχει κύριε Πρόεδρε ο μάρτυρας την υπο1 Ι χρέωση να πει όλα όσα Εέρει. ΜΑΡΤΥΣ. Δεν έχω λόγο να μην τα πω. Πέρασε από τη σκέψη μου,όταν άρχισε αυτή η υπόθεση του φακέλου της Κύπρου αν δεν με καλούσατε1 Ι να ~ητήσω μόνος μου να έλθω.
22 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» (Ω) !i! __ ~.Κ. __ (Δ.Γ.) ___________ 22-10-86 10 Τοποθετήθηκα όπως σας είπα στην υπηρεσία το 1 64 και υπηρέτησα Ι 7 χρόνια στον Εβρο και άλλα 10 στη Κύπρο. Εν συνεχεία τοnοθετήθηκα στην Κωνσταντινούπολη ως ακόλουθος και αnοστρατεύθηκα ττ,έρυσL. Τέλειωσε η καpί,έpα μσυ. Μου είχαν nροτεCνει να μεCνω καL άλλο 1 Κύitρο , στην αλλά δεν θέλησα. Στην/υnηρεσCα αυτή, πήγα ανθυnασττιστής καL αnοστραυ<vτ.ι τεύθηκα~ταγματάρχης. ΕίκοσL ένα συνεχή χ~~ν~~ που το ανώτατο ) όριο είναL 3 με 5 χρόνια. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (ΧρCστος Μnασαγιάννης) Δηλαδή αυτά τα 21 χρόνια υnηρετήσατε στην Κύπρο; ΜΑΡΤΥΣ: Στην ΚΥΠ. Αn'αυτά 7 χρόνια στον Έβρο, 10 στην Κύπρο και 40 μήνες στην Κωνσταντινούπολη. Ήμουνα επικεφαλής του παραρτήματος της. nρεσβεCας; στην Κυρήνεια. Σκοπός και αποστολή αυτού του nαραρτήματος;με τα μέσα, που είχε καL αυτό το λ[γο προσωπικό που εCχε ήταν να συλλέFουμε 1 πληροφορίες γLα την ΤουρκCα. ΧάρLς σ'ενα μηχανισμό της υπηρεσίας, όλα τα όμορα κράτη παρακολουθούνται αnο την υnηρεσCα και είναι ενήμερη αυτή ανά nάσα στιγμή τι γCνεται στο γειτονικό κράτος. ) Για να καλjψοuμε το νότιο μέρος έnρεnε να γίνει κάποιο παράρτημα εκεC,i{αι το μόνο που μnο~ ήταν το παράρτημα.
23 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 22ας ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1986 2/1 Α.Κ. (Δ.Γ.) 22-10-86 Ji ΓLατί άλλο δεν δLκαLολογείταισε Fένη χώρα, τunLκά τοuλάχLστον. Το ΦεβρουάρLο του 1968 τοποθετήθηκα καL εμεινα στην ΚυρήνεLα μέχρL την εLσβολή . Μετά την αLχμαλωσία σuνέχLσα καL nαρέμεLνα άλλα 5 χρόνLα στην Λευκωσία. Ano δω καL πέρα ρωτήστε με όJL θέλετε σχετLκά με αυτά. ΠΡΟΕΔΡΟΣ ( , , ) , , , μ/~ Χρ Lστος Μnασαγ Lαννης : Λογω τη ς Lδ Lοτητας σας, ιυnηρε- ; τούντος στην ΚΥΠ, κατ'αρχήν είχατε λαβεL πληροφορίες αnο κανέναν γLα το εnLκείμενο nραΕLκόnημα της15ης Iouλ(ou; ΒεβαLα αυτό δεν ~ ι αναφέρετο ίσως στην καθ'εαuτό αρμοδLότητά σας. ΜΑΡΤΥΣ: Δύο σκέλη είναL οπωσδήποτε. Θα αναφεθρώ πρώτα στο nραFLκόnημα . .,,.,,.; ~ ,---r,,o Κάθε nρωϊ το nαLδί (n~γαLνCi~λείο. ΕnεLδή έμενα στο ίδLο οίκημα nou μου είχε nαραχωρήσεL η unηρεσίαίΥLα λόγ,οuς σκοnLμότητας 1 να μην αnομακρύνομαL, το nροσωnLκό ήταν λίγο καL · να εργα[όμαστε nερLσσότερο καL ΥLα να είμαστε παρόντες πάντα, nήyαLνΘ. το nρωϊ στο σχολείο το nαLδί, κατέβαLνι.ι αnο την αγορά εάν είχε τίποτα 1 καL μετά ερχόμοuνα με το αυτοκίνητο. Αυτή η δLαδρομή ήταν 1-2 χLλLόμετρα. 'Αφησα(τΌ nαLδί στο σχολείο όπως γLνόταν κάθε μέρα , 1 να ήταν 8 με 9 καjακούσαμε _,f'
24 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» 3/1 Α.Κ. (Δ,Γ.) 22-10-86 12 αnο το ραδιόφωνο ότι κά:uι nαράF,ενο συμβαCνει. ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗΣ: Το κυ~ριακό ραδιόφωνο; ΜΑΡΤΥΣ: Ναι , το ΡΙΚ. Βέβαια η ατμόσφαιρα ήταν βαριά και σύννεφα 1 πολλά μαύρα. Πολλά συνεCητούντο ύστερα αnο την επιστολή του 1 ο/ ΓκicCι:κη ~(την απάντηση του Ηακαρίου και υπήρχε μια αν,σdχCα. Τόσο με συναδέλφους που συCητούσα κανένας δεν ηF,ερε την έκβαση που 1 δα uαταλήςει. ο κόσμος διχασμένος όσο και οι μονάδες. Αυτά ακούγοντας αnο το ραδιόφωνο έσπευσα και πήγα στο παράρτημα της :' · πρεσβείας ~.:αι επικοινωνήσω με την προϊσταμένη μου αρχή. \
25 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 22ας ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1986 ΑΚ. 1 / 1 Θ . ( Ε .Σ. ) /J, 22.10.1986 ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρί.στος Μπασαγ ιάννης) : rτο1 ιά1 -ήταν η πρΌϊστανένη σας αρχ_ή, κόριε Σημαιοφοpί.δη; ΜΑΡΤΥΣ: Στη Λευκu-σί.α, στη Πρεσβεία,μέσα. Το κτ-Ιrιο της προϊσταμένης μου αρχ_ής ήταν ακριβι:-ς πί.σu' από το Προεδρικό. Παλ·ιότερα οι Άγγλοι ε ίχ_αν εκεί, το Κυβερνε ί.ο και στο πίσu' μέρος υrτήρχ_αν καμμ·ιά 5Οριά κτ-j\ρια για το προσu-πικό του Κυβερνείου. Του Κυβερνείου, όπu-ς θα λέγαμε του Προεδρείου. Σ'ένοι. απ'αυτά τα κτfρια στεγα(:όταν και η δική μας προϊσταμένη Υπηρεσί.α. Είχ_ε και άλλα δύο. Προσπάθησα να πληροφορη0ι:-, τι γίνεται και μου λέει ο J:,αγματάρχ_ης τότε και νόν απόστρατος 'fi:tF.ίαρχ_ος Ρουσσέτος Σιγάλας: " Δεν Fέρu' τίποτε και βάλλεται και το δικό μου κτiιριο εδι:-από σφαίρες Και όντu'ς το κτiιριο απ'έςu'. ήταν γεμάτο από σφαίρες, όπu-ς διεπίστ<.ι'σα μετά,· όταν πήγα και το είδα. Το τιροσu-τιικό εργαζόταν μέσα. Ήταν τιερίπου 15 άτομα. Δεν ήF,ερε τίποτε να μου πει. · Ο , τι ακοόγαμε και μαθαίναμε από το ραδιόφu-νο . ' Το απόγευμα πάλι προσπάθησα να μά,%-: Τι να κάνu-; Τι γραμμή να τηpήσ<.ι'; Να κάνu' καμμιά ενέργεια; Και μου είτιε: "Δεν έχ_u' καμμία διαταγή. Δεν Fέρu' τίποτε. Είμαι κλεισμένος μέσα. Μονάδες τιερ-
26 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» 2/1Θ. Ε.Σ.) i 'i 22.10 .1 986 Γιατί,δίπλα στα· ιδια χτίι,ρια•,ήταν χαι ένα στρατόπεδο, ήταν ένα τάγμα της Εθνοωρουράς. Έμπαινε κι 'έβγαινε κόσμος. Και μου είπε: "Δεν fέρ~ ~ιποτε Δηλαδή , η 1/πηρεσια δεν ει χε ενημ εpc,'δ'ε ί για το πραf, ι κόπημα. Και αυτό φαίνεται χαι από το χτ~ριο. ΜπορΌύσαν να σκοτ<.ι'θούν χαι ' "" '~ 'δ 'ψ ' ' 'δ ανvρ<.ι'ποι. Για'Τ:ι/στσ ι ιο υ ος, ττ:ισ<.ι' απο μια χαρα ρα χαι είναι απέναντι τα χτ-~ρια. Αττ:ό το Προεδρικό εβάλ~ντο χαι οι σφαίρες κτυττούσαν τα παράθυρα χαι την πρόσοψη του χτ1ιρίου. Στην Κυρήνεια υπήρχαν χάτι αντιστάσεις μέχρι το απόγευμα. Ένας μάλιστα ανέβηκε σ"ένα τ[ανί, ο 'ιελt:,νης, μ'ένα πολυβόλο. Αυτές οι μιχροαντιστάσεις το απόγευμα γύριι' στις 4.οο.:.s.οο'είχαν αρδ•εί. Έτσι τελείu'σε το πραf,ιχόπημα. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μπασαγ ιάννης) Με συγχι,'ρε ι τε. 'Είπατε αρχείά πράγματα για το παιδι σας, για το σχολείσ1 για την αγορά, κ.λ.π.,αλλά σε εχείνο που σας εp&'τησα εγ&' δεν απανcτήσατε. Πληροφορίες για το πραf,ικόπημα η Κ.Υ.Π. είχε πριν; ΜΑΡΤΥΣ : Όχι . Απ· ό,τι ςέρω εγώ. όχ ί, ~ / . ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μπασαγιάννης) Ούτε εσείς; ΜΑΡΤΥΣ : ·οχι. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μπασαγιάννης) Ούτε χαι το προϊστάμενό σας χλιμάχιο ;
27 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 22ας ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1986 3/1Θ. ( Ε .Σ. ) iS 22.10.1986 ΜΑΡΤΥΣ: Δεν με ενημερd-σε κανένας. Θα μου το' έλεγε του:λάχιστον συγκεκαλυ~να, αν δεν μου τα' έλεγε με όλες τις λετιτομέρε ιες. Κάτι<.ι'ς θα με ενημέριι-νε. ΠΡΟΕΔΡΟΣ(Χρίστος Μτιασαγιάννης) Δεν 1είχατε, λοιτιόν. ΜΑΡΤΥΣ: ·οχι. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μτιασαγ·ιάννης) Για την τουρκική απόβαση, τιότε αρχίσατε να έχετε τιληροφοpίες,ιίηvΚ.Υ.Π και μάλιστα{'το κλιμάκιο Κυρηνείας ΜΑΡΤΥΣ: Η ατιοστοΥΙ.ή η δική μας; ήταν το 60 σd-μα με την 39 μεραρχία1 βασικά, αλλά και κάθε άλλος στόχος τιου ήταν εκεί .και η ·ατιοβατική τιου μονάδα/είχε σαν έδρα της την Μερσίνη με 2 τάγματα ττεζ;οναυτd-ν, τουτέστιν σύνταγμα. Αυτά· ήταν μονίμιι-ς εκεί, tf 1.39 μεραρχία στην Αλεςανδρέτα και το 60 σ~'μα στρατού στα Άδανα. Το 60 σd-μα είχε και την Sη τεθιι-ρακισμένη ταfιαρχία, η οποία· ήταν τιροσανατολισμένη στα 1uριακά σύνορα. Η 39 μεραρχία· ήταν εκτός ΝΑΤΟ.· 'Ηταν εθνικός στρατός αττοδεσμευμένος από το ΝΑΤΟ και είχε συγκροτηθεί μετά την έναρξη του Κυτιριακού το 1964 και ήταν προσανατολισμένη για την Κύπρο. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μττασαγιάννης) Μετά την έναρfη; ΜΑ~ 1964
28 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» 4/1Θ. ( Ε.Σ. ) 20.10.1986 Ήταν εκτός; ΝΑΤΟ. Ξεχc.φιστές ασκήσεις, f,εχ<,.-ριστές διαταγές, ςεχc,.-ριστές εντο:λές ,Και · ήταν, · όττu'ς 'ε ίττα, αττοδεσμευμένη. Αυτή κάθε χρόνο· έκανε μία αττοβατική· άσκηση. Έίχε 3 συντάγματα,ι;το Ισλαχιγιέ, f,TO (,~ Οσμανιγ'ιέ και/ Μαράς. ·Κάθε καλοκαίρι, Σετττέμβρη μήνα, κατέβαζε· ένα σύνταγμα, συγκροτούσε μία ταf,ιαρχία με τα όττλα υττοστηpίf;εu'ς και έκανε μία αττοβατική άσκηση αττό τη Μερσίνη ττρος; την ττλευpά της Αντιόχειας. Είχε σαν στόχο την 'Κύττρο. Ετιομένu'ς, κάθε 3 χρόνια σε· ένα σύνταγμα, ερχόταν η σε ιpά τ ου να κάν.ε ι αττοβατ ική · άσκηση. Παpακαλουθούσαμε εττί .5 χρόνω όλες τις κινήσεις της μεραρχ_ίας και •ξέραμε ττολλ.ές λετττομέρε ιες;. 'Είχαμε και το αεροδρόμιο της Αττάλειας. Αυτό, ήταν ένα ττολεμικό αεροδρόμιο, το οττοίο σε ασκήσεις οττu'σδήττοτε εχρησιμοττοι>είτο και λειτουpγ-ούσε και θα ε•τίθετο σε ττλήρη λειτουργία, όταν θα χρεια{όταν για το k'υττpιακό. ( Β )
29 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 22ας ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1986 Θ 1/1 Β ΦΤ 22.10.86 /1 ' ·CΛ Και είπαμεWατωβατικές μονάδες οι οποίες εδρει'>αν στη Νίερσίνα / ναυτικό αεροπορί~,στρατόΕ;, ~ν προσανατολισμέν6..S' για την Κύπρο. Πέντε χρόνια εγώ που '1Cι παρακολουθούσα αυτά ήf,ερα όλες τuς λεπτομέρειες των μονάδων. Από Ι • το 1964 αν θυμάμαι καλά τον Απριλιο κατεβά[ει ένα σύνταγμα;'t'ο 141 ) 1 κάνει μια βδομάδα ασκήσεις και το ανεβά[ει, επάνω. π •ι::, \ . .. αρα: _ ενο, Μετά την άλλη βδομάδα το άλλο σύν't'αγμα 't'O 49 και τελεu-rαίο 'ND 50: Αυτές τις ασκήσεις που έκανε κάθε χρόνο έχανc.i,ν όλα τ-α, σuντ,α:γματα της μεραρχίας. ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΡΙ_ΆΝΝΗΣ ΤΟ '64 ή Ά7 4; ΜΑΡΤΥΣ Το 197 4, Επομένως, ~:ι,ά't' ι ά~ λα f; ε . . / - . Ι ι Σr~;η_ σuνέχ·ε· ια ά,ρχ ισαν να, πετάνε αεροπλάνα με σμήycφχο;αντισμήναρχο, εττ:ισμη_ναγό ε-νώ οι εχ"" παιδευτιχές ασκήσεις συνήθως γίνονται με μικρούς αF,ι,ωματ·ικ·ο6ς για εκπdίδευση. ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Ποιό μήνα,i ΜΑΡΤΥΣ Λυτά Ύ ίνονται μεταΕύ Α,ττριλίου-συνήθως Μάϊο--και α,ρχw'v Ιουνίου. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΛΙΒΑΝΟΣ Πού το f,έρα,τε ότι, ή-~:αν σμήναρχοι, κο,ι, επισμη.,.- ναγοί. Μαρτυρείτε κάτι το •οποίο είναι σο-
30 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ «ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΚΕΛΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» 2/1 Β ΦΤ 22.10.86 βαρό. Πώς το f,έρετε; ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΠΣ Το ακούγατε από τους ασυρμάτους. ) ΜΑΡΤΥΣ Διότι κάθε πιλότος λέει ποιος είναι. ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μπασαγ ιάννης) Δηλαδή απδ τον αριθμό των αεροπλάνων που πετούσαν καταλαβαίνατε ότι ήταν σμ.ήναρχος επικεφαλής ή από πληροφορίεςj 1 1 ΜΑΡΤΥΣ : Ο ίδιος ο πιλό1:ος λέει την ιδιο1:ητά του. ΙΩΑΝΝΗΣ Π:ΑΠΑΔΟΝΙΚ0ΜΚΗΣ \ Υπάρχει μιa μικρή: παρα1:ήpηση, Δεν λένε ονόμα't'α. Μπορει να ?-.ένε οι τούρκοι. Εμε-ίς τοuλάχιΨι'Ον δεν Ρ,έμε ποτέ ονόματα. Έχουμε κάποι.ο ~:ι.ωδικό "πράσινο -i:·•.r ή "κόΉ!κ,ινο 1.~•·, ΔΙΘΝΥΣΙΟΣ ΛΙΒΑΝΟΣ. ; Συνήθως ~:ι.°Φριε Πρώεδρε, 1 αναφέρουν :τ,ον :τ,όπο :τ•ου στίγματος και τιποτε άλλο. ΙΤώς Ρ,έρει 1 λοιπόν1 η vπηρεσία 1:ι βαθμού~ είχαν αυτοί οι κυβερνήτες. 1 ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Χρίστος Μ;πασαγ ι,άννης) ) \, Τ')\ηροφορ[ε:ς είχ.ατε από πηγές σας. j ΜΑΡΤΥΣ Π~ηροφορίες αυθεντικές προερχόμενες από αυΤσιύς. ΠΡΟΕΔ'ΡΟΣ (Χριίστος Μnασαγιάννης} ; Μάλιστα, Συνεχίστε παρακαλώ} ΜΑΡΤΥΣ ,r,l[V Ένα άλλο Τhολύ σημαν't'ικό.Το ραντάρ TOU Ανεμορίου/ήταν
31 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 22ας ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1986 3/1 Β Φ .Τ. 22 .10 . 86 {1 ,,. οωτρατείας. Ζητούσε κάτι υλικά εκστρατείας για τα οποία ο αρμόrΟ ' ΓU ~ yofv\ διος των Αδάνων δεν ήF,ερε,.itαι αφού πολλές/επέμενε) ο διοικηηΊς; /l,.J ιfαντισμήναρχος1 του ραντάρ1 του λέει11 τ~ τα θέλεις τα υλικά εκστρατείας1 lMV ,Ι) ) κάτι σκηνές και λοιπά.~αι είπε·,fχω μια διαταγή από το αρχηγείο να ιΙ τα παραλάβω και να , ,. αναφέρω, Μια άλλη ένδειf,η. Ολοκληρώνοντας τις αποβατικές ασκήσεις η 39 μεραρχία1 αν θυμάμαι καλά πρέπει να ήταν 15 ΙΌυνCου/βyαίνε·ι μια διαταγή~οποCα α1ιαyο.,. 1 . ρεύ\'51ιlο!Ι · cη 1.δειcς από το στρατιώΤη ,μέχρι τον σ•'t'ρz;;;:ryγό,γ;~ιοι, απόμακρύν.,. r.n«"; ;u σεις από φρουρά,4παγορεύεται, -~-~-- ·.fτους αΡ,ιωματι,κούς έστω από φρου.: . ( ./ _// " \. ρά, σε φρουρά, #,αι όταν κάποιος φα;γματάρχ_ης ,~;•ου 49 σvντ,άγμα,τ,ος βρέ,, -t({ν θηκε σcrην Αλεξανδρέcvα ζ;ητούσε ο •·μέρα,ρχ,ος την κεφα!!..½~ίl π,G.να,κ·~; του ο'α V, ' ταγματάρχη και τ'Ου διοικητή συντα:γμα;υάρχου~βρέ0ηπε, σ;υην ΑλεΡ,αν.,.- ο(•f'ό ~ .!:v δρέτα σε μι,α ~· . /ΊΟ χι,λιομέτρων,. Απαγορευότ'αν έση:ω και βα,ση αν δεν ήf,ερε ο μέραρχος. ',Γί άλλη δι,αvα:γή 0ελσ;υεt :Απάγ ορευό.,. ντουσαν ,γενικώς οι. άδειες και οι ·μεη;·α,κινήσεις και οι απομακρύνσεις από crι ς φρουρές. Ο χρόνος κυλούσε , . ,.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjYz